Uwagi de lege lata i de lege ferenda na tle projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (nr z wykazu prac legislacyjny UD 444)

Agnieszka Wojcieszak - John

doi:10.25167/osap.5180

Published: 2023-12-13

Vol. 21 No. 2 (2023)

De lege lata and de lege ferenda remarks against the background of the draft law on amendments to the Law on Mental Health Care (legislative work list number UD 444)

Agnieszka Wojcieszak - John

The Opole Studies in Administration and Law

Section: Articles

https://doi.org/10.25167/osap.5180

Abstract

This article synthesizes the legal doubts that arise against the background of the draft law on amendments to the Law on Mental Health Protection. The considerations undertaken by the Author focus on the proposed changes in psychiatric terminology, the premises for the use of direct coercive measures and the procedure for the use of direct coercive measures. The author analyzes the assumptions of the draft amendments to the Law on Mental Health Protection from the point of view of the situation of patients with mental disorders. Due to the nature of the proposed solutions, as well as criticism of the current law, the author undertakes a polemic with the position presented by the authors of the project and proposes de lege ferenda postulates. The entire discussion is crowned with a conclusion, in which the Author draws attention to the lack of linguistic precision on the part of the drafters, which may contribute to the restriction of the rights and freedoms of patients with mental disorders.

Keywords:

mental disorders, mental health care, mental disorder patient, health care benefits, direct coercion

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Wojcieszak - John, A. (2023). De lege lata and de lege ferenda remarks against the background of the draft law on amendments to the Law on Mental Health Care (legislative work list number UD 444). The Opole Studies in Administration and Law, 21(2), 223–239. https://doi.org/10.25167/osap.5180

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego. Dz.U. 2022, poz. 2123, tekst jednolity.
Google Scholar

Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Dz.U. 2022, poz. 1731, tekst jednolity.
Google Scholar

Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Dz.U. 2022, poz. 1876, tekst jednolity.
Google Scholar

Wyrok TK z dnia 22 listopada 2016 r., K 13/15. Dostęp: 28.07.2023. LEX nr 2152312.
Google Scholar

Postanowienie SN z 27 października 1976 r., II CR 387/76. Dostęp: 28.07.2023. Legalis nr 19705.
Google Scholar

Postanowienie SN z dnia 17 lutego 1981 r., II CR 11/81. Dostęp: 28.07.2023. Legalis nr 22495.
Google Scholar

Postanowienie SN z dnia 29 grudnia 1983 r., I CR 377/83. Dostęp: 28.07.2023. Legalis nr 24026.
Google Scholar

Postanowienie SN z dnia 16 kwietnia 2010 r., IV CSK 470/09. Dostęp: 28.07.2023. Legalis nr 223297.
Google Scholar

Postanowienie SN z dnia 27 października 2015 r., III CK 155/05. Dostęp: 28.07.2023. LEX nr 172101.
Google Scholar

Postanowienie SN z dnia 6 września 2017 r., I CSK 331/17. Dostęp: 28.07.2023. Legalis nr 1682208.
Google Scholar

Postanowienie SN z dnia 18 kwietnia 2018 r., IV CSK 587/17. Dostęp: 28.07.2023. Legalis nr 1799147.
Google Scholar

Postanowienie SN z dnia 5 października 2022 r., II CSKP 1846/22. Dostęp: 28.07.2023. LEX nr 3459979.
Google Scholar

Wyrok SA w Katowicach z dnia 13 maja 2021 r., V ACa 118/20. Dostęp: 28.07.2023. LEX nr 3281555.
Google Scholar

Postanowienie SA w Katowicach z dnia 18 grudnia 2017 r., I ACa 154/17. Dostęp: 28.07.2023. LEX nr 2557381.
Google Scholar

Postanowienie SA w Katowicach z dnia 11 września 2015 r., V ACa 109/15. Dostęp: 28.07.2023. LEX nr 2144687.
Google Scholar

Wyrok SA w Krakowie z dnia 14 marca 2016 r., II AKz 53/16. Dostęp: 28.07.2023. LEX nr 2229232.
Google Scholar

