Konstytucyjne uwarunkowania zwalczania chorób epidemicznych w Polsce. Wybrane zagadnienia w świetle doświadczeń przeciwdziałania COVID-19

Łukasz Bernaciński

doi:10.25167/osap.5307

Published: 2024-11-05

Vol. 22 No. 2 (2024)

Constitutional conditions for combating epidemic diseases in Poland. Selected issues in the light of the experience of counteracting COVID-19

Łukasz Bernaciński

The Opole Studies in Administration and Law

Section: Articles

https://doi.org/10.25167/osap.5307

Abstract

To counteract the spread of the COVID-19 pandemic, tools interfering with human freedoms and rights were largely used. The new situation related to the epidemic of a previously unknown virus required immediate action, but even in such circumstances public authorities must comply with constitutional provisions. Therefore, the article examines the conditions that the Constitution imposes on the authorities in the field of combating epidemic diseases. The limited framework of the study required the selection of only some issues, and the selection criterion was the controversy related to combating the COVID-19 epidemic in Poland. The final part of the article lists examples of interference with freedoms and human rights that occur during the COVID-19 epidemic, and which have a legal basis in sub-statutory rank laws. Mainly a formal-dogmatic research method was used. The conclusions took the form a kind of recommendation for the actions of public authorities in the period free from the plague.

Keywords:

Constitution of the Republic of Poland, epidemic, COVID-19, human rights and freedoms, public health

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Bernaciński, Łukasz. (2024). Constitutional conditions for combating epidemic diseases in Poland. Selected issues in the light of the experience of counteracting COVID-19. The Opole Studies in Administration and Law, 22(2), 9–25. https://doi.org/10.25167/osap.5307

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.
Google Scholar

Projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (EW-020-741/21). Dostęp: 18.11. 2023. https://orka.
Google Scholar

sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/Projekty/9-020-741-2021/$file/9-020-741-2021.pdf. DOI: https://doi.org/10.1088/1475-7516/2021/02/020
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego, Dz.U. poz. 433.
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, Dz.U. poz. 491.
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 maja 2022 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego, Dz.U. poz. 1028.
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 czerwca 2023 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego, Dz.U. poz. 1118.
Google Scholar

Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, Dz.U. 2021, poz. 2069 ze zm.
Google Scholar

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 maja 1997 r., K 26/96. Dostęp: 18.11.2023. LEX nr 29143.
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 marca 1999 r., K 2/98. Dostęp: 18.11.2023. LEX nr 36396.
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 stycznia 2000 r., P 11/98. Dostęp: 18.11.2023. LEX nr 39282.
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 stycznia 2004 r., K 14/03. Dostęp: 18.11.2023. LEX nr 82910.
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 września 2005 r., Kp 1/05. Dostęp: 18.11.2023.
Google Scholar

LEX nr 165334.
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 lipca 2008 r., K 24/07. Dostęp: 18.11.2023.
Google Scholar

LEX nr 402809.
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 września 2008 r., K 44/07. Dostęp: 18.11.2023.
Google Scholar

LEX nr 441911.
Google Scholar

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 kwietnia 2019 r.,
Google Scholar

VII SA/Wa 2443/18. Dostęp: 18.11.2023. LEX nr 3074146.
Google Scholar

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 lutego 2020 r.,
Google Scholar

VII SA/Wa 1995/19. Dostęp: 18.11.2023. LEX nr 3015166.
Google Scholar

Banaszak, Bogusław. 2009. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar

Bernaciński, Łukasz. 2022. Konstytucyjne przesłanki ograniczenia wolności i praw człowieka ze względu na ochronę zdrowia publicznego w świetle doświadczeń zwalczania COVID-19. W: Ograniczenia praw i wolności wprowadzone w Polsce w związku z epidemią DOI: https://doi.org/10.37873/OIPress.37.32
Google Scholar

COVID-19. Aspekty prawne, medyczne oraz ekonomiczne, (red.) Łukasz Bernaciński,
Google Scholar

Jerzy Kwaśniewski, 27–49. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Instytutu na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris.
Google Scholar

Bernaciński, Łukasz, Filip Furman i Weronika Przebierała. 2021. W służbie chorym i potrzebującym. Poradnik dla kapelanów służby zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Instytutu na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris.
Google Scholar

Bosek, Leszek. 2016. W: Konstytucja RP. Tom I: Komentarz: art. 1–86, (red.) Marek Safjan,
Google Scholar

Leszek Bosek, 1523–1565. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar

Bosek, Leszek. 2022. Stan epidemii. Konstrukcja prawna. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar

Florczak-Wątor, Monika. 2021. W: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, (red.) Piotr Tuleja, 229–233. Warszawa: Wolters Kluwer. DOI: https://doi.org/10.12797/9788381383370.03
Google Scholar

Florczak-Wątor, Monika. 2020. Niekonstytucyjność ograniczeń praw i wolności jednostki wprowadzonych w związku z epidemią COVID-19 jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej państwa. Państwo i Prawo 12: 5–22.
Google Scholar

Surówka, Anna. 2004. Glosa do wyroku TK z dnia 7 stycznia 2004 r., K 14/03. Przegląd Sejmowy 6: 172–180.
Google Scholar

Szydło, Marek. 2016. W: Konstytucja RP. Tom I: Komentarz art. 1–86, (red.) Marek Safjan, Leszek Bosek, 770–818. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar

Święcicki, Łukasz. 2022. Wpływ izolacji związanej z pandemią COVID-19 na zdrowie psychiczne. W: Ograniczenia praw i wolności wprowadzone w Polsce w związku z epidemią DOI: https://doi.org/10.37873/OIPress.37.42
Google Scholar

COVID-19. Aspekty prawne, medyczne oraz ekonomiczne, (red.) Łukasz Bernaciński, Jerzy Kwaśniewski, 285–320. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Instytutu na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris.
Google Scholar

Trzciński Janusz, i Marcin Wiącek. 2016. W: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom II, (red.) Lech Garlicki, Marek Zubik, 726–739. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Google Scholar

Wawrzyniak, Anna. 2022. Przegląd wybranych obostrzeń wprowadzonych w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się wirusa Sars-CoV-2 w czasie obowiązywania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii W: Ogra- DOI: https://doi.org/10.37873/OIPress.37.55
Google Scholar

niczenia praw i wolności wprowadzone w Polsce w związku z epidemią COVID-19. Aspekty prawne, medyczne oraz ekonomiczne, (red.) Łukasz Bernaciński, Jerzy Kwaśniewski, 567–591. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Instytutu na rzecz Kultury Prawnej Ordo
Google Scholar

Iuris.
Google Scholar

Winczorek, Piotr. 2008. Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Warszawa: LIBER.
Google Scholar

Wojtyczek, Krzysztof. 1999. Granice ingerencji ustawodawczej w sferę praw i człowieka w Konstytucji RP. Kraków: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Zakolska, Joanna. 2008. Zasada proporcjonalności w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Google Scholar

Zoll, Andrzej. 2000. Problemy służby zdrowia w świetle doświadczeń RPO. Prawo i Medycyna 8(2): 7–15.
Google Scholar

Koronawirus w Polsce. Osoby objęte kwarantanną lub nadzorem epidemiologicznym w Polsce. Dostęp: 18.11.2023. https://koronawirusunas.pl/.
Google Scholar

Majewska, Monika. RPP: Rozdzielanie matki i dziecka po porodzie narusza prawa pacjenta.
Google Scholar

Dostęp: 18.11.2023. https://pulsmedycyny.pl/rpp-rozdzielanie-matki-i-dziecka-po-porodzie-narusza-prawa-pacjenta-1003093.
Google Scholar

Ojczyk, Jolanta. Szpitale całkowicie zakazują odwiedzin – to bezprawne. Dostęp: 18.11.2023.
Google Scholar

https://www.prawo.pl/zdrowie/czy-szpitale-moga-zakazac-odwiedzin,510156.html.
Google Scholar

Pecka, Ilona. Umorzenie śledztwa w sprawie śmierci 88-latki, która czekała w karetce kilka godzin na przyjęcie do szpitala. Dostęp: 18.11.2023. https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1073368%2Cumorzenie-sledztwa-w-sprawie-smierci-88-latki-ktora-czekala-
Google Scholar

w-karetce.
Google Scholar

Rynekzdrowia.pl. 2021. Osoby zaszczepione też roznoszą koronawirusa, ale zakażają przez krótszy czas. Dostęp 18.11.2023. https://www.rynekzdrowia.pl/Serwis-Szczepienia/Oso-by-zaszczepione-tez-roznosza-koronawirusa-ale-zakazaja-przez-krotszy-czas,224076,
Google Scholar

html.
Google Scholar

Rynekzdrowia.pl. 2022. Lekarz odmawia przyjęcia przez brak szczepienia na COVID.
Google Scholar

Czy to zgodne z prawem?. Dostęp: 18.11.2023. https://www.rynekzdrowia.pl/Serwis-Szczepienia/Lekarz-odmawia-przyjecia-przez-brak-szczepienia-na-COVID-Czy-to- zgodne-z-prawem,229317,1018.html.
Google Scholar