Dochodzenie roszczenia z tytułu klauzuli abuzywnej na podstawie przepisów o nienależnym świadczeniu

Maciej Aureliusz Nycz

doi:10.25167/osap.2590

Published: 2020-12-10

Vol. 18 No. 3 (2020)

Pursuing claims under unfair contract terms on the basis of undue performance provisions

Maciej Aureliusz Nycz

The Opole Studies in Administration and Law

Section: Articles

https://doi.org/10.25167/osap.2590

Abstract

The article deals with the mutual relations between wrongful contractual provisions (unfair clauses) and undue performance. The former was introduced into the Polish civil law by an amendment made to the Polish Civil Code in connection with the 93/13/EC Directive entry into force. In turn, the institution of undue performance has long been recognised in Poland as the method of pursuing claims under the unfair clauses. Mutual relations of provisions pertaining to the above-mentioned notions still have not been thoroughly
examined. Nonetheless, the simultaneous analysis of the provisions reinforces the statement that the undue performance claim may be useful in pursuing claims for enrichment arising from performance of service based on unfair clauses. To be exact, condictio indebiti claim shall be invoked to successfully pursue the claim. On the other hand, only a few scholars and courts deem so. The reason why this type of undue performance claim is applied lies within the pain of ineffectiveness for setting forth unfair clauses. Moreover, the provisions ought to be interpreted in a way that reflects the European Union law application.

Keywords:

undue performance, wrongful contractual provisions, condictio indebiti, unfair clauses, unjustified enrichment

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Nycz, M. A. (2020). Pursuing claims under unfair contract terms on the basis of undue performance provisions. The Opole Studies in Administration and Law, 18(3), 75–91. https://doi.org/10.25167/osap.2590

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r., Dz.U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483 z późn. zm.
Google Scholar

Dyrektywa nr 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, L 095, 21/04/1993 P. 0029–0034, Polskie wydanie specjalne: Rozdział 15, Tom 002, P. 288–293.
Google Scholar

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, Dz.U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm.
Google Scholar

Ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, Dz.U. z 2000 r., Nr 22, poz. 271.
Google Scholar

Uchwała z dnia 13 stycznia 2011 r., III CZP 119/10, OSNC 2011, nr 9, poz. 95, s. 19.
Google Scholar

Wyrok SA w Krakowie z dnia 16 września 2014 r., I ACa 729/14, Legalis.
Google Scholar

Wyrok SA w Łodzi z dnia 30 kwietnia 2014 r., I ACa 1209/13, LEX nr 1496006.
Google Scholar

Wyrok SA w Łodzi z dnia 6 maja 2015 r., I ACa 315/15, LEX nr 1712687.
Google Scholar

Wyrok SA w Warszawie z dnia 5 czerwca 2018 r., VI ACa 1653/16, Legalis.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 30 lipca 1974 r., I CR 399/74, Legalis.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 4 grudnia 1987 r., III CZP 70/87, OSNCP 1988, nr 6, poz. 82.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 11 września 1997 r., III CKN 162/97, LEX nr 31702.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 9 października 1997 r., I CKN 263/97, Legalis.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 17 stycznia 2002 r., III CKN 1500/00, OSNC 2002, Nr 11, poz. 140.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 20 września 2007 r., II CSK 244/07, Legalis 162517.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 17 czerwca 2009 r., IV CSK 48/09, mop 2009, Nr 14, s. 748.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 13 października 2011 r., V CSK 483/10, IC 2012, nr 10, s. 30.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 13 września 2012 r., V CSK 409/11, LEX nr 1230163.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 25 listopada 2015 r., IV CSK 29/15, LEX nr 1962541.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 22 stycznia 2016 r., I CSK 1049/14, OSNC 2016, nr 11, poz. 134, s. 92.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 15 czerwca 2016 r., V CNP 55/15, www.sn.pl (dostęp: 10 kwietnia 2020).
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 8 września 2016 r., II CSK 750/15, Legalis 1555664.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 18 stycznia 2017 r., V CSK 198/16, niepubl.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 13 kwietnia 2017 r., I CSK 270/16, Legalis.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 7 lipca 2017 r., V CSK 629/16, pub. Legalis.
Google Scholar

