Constitutional conditions for combating epidemic diseases in Poland. Selected issues in the light of the experience of counteracting COVID-19
Łukasz Bernaciński
Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo IurisAbstract
To counteract the spread of the COVID-19 pandemic, tools interfering with human freedoms and rights were largely used. The new situation related to the epidemic of a previously unknown virus required immediate action, but even in such circumstances public authorities must comply with constitutional provisions. Therefore, the article examines the conditions that the Constitution imposes on the authorities in the field of combating epidemic diseases. The limited framework of the study required the selection of only some issues, and the selection criterion was the controversy related to combating the COVID-19 epidemic in Poland. The final part of the article lists examples of interference with freedoms and human rights that occur during the COVID-19 epidemic, and which have a legal basis in sub-statutory rank laws. Mainly a formal-dogmatic research method was used. The conclusions took the form a kind of recommendation for the actions of public authorities in the period free from the plague.
Keywords:
Constitution of the Republic of Poland, epidemic, COVID-19, human rights and freedoms, public healthReferences
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.
Google Scholar
Projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (EW-020-741/21). Dostęp: 18.11. 2023. https://orka.
Google Scholar
sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/Projekty/9-020-741-2021/$file/9-020-741-2021.pdf.
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego, Dz.U. poz. 433.
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, Dz.U. poz. 491.
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 maja 2022 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego, Dz.U. poz. 1028.
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 czerwca 2023 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego, Dz.U. poz. 1118.
Google Scholar
Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, Dz.U. 2021, poz. 2069 ze zm.
Google Scholar
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 maja 1997 r., K 26/96. Dostęp: 18.11.2023. LEX nr 29143.
Google Scholar
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 marca 1999 r., K 2/98. Dostęp: 18.11.2023. LEX nr 36396.
Google Scholar
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 stycznia 2000 r., P 11/98. Dostęp: 18.11.2023. LEX nr 39282.
Google Scholar
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 stycznia 2004 r., K 14/03. Dostęp: 18.11.2023. LEX nr 82910.
Google Scholar
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 września 2005 r., Kp 1/05. Dostęp: 18.11.2023.
Google Scholar
LEX nr 165334.
Google Scholar
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 lipca 2008 r., K 24/07. Dostęp: 18.11.2023.
Google Scholar
LEX nr 402809.
Google Scholar
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 września 2008 r., K 44/07. Dostęp: 18.11.2023.
Google Scholar
LEX nr 441911.
Google Scholar
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 kwietnia 2019 r.,
Google Scholar
VII SA/Wa 2443/18. Dostęp: 18.11.2023. LEX nr 3074146.
Google Scholar
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 lutego 2020 r.,
Google Scholar
VII SA/Wa 1995/19. Dostęp: 18.11.2023. LEX nr 3015166.
Google Scholar
Banaszak, Bogusław. 2009. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar
Bernaciński, Łukasz. 2022. Konstytucyjne przesłanki ograniczenia wolności i praw człowieka ze względu na ochronę zdrowia publicznego w świetle doświadczeń zwalczania COVID-19. W: Ograniczenia praw i wolności wprowadzone w Polsce w związku z epidemią
Google Scholar
COVID-19. Aspekty prawne, medyczne oraz ekonomiczne, (red.) Łukasz Bernaciński,
Google Scholar
Jerzy Kwaśniewski, 27–49. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Instytutu na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris.
Google Scholar
Bernaciński, Łukasz, Filip Furman i Weronika Przebierała. 2021. W służbie chorym i potrzebującym. Poradnik dla kapelanów służby zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Instytutu na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris.
Google Scholar
Bosek, Leszek. 2016. W: Konstytucja RP. Tom I: Komentarz: art. 1–86, (red.) Marek Safjan,
Google Scholar
Leszek Bosek, 1523–1565. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar
Bosek, Leszek. 2022. Stan epidemii. Konstrukcja prawna. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar
Florczak-Wątor, Monika. 2021. W: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, (red.) Piotr Tuleja, 229–233. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Florczak-Wątor, Monika. 2020. Niekonstytucyjność ograniczeń praw i wolności jednostki wprowadzonych w związku z epidemią COVID-19 jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej państwa. Państwo i Prawo 12: 5–22.
Google Scholar
Surówka, Anna. 2004. Glosa do wyroku TK z dnia 7 stycznia 2004 r., K 14/03. Przegląd Sejmowy 6: 172–180.