Aondo-Akaa, Grażyna, Masłowska, Monika i Katarzyna Pająk. 2018. „Ważne, żeby się dobrze żyło”. Młodzież z lekką niepełnosprawnością intelektualną o sobie, swoich wartościach i marzeniach. Edukacja Humanistyczna 2(39): 105 – 116.
Google Scholar

Baggini Julian i Peter Fosl. 2010. Przybornik etyczny. Kompendium metod i pojęć etycznych. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Google Scholar

Bołoz, Wojciech. 2007. Bioetyka i prawa człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Google Scholar

Bujny, Jędrzej. 2006. Prawa pacjenta. Między autonomią a paternalizmem. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar

Chełmowska, Paulina. 2017. Przymusowe leczenie szpitalne osób chorych psychicznie – kilka uwag na tle ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Studenckie Zeszyty Naukowe XX (34): 17 – 35. DOI: https://doi.org/10.17951/szn.2017.20.34.17
Google Scholar

Cierpiałkowska, Lidia. 2012. Psychopatologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Ćwirynkało, Katarzyna. 2010. Społeczne funkcjonowanie osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną (w kontekście autonomii i podmiotowości). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Google Scholar

Gutowski, Maciej. 2016. Komentarz do art. 13. W: Kodeks cywilny. Tom. I. Komentarz. Art. 1- 44911, (red.) Maciej Gutowski, 84 – 88. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar

Haberko, Joanna. 2016. Zasady postępowania lekarza w stosunku do pacjenta. Uwagi de lege lata i de lege ferenda na tle przepisów Kodeksu etyki lekarskiej. Medyczna Wokanda 8: 43 – 56.
Google Scholar

Haberko, Joanna. 2022. Samodzielność decyzyjna małoletniego w kwestiach zdrowotnych. Uwagi na tle projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty (druk sejmowy 1432). Studia Iuridica Lublinesia 31(3): 123 – 142. DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2022.31.3.123-142
Google Scholar

Janiszewska, Beata. 2013. Zgoda na udzielenie świadczenia zdrowotnego. Ujęcie wewnątrzsystemowe. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar

Janiszewska, Beata. 2016. O skutkach stwierdzenia bezpodstawności hospitalizacji psychiatrycznej. Zagadnienia prawne w orzecznictwie SN. Monitor Prawniczy 23: 1285 –1288.
Google Scholar

Karczewska-Kamińska, Natalia. 2018. Przymus leczenia i inne interwencje medyczne bez zgody pacjenta. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Karkowska, Dorota. 2009. Prawa pacjenta. Warszawa: Oficyna.
Google Scholar

Kiejan Andrzej i Krzysztof Małyszczak. 2011. Psychiatria – podręcznik akademicki. Wrocław: Wydawnictwo UM Wrocław.
Google Scholar

Kmieciak, Błażej. 2018. Leczenie szpitalne w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień. W: Prawo dla lekarzy psychiatrów, (red.) Anna Jacek, Błażej Kmieciak, Emilia Sarnacka, 126 – 168. Warszawa: Difin.
Google Scholar

Kobińska, Anna. 2006. Zakres autonomii pacjenta na przykładzie niewyrażenia zgody na zastosowanie preparatu krwi podczas ewentualnej interwencji medycznej w bliżej nieokreślonej przyszłości. Transformacje Prawa Prywatnego 3-4: 35 – 51.
Google Scholar

Kołodziej, Anastazja. 2002. Stopień autonomii woli pacjenta na tle ustawy o zawodzie lekarza i ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Prawo i Medycyna 11: 74 – 83.
Google Scholar

Łuków, Paweł. 2005. Granice zgody: autonomia zasad i dobro pacjenta. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Opoczyńska Małgorzata, Rostworowska, Maria, Ćwikliński, Zbigniew, Robak, Jolanta, Dziasek, Ireneusz, Marciak, Mira, Pytko, Halina i Bernardetta Karolczyk. 2009. Leczenie bez zgody – dialog czy „psychiatryczne gry językowe”?. Psychoterapia 2 (149): 37 – 44.
Google Scholar

