Uwagi de lege lata i de lege ferenda na tle projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (nr z wykazu prac legislacyjny UD 444)
Agnieszka Wojcieszak - John
a:1:{s:5:"en_US";s:44:"Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu";}Abstrakt
Niniejszy artykuł w syntetyczny sposób prezentuje wątpliwości natury prawnej pojawiające się na tle projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Rozważania podjęte przez Autorkę koncentrują się wokół propozycji zmian w zakresie terminologii psychiatrycznej, przesłanek stosowania środków przymusu bezpośredniego oraz procedury stosowania środków przymusu bezpośredniego. Autorka analizuje założenia projektu nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z puntu widzenia sytuacji pacjentów z zaburzeniami psychicznymi. Z uwagi na charakter proponowanych rozwiązań, a także krytykę obowiązującego prawa, Autorka podejmuje polemikę ze stanowiskiem prezentowanym przez twórców projektu, a także proponuje postulaty de lege ferenda. Całość rozważań zwieńczona jest podsumowaniem, w którym Autorka zwraca uwagę na brak językowej precyzji ze strony projektodawców, która może przyczynić się do ograniczania praw i wolności pacjentów z zaburzeniami psychicznymi.
Słowa kluczowe:
zaburzenia psychiczne, ochrona zdrowia psychicznego, pacjent z zaburzeniami psychicznymi, świadczenie zdrowotne, przymus bezpośredniBibliografia
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego. Dz.U. 2022, poz. 2123, tekst jednolity.
Google Scholar
Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Dz.U. 2022, poz. 1731, tekst jednolity.
Google Scholar
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Dz.U. 2022, poz. 1876, tekst jednolity.
Google Scholar
Wyrok TK z dnia 22 listopada 2016 r., K 13/15. Dostęp: 28.07.2023. LEX nr 2152312.
Google Scholar
Postanowienie SN z 27 października 1976 r., II CR 387/76. Dostęp: 28.07.2023. Legalis nr 19705.
Google Scholar
Postanowienie SN z dnia 17 lutego 1981 r., II CR 11/81. Dostęp: 28.07.2023. Legalis nr 22495.
Google Scholar
Postanowienie SN z dnia 29 grudnia 1983 r., I CR 377/83. Dostęp: 28.07.2023. Legalis nr 24026.
Google Scholar
Postanowienie SN z dnia 16 kwietnia 2010 r., IV CSK 470/09. Dostęp: 28.07.2023. Legalis nr 223297.
Google Scholar
Postanowienie SN z dnia 27 października 2015 r., III CK 155/05. Dostęp: 28.07.2023. LEX nr 172101.
Google Scholar
Postanowienie SN z dnia 6 września 2017 r., I CSK 331/17. Dostęp: 28.07.2023. Legalis nr 1682208.
Google Scholar
Postanowienie SN z dnia 18 kwietnia 2018 r., IV CSK 587/17. Dostęp: 28.07.2023. Legalis nr 1799147.
Google Scholar
Postanowienie SN z dnia 5 października 2022 r., II CSKP 1846/22. Dostęp: 28.07.2023. LEX nr 3459979.
Google Scholar
Wyrok SA w Katowicach z dnia 13 maja 2021 r., V ACa 118/20. Dostęp: 28.07.2023. LEX nr 3281555.
Google Scholar
Postanowienie SA w Katowicach z dnia 18 grudnia 2017 r., I ACa 154/17. Dostęp: 28.07.2023. LEX nr 2557381.
Google Scholar
Postanowienie SA w Katowicach z dnia 11 września 2015 r., V ACa 109/15. Dostęp: 28.07.2023. LEX nr 2144687.
Google Scholar
Wyrok SA w Krakowie z dnia 14 marca 2016 r., II AKz 53/16. Dostęp: 28.07.2023. LEX nr 2229232.
Google Scholar
Aondo-Akaa, Grażyna, Masłowska, Monika i Katarzyna Pająk. 2018. „Ważne, żeby się dobrze żyło”. Młodzież z lekką niepełnosprawnością intelektualną o sobie, swoich wartościach i marzeniach. Edukacja Humanistyczna 2(39): 105 – 116.