Google Scholar
Szydło, Marek. 2016. W: Konstytucja RP. Tom I: Komentarz art. 1–86, (red.) Marek Safjan, Leszek Bosek, 770–818. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar
Święcicki, Łukasz. 2022. Wpływ izolacji związanej z pandemią COVID-19 na zdrowie psychiczne. W: Ograniczenia praw i wolności wprowadzone w Polsce w związku z epidemią
Google Scholar
COVID-19. Aspekty prawne, medyczne oraz ekonomiczne, (red.) Łukasz Bernaciński, Jerzy Kwaśniewski, 285–320. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Instytutu na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris.
Google Scholar
Trzciński Janusz, i Marcin Wiącek. 2016. W: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom II, (red.) Lech Garlicki, Marek Zubik, 726–739. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Google Scholar
Wawrzyniak, Anna. 2022. Przegląd wybranych obostrzeń wprowadzonych w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się wirusa Sars-CoV-2 w czasie obowiązywania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii W: Ogra-
Google Scholar
niczenia praw i wolności wprowadzone w Polsce w związku z epidemią COVID-19. Aspekty prawne, medyczne oraz ekonomiczne, (red.) Łukasz Bernaciński, Jerzy Kwaśniewski, 567–591. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Instytutu na rzecz Kultury Prawnej Ordo
Google Scholar
Iuris.
Google Scholar
Winczorek, Piotr. 2008. Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Warszawa: LIBER.
Google Scholar
Wojtyczek, Krzysztof. 1999. Granice ingerencji ustawodawczej w sferę praw i człowieka w Konstytucji RP. Kraków: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Zakolska, Joanna. 2008. Zasada proporcjonalności w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Google Scholar
Zoll, Andrzej. 2000. Problemy służby zdrowia w świetle doświadczeń RPO. Prawo i Medycyna 8(2): 7–15.
Google Scholar
Koronawirus w Polsce. Osoby objęte kwarantanną lub nadzorem epidemiologicznym w Polsce. Dostęp: 18.11.2023. https://koronawirusunas.pl/.
Google Scholar
Majewska, Monika. RPP: Rozdzielanie matki i dziecka po porodzie narusza prawa pacjenta.
Google Scholar
Dostęp: 18.11.2023. https://pulsmedycyny.pl/rpp-rozdzielanie-matki-i-dziecka-po-porodzie-narusza-prawa-pacjenta-1003093.
Google Scholar
Ojczyk, Jolanta. Szpitale całkowicie zakazują odwiedzin – to bezprawne. Dostęp: 18.11.2023.
Google Scholar
https://www.prawo.pl/zdrowie/czy-szpitale-moga-zakazac-odwiedzin,510156.html.
Google Scholar
Pecka, Ilona. Umorzenie śledztwa w sprawie śmierci 88-latki, która czekała w karetce kilka godzin na przyjęcie do szpitala. Dostęp: 18.11.2023. https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1073368%2Cumorzenie-sledztwa-w-sprawie-smierci-88-latki-ktora-czekala-
Google Scholar
w-karetce.
Google Scholar
Rynekzdrowia.pl. 2021. Osoby zaszczepione też roznoszą koronawirusa, ale zakażają przez krótszy czas. Dostęp 18.11.2023. https://www.rynekzdrowia.pl/Serwis-Szczepienia/Oso-by-zaszczepione-tez-roznosza-koronawirusa-ale-zakazaja-przez-krotszy-czas,224076,
Google Scholar
html.
Google Scholar
Rynekzdrowia.pl. 2022. Lekarz odmawia przyjęcia przez brak szczepienia na COVID.
Google Scholar
Czy to zgodne z prawem?. Dostęp: 18.11.2023. https://www.rynekzdrowia.pl/Serwis-Szczepienia/Lekarz-odmawia-przyjecia-przez-brak-szczepienia-na-COVID-Czy-to- zgodne-z-prawem,229317,1018.html.
Google Scholar
Authors
Łukasz BernacińskiStatistics
Downloads
License
Copyright (c) 2024 The Opole Studies in Administration and Law
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Author’s economic rights to published works are held by Opole University (collective works) and individual Authors (individual parts of the collective work, ones that form a separate entity).
The journal Opole Studies in Administration and Law accepts for publication only works which have not been in circulation before.
On the basis of the Regulation (2016/679) of the European Parliament and of the Council of 27 April 2016 on the protection of natural persons with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46/EC (referred to as General Data Protection Regulation or RODO) Opole University, based at 11a Plac Kopernika, 45-040 Opole, is the personal data controller for all the authors publishing their works in the Opole Studies in Administration and Law.
The articles published in Opole Studies in Administration and Law are available under a licence Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
For aricles till 2017 your use is permitted by an applicable exception or limitation – see:
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
Read more about the license CC BY-NC-ND 4.0:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/
View Legal Code:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/legalcode