Pużyński, Stanisław. 1993. Leksykon psychiatrii. Warszawa: Wydawnictwo Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
Google Scholar

Pużyński, Stanisław. 2007. Choroba psychiczna – problemy z definicją oraz miejscem w diagnostyce i regulacjach prawnych. Psychiatria Polska 41(3): 299 – 308.
Google Scholar

Radzicki, Józef. 1967. Ryzyko zabiegów lekarskich w prawie karnym. Warszawa: Wydawnictwo Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
Google Scholar

Safjan, Marek. 2004. Granice autonomii człowieka w prawie współczesnym. W: Uniwersyteckie wykłady na koniec starego i początek nowego tysiąclecia, (red.) Jerzy Axer, Leszek Balcerowicz, Bronisław Geremek, Jacek Hołówka, Leszek Kołakowski, Adam Michnik, Karol Modzelewski, Karol Myśliwiec, Marek Safjan, Włodzimierz Siwiński, Piotr Węgleński, Aleksander Wolszczan, Andrzej Kajetan Wróblewski, Andrzej Zoll, 91-111. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Sroka, Tomasz. 2018. Ochrona zdrowia psychicznego. W: Szczególne świadczenia zdrowotne. Tom 2. System Prawa Medycznego, (red.) Leszek Bosek, Agata Wnukiewicz-Kozłowska, 419 – 503. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar

Szwed, Marcin. 2020. Przymusowe umieszczenie w zakładzie psychiatrycznym w świetle współczesnych standardów ochrony praw człowieka. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Świderska, Małgorzata. 2007. Zgoda pacjenta na zabieg medyczny. Toruń: Wydawnictwo Dom Organizatora TNOiK.
Google Scholar

Tałaj Anna i Janina Suchorzewska. 2007. Postawy pielęgniarek i położnych wobec osób chorych i cierpiących w aspekcie obowiązujących norm prawnych i moralnych. Problemy Pielęgniarstwa 15(1): 32 – 38.
Google Scholar

Tomaszewska, Monika. 2008. Charakter prawny decyzji o ubezwłasnowolnienie w sądowym stosowaniu prawa. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Wałachowska, Monika. 2016. Postępowanie lecznicze wobec osób z zaburzeniami psychicznymi. W: Wielka Encyklopedia Prawa. Tom X. Prawo medyczne, (red.) Ewa Bagińska, 97 – 99. Warszawa: Fundacja Ubi societas, ibi ius.
Google Scholar

Wojcieszak, Agnieszka. 2021. Autonomia pacjenta z zaburzeniami psychicznymi. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar

Projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (nr z wykazu prac legislacyjny UD 444). Dostęp: 28.07.2023. https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12367401/12938766/12938767/dokument594604.pdf.
Google Scholar

Przybyszewski, Tomasz. 2023. PFON krytycznie o projekcie nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Dostęp: 28.07.2023. https://pfon.org/aktualnosci/pfon-krytycznie-o-nowelizacji-ustawy-o-ochronie-zdrowia-psychicznego/.
Google Scholar

Stanowisko Nr 5/23/P-IX Prezydium Naczelnej Izby Lekarskiej z dnia 13 stycznia 2023 r. w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Dostęp: 28.07.2023. https://nil.org.pl/uploaded_files/documents/doc_1673871073_ps005-23-ix.pdf.
Google Scholar

Sztandera, Filina. 2018. Gwarancje prawa pacjenta z zaburzeniami psychicznymi do samostanowienia oraz poszanowania godności intymności na tle wybranych zagadnień. Ius et Administratio 3. Dostęp: 28.07.2023. http://iusetadministratio.eu/wp-content/Zeszyty_naukowe/2018/3_2018/3_2018_4_Sztandera.pdf.
Google Scholar

Uzasadnienie do projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (nr z wykazu prac legislacyjny UD 444). Dostęp: 28.07.2023. https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12367401/12938766/12938767/dokument594604.pdf.
Google Scholar