Google Scholar
Baggini Julian i Peter Fosl. 2010. Przybornik etyczny. Kompendium metod i pojęć etycznych. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Google Scholar
Bołoz, Wojciech. 2007. Bioetyka i prawa człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Google Scholar
Bujny, Jędrzej. 2006. Prawa pacjenta. Między autonomią a paternalizmem. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar
Chełmowska, Paulina. 2017. Przymusowe leczenie szpitalne osób chorych psychicznie – kilka uwag na tle ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Studenckie Zeszyty Naukowe XX (34): 17 – 35.
DOI: https://doi.org/10.17951/szn.2017.20.34.17
Google Scholar
Cierpiałkowska, Lidia. 2012. Psychopatologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar
Ćwirynkało, Katarzyna. 2010. Społeczne funkcjonowanie osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną (w kontekście autonomii i podmiotowości). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Google Scholar
Gutowski, Maciej. 2016. Komentarz do art. 13. W: Kodeks cywilny. Tom. I. Komentarz. Art. 1- 44911, (red.) Maciej Gutowski, 84 – 88. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar
Haberko, Joanna. 2016. Zasady postępowania lekarza w stosunku do pacjenta. Uwagi de lege lata i de lege ferenda na tle przepisów Kodeksu etyki lekarskiej. Medyczna Wokanda 8: 43 – 56.
Google Scholar
Haberko, Joanna. 2022. Samodzielność decyzyjna małoletniego w kwestiach zdrowotnych. Uwagi na tle projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty (druk sejmowy 1432). Studia Iuridica Lublinesia 31(3): 123 – 142.
DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2022.31.3.123-142
Google Scholar
Janiszewska, Beata. 2013. Zgoda na udzielenie świadczenia zdrowotnego. Ujęcie wewnątrzsystemowe. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar
Janiszewska, Beata. 2016. O skutkach stwierdzenia bezpodstawności hospitalizacji psychiatrycznej. Zagadnienia prawne w orzecznictwie SN. Monitor Prawniczy 23: 1285 –1288.
Google Scholar
Karczewska-Kamińska, Natalia. 2018. Przymus leczenia i inne interwencje medyczne bez zgody pacjenta. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Karkowska, Dorota. 2009. Prawa pacjenta. Warszawa: Oficyna.
Google Scholar
Kiejan Andrzej i Krzysztof Małyszczak. 2011. Psychiatria – podręcznik akademicki. Wrocław: Wydawnictwo UM Wrocław.
Google Scholar
Kmieciak, Błażej. 2018. Leczenie szpitalne w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień. W: Prawo dla lekarzy psychiatrów, (red.) Anna Jacek, Błażej Kmieciak, Emilia Sarnacka, 126 – 168. Warszawa: Difin.
Google Scholar
Kobińska, Anna. 2006. Zakres autonomii pacjenta na przykładzie niewyrażenia zgody na zastosowanie preparatu krwi podczas ewentualnej interwencji medycznej w bliżej nieokreślonej przyszłości. Transformacje Prawa Prywatnego 3-4: 35 – 51.
Google Scholar
Kołodziej, Anastazja. 2002. Stopień autonomii woli pacjenta na tle ustawy o zawodzie lekarza i ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Prawo i Medycyna 11: 74 – 83.
Google Scholar
Łuków, Paweł. 2005. Granice zgody: autonomia zasad i dobro pacjenta. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar
Opoczyńska Małgorzata, Rostworowska, Maria, Ćwikliński, Zbigniew, Robak, Jolanta, Dziasek, Ireneusz, Marciak, Mira, Pytko, Halina i Bernardetta Karolczyk. 2009. Leczenie bez zgody – dialog czy „psychiatryczne gry językowe”?. Psychoterapia 2 (149): 37 – 44.
Google Scholar
Pużyński, Stanisław. 1993. Leksykon psychiatrii. Warszawa: Wydawnictwo Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
Google Scholar
Pużyński, Stanisław. 2007. Choroba psychiczna – problemy z definicją oraz miejscem w diagnostyce i regulacjach prawnych. Psychiatria Polska 41(3): 299 – 308.