Wyrok SN z dnia 21 marca 2018 r., V CSK 215/17, LEX nr 2500431.
Google Scholar

Wyrok SO w Gdańsku z dnia 25 czerwca 2018 r., III Ca 366/18, LEX nr 2537743.
Google Scholar

Wyrok SO w Krakowie z dnia 12 grudnia 2017, I C 316/15, LEX nr 2429808.
Google Scholar

Wyrok SO w Łodzi z dnia 22 czerwca 2017, III Ca 550/17, LEX nr 238622.
Google Scholar

Wyrok SO w Łodzi z dnia 15 grudnia 2017, III Ca 989/17, LEX nr 2484832.
Google Scholar

Wyrok SO w Poznaniu z dnia 10 lipca 2018 r., XVIII C 1088/17, LEX nr 2587194.
Google Scholar

Wyrok SO w Warszawie z dnia 20 kwietnia 2016, III C 976/12, LEX nr 2107794.
Google Scholar

Wyrok SO w Warszawie z dnia 28 marca 2017, V Ca 1418/16, LEX nr 2382103.
Google Scholar

Wyrok SO w Warszawie z dnia 12 stycznia 2018, V Ca 1223/17, LEX nr 2491087.
Google Scholar

Wyrok SO w Warszawie z dnia 25 kwietnia 2018 r., V Ca 1615/17, LEX nr 2669154.
Google Scholar

Wyrok SO w Warszawie z dnia 15 maja 2018 r., XXVII Ca 1700/17, LEX nr 2669144.
Google Scholar

Wyrok SO w Warszawie z dnia 30 maja 2019 r., XXVII Ca 229/18, LEX nr 2716839.
Google Scholar

Wyrok SR w Gdyni z dnia 27 czerwca 2018, I C 1169/17, LEX nr 2557347.
Google Scholar

Wyrok SR dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 1 października 2015, I C 2174/15, LEX nr 2209393.
Google Scholar

Wyrok SR dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 22 października 2015 r., I C 1950/14, LEX nr 2419778.
Google Scholar

Wyrok SR dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 29 października 2015 r., I C 2371/15, LEX nr 2384829.
Google Scholar

Wyrok SR dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 26 listopada 2015 r., I C 3006/15, LEX nr 2419777
Google Scholar

Wyrok SR dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 24 lutego 2016 r., I C 4367/15, LEX nr 2385008.
Google Scholar

Wyrok SR dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 25 lutego 2016 r., I C 4315/15, LEX nr 2385030.
Google Scholar

Wyrok SR dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 25 lipca 2016 r., I C 1526/16, LEX nr 2385021.
Google Scholar

Wyrok SR dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 29 lipca 2016 r., I C 1129/16, LEX nr 2484459.
Google Scholar

Wyrok SR dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 19 września 2016 r., I C 1522/16, LEX nr 2413363.
Google Scholar

Wyrok SR dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 2 lutego 2017 r., I C 3054/16, LEX nr 2484506.
Google Scholar

Wyrok SR dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 6 lutego 2017 r., I C 3968/16, LEX nr 2528696.
Google Scholar

Wyrok SR dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 31 marca 2017 r., I C 4873/16, LEX nr 2497504.
Google Scholar

Wyrok SR dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 25 maja 2017 r., I C 4506/16, LEX nr 2638987.
Google Scholar

Wyrok SR dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 30 maja 2017 r., I C 667/17, LEX nr 2627923.
Google Scholar

Wyrok SR dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 27 lutego 2018 r., I C 4902/17, LEX nr 2638447.
Google Scholar

Wyrok SR dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie z dnia 19 kwietnia 2018 r., VI C 1340/17, LEX nr 2501398.
Google Scholar

Wyrok SR w Wieluniu z dnia 26 czerwca 2018 r., I C 504/18, LEX nr 2610119.
Google Scholar

Wyrok SR w Wołominie z dnia 20 lipca 2012 r., I C 394/10, LEX nr 2157267.
Google Scholar

Wyrok TK z dnia 11 maja 2005 r., K 18/04, Dz.U. z 2005 r., Nr 86, poz. 744, s. 5757.
Google Scholar

Wyrok TSUE z dnia 4 czerwca 2009, C-243/08, Pannon GSM Zrt. przeciw Erzsébet Sustikné Győrfi, ECLI:EU:C:2009:350.
Google Scholar

Wyrok TSUE z dnia 30 kwietnia 2014 r., Árpád Kásler, Hajnalka Káslerné Rábai przeciw OTP Jelzálogbank Zrt., C-26/13, EU:C:2014:282.
Google Scholar

Wyrok TSUE z dnia 18 grudnia 2014 r., CA Consumer Finance, C-449/13, EU:C:2014:2464.
Google Scholar

Wyrok TSUE z dnia 5 marca 2020 r., OPR-Finance s.r.o. przeciw GK, C-679/18, ECLI:EU:C:2020:167.
Google Scholar

Bednarek M., Wzorce umów w prawie polskim, Warszawa 2005.
Google Scholar

Bławat M., Pasko K., O zakresie zachowania mocy wiążącej umowy po eliminacji klauzul abuzywnych, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2016, nr 3.
Google Scholar

Chomiuk M., Spór o dopuszczalność zastrzegania warunku potestatywnego na tle obowiązujących regulacji warunku w Kodeksie cywilnym, „Monitor Prawa Handlowego” 2012, nr 4.
Google Scholar

Fras M., Habdas M. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), Warszawa 2018.
Google Scholar

Garlicki L., Zubik M. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom I, Warszawa 2016.
Google Scholar

Gniewek E., Machnikowski P. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2018.
Google Scholar

Gudowski J., Kodeks cywilny: orzecznictwo, piśmiennictwo. T. 3, Zobowiązania, cz. 1, Warszawa 2019, art. 3851–3853.
Google Scholar

Gudowski J. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, Warszawa 2018.
Google Scholar

Gutowski M., Bezskuteczność czynności prawnej, Warszawa 2017.
Google Scholar

Gutowski M., Nieważność czynności prawnej, Warszawa 2018.
Google Scholar

Gutowski M. (red.), Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. Art. 353–626, Warszawa 2019.
Google Scholar

Karasek-Wojciechowicz I., Wpływ niedozwolonego charakteru klauzuli na związanie stron umową, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2018, nr 2.
Google Scholar

Klein A., Elementy zobowiązaniowego stosunku prawnego, Wrocław 2005.
Google Scholar

Kołodziej A., Charakterystyka cywilnoprawnej sankcji niedozwolonych postanowień w umowach z konsumentami, „Rejent” 2008, nr 12.
Google Scholar

Księżak P., Bezpodstawne wzbogacenie, Warszawa 2007
Google Scholar

Łętowska E., Bezpodstawne wzbogacenie, Warszawa 2000.
Google Scholar

Łętowska E., Ochrona niektórych praw konsumentów. Komentarz, Warszawa 2001.
Google Scholar

Łętowska E. (red.), Prawo zobowiązań – część ogólna, System Prawa Prywatnego, t. 5, Warszawa 2013.
Google Scholar

Nazaruk P., Ciszewski J. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2019.
Google Scholar

Olejniczak A. (red.), Prawo zobowiązań – część ogólna, System Prawa Prywatnego, t. 6, Warszawa 2018.
Google Scholar

Osajda K. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2019.
Google Scholar

Osajda K. (red.), Prawo zobowiązań – część ogólna, System Prawa Prywatnego, t. 5, Warszawa 2020.
Google Scholar

Pietrzykowski K. (red.), Kodeks cywilny. T. I. Komentarz. Art. 1–44910, Warszawa 2018.
Google Scholar

Serda W., Nienależne świadczenie, Warszawa 1988.
Google Scholar

Skory M., Klauzule abuzywne w polskim prawie ochrony konsumenta, Kraków 2005.
Google Scholar

Sobczyk M., Condictio ob rem jako instrument prawny służący uzyskaniu zwrotu świadczenia spełnionego na poczet umowy przyrzeczonej, „Przegląd Sądowy” 2018, nr 5.
Google Scholar

Sobczyk M., Problem wykładni „celu świadczenia” w rozumieniu art. 410 § 2 polskiego kodeksu cywilnego – argumenty historyka prawa rzymskiego, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2018, nr 2.
Google Scholar

Trzaskowski R., Skutki sprzeczności umów obligacyjnych z prawem, Warszawa 2013.
Google Scholar

Wyżykowski B., Skutki uznania abuzywności postanowienia umowy w kontroli incydentalnej, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2017, nr 8.
Google Scholar