Google Scholar
Radzicki, Józef. 1967. Ryzyko zabiegów lekarskich w prawie karnym. Warszawa: Wydawnictwo Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
Google Scholar
Safjan, Marek. 2004. Granice autonomii człowieka w prawie współczesnym. W: Uniwersyteckie wykłady na koniec starego i początek nowego tysiąclecia, (red.) Jerzy Axer, Leszek Balcerowicz, Bronisław Geremek, Jacek Hołówka, Leszek Kołakowski, Adam Michnik, Karol Modzelewski, Karol Myśliwiec, Marek Safjan, Włodzimierz Siwiński, Piotr Węgleński, Aleksander Wolszczan, Andrzej Kajetan Wróblewski, Andrzej Zoll, 91-111. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Sroka, Tomasz. 2018. Ochrona zdrowia psychicznego. W: Szczególne świadczenia zdrowotne. Tom 2. System Prawa Medycznego, (red.) Leszek Bosek, Agata Wnukiewicz-Kozłowska, 419 – 503. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar
Szwed, Marcin. 2020. Przymusowe umieszczenie w zakładzie psychiatrycznym w świetle współczesnych standardów ochrony praw człowieka. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Świderska, Małgorzata. 2007. Zgoda pacjenta na zabieg medyczny. Toruń: Wydawnictwo Dom Organizatora TNOiK.
Google Scholar
Tałaj Anna i Janina Suchorzewska. 2007. Postawy pielęgniarek i położnych wobec osób chorych i cierpiących w aspekcie obowiązujących norm prawnych i moralnych. Problemy Pielęgniarstwa 15(1): 32 – 38.
Google Scholar
Tomaszewska, Monika. 2008. Charakter prawny decyzji o ubezwłasnowolnienie w sądowym stosowaniu prawa. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar
Wałachowska, Monika. 2016. Postępowanie lecznicze wobec osób z zaburzeniami psychicznymi. W: Wielka Encyklopedia Prawa. Tom X. Prawo medyczne, (red.) Ewa Bagińska, 97 – 99. Warszawa: Fundacja Ubi societas, ibi ius.
Google Scholar
Wojcieszak, Agnieszka. 2021. Autonomia pacjenta z zaburzeniami psychicznymi. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar
Projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (nr z wykazu prac legislacyjny UD 444). Dostęp: 28.07.2023. https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12367401/12938766/12938767/dokument594604.pdf.
Google Scholar
Przybyszewski, Tomasz. 2023. PFON krytycznie o projekcie nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Dostęp: 28.07.2023. https://pfon.org/aktualnosci/pfon-krytycznie-o-nowelizacji-ustawy-o-ochronie-zdrowia-psychicznego/.
Google Scholar
Stanowisko Nr 5/23/P-IX Prezydium Naczelnej Izby Lekarskiej z dnia 13 stycznia 2023 r. w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Dostęp: 28.07.2023. https://nil.org.pl/uploaded_files/documents/doc_1673871073_ps005-23-ix.pdf.
Google Scholar
Sztandera, Filina. 2018. Gwarancje prawa pacjenta z zaburzeniami psychicznymi do samostanowienia oraz poszanowania godności intymności na tle wybranych zagadnień. Ius et Administratio 3. Dostęp: 28.07.2023. http://iusetadministratio.eu/wp-content/Zeszyty_naukowe/2018/3_2018/3_2018_4_Sztandera.pdf.
Google Scholar
Uzasadnienie do projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (nr z wykazu prac legislacyjny UD 444). Dostęp: 28.07.2023. https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12367401/12938766/12938767/dokument594604.pdf.
Google Scholar
Autorzy
Agnieszka Wojcieszak - JohnStatystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Opolskie Studia Administracyjno-Prawne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz poszczególni Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego, mających samodzielne znaczenie).
W Opolskich Studiach Administracyjno - Prawnych mogą być publikowane tylko utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
Na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako „RODO") administratorem danych osobowych osób publikujących w Opolskich Studiach Administracyjnoprawnych (Wydawnictwo UO) jest Uniwersytet Opolski z siedzibą przy pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole.
Artykuły zamieszczone w czasopiśmie objęte są licencją Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
(CC BY-NC-ND 4.0)
Z pozostałych zamieszczonych w niniejszym czasopiśmie utworów można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Więcej szczegółów o licencji CC BY-NC-ND 4.0 znajdą Państwo na stronie:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.pl
Treść licencji dostępna pod linkiem:
