Prewencyjny charakter przepisów prawa budowlanego w zakresie ochrony środowiska

Joanna Smarż

doi:10.25167/osap.5485

Opublikowane: 2025-06-30

Tom 23 Nr 1 (2025)

Prewencyjny charakter przepisów prawa budowlanego w zakresie ochrony środowiska

Joanna Smarż

Opolskie Studia Administracyjno-Prawne

Dział: Articles

https://doi.org/10.25167/osap.5485

Abstrakt

Środowisko jest dobrem wspólnym, które należy chronić dla przyszłych pokoleń. Dlatego też ochrona środowiska jest istotnym aspektem uwzględnianym przez ustawodawcę w wielu przepisach powszechnie obowiązujących. Podstawowym aktem prawnym w tym zakresie jest ustawa Prawo ochrony środowiska. Jednak podczas procesu budowlanego szczególnego znaczenia nabierają przepisy ustawy Prawo budowlane, które wzmacniają i uzupełniają regulacje Prawa ochrony środowiska. Dlatego warto przeanalizować wzajemne relacje między tymi przepisami, które mają równoczesne zastosowanie w trakcie procesu budowlanego. Tezą artykułu jest stwierdzenie, że przepisy Prawa budowlanego mają prewencyjny charakter w zakresie ochrony środowiska. Celem tych przepisów jest bowiem zapobieganie działaniom mogącym negatywnie oddziaływać na środowisko podczas procesu budowlanego. W związku z powyższym przepisy Prawa budowlanego mają zastosowanie od etapu planowania inwestycji, poprzez jej realizację, aż do użytkowania zrealizowanych obiektów włącznie. W celu zapewnienia właściwej ochrony środowiska przepisy te wprowadzą bardziej rygorystyczne wymagania w odniesieniu do inwestycji mogących oddziaływać ujemnie na środowisko, chroniąc je. Jak wynika z analizy wskazanych przepisów, ochrona środowiska w zakresie uregulowanym przepisami Prawa budowlanego jest nieodzownym elementem procesu planowania i realizacji inwestycji mającym na celu zrównoważony rozwój, minimalizację negatywnego wpływu na środowisko oraz dbałość o dziedzictwo przyrodnicze. Niestety, czasami przepisy obydwu ustaw nie są ze sobą spójne. Dodatkowym utrudnieniem jest to, że przepisy Prawa budowlanego i Prawa ochrony środowiska nie są jedynymi regulacjami, które należy wziąć pod uwagę podczas realizacji inwestycji budowlanej. Liczba obowiązujących przepisów, w zależności od rodzaju inwestycji, jest znaczna, co sprawia, że inwestorzy często mają trudności z ich poprawnym zastosowaniem. Do analizy tytułowego zagadnienia zostanie wykorzystana metoda dogmatyczno-prawna.

Inne teksty tego samego autora

Joanna Smarż, Instytucja mediacji w postępowaniu administracyjnym , Opolskie Studia Administracyjno-Prawne: Tom 16 Nr 1 (4) (2018)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Smarż, J. (2025). Prewencyjny charakter przepisów prawa budowlanego w zakresie ochrony środowiska. Opolskie Studia Administracyjno-Prawne, 23(1), 125–144. https://doi.org/10.25167/osap.5485

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U. z 1997 r., Nr 78, poz. 482 ze zm.
Google Scholar

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko. Dz. Urz. UE L 26/1 z 28.1.2012.
Google Scholar

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane. Dz.U. z 2023 r., poz. 682 ze zm.
Google Scholar

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Dz.U. z 2024 r., poz. 54.
Google Scholar

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Dz.U. z 2024 r., poz. 1130.
Google Scholar

Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Dz.U. z 2022, poz. 840 ze zm.
Google Scholar

Ustawa z 26 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. Dz.U. Nr 88, poz. 587.
Google Scholar

Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Dz.U. z 2023 r., poz. 1094 ze zm.
Google Scholar

Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne. Dz.U. z 2024 r., poz. 1087 ze zm.
Google Scholar

Ustawa o zmianie ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw. Dz.U. z 2019 r. poz. 1712.
Google Scholar

Ustawa z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw. Dz.U. z 2020 r. poz. 471.
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 1 czerwca 1998 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać morskie budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie. Dz.U. Nr 101, poz. 645.
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 10 września 1998 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie. Dz.U. Nr 151, poz. 987.
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie. Dz.U. Nr 86, poz. 579.
Google Scholar

Rozporządzenie Rady Ministrów z 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Dz.U. z 2019 r. poz. 1839.
Google Scholar

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG. Dz.Urz. UE L 88 z 04.04.2011,
Google Scholar

z późn. zm., s. 5.
Google Scholar

Wyrok WSA w Warszawie z dnia 29 marca 2023 r., I SA/Wa 1311/22. Legalis nr 2908016.
Google Scholar

Wyrok NSA z dnia 26 lutego 2021 r. II OSK 3022/20. Legalis nr 2566942.
Google Scholar

Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 20 stycznia 2022 r., II SA/Ol 982/21. Legalis nr 2662085.
Google Scholar

Wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 7 czerwca 2023 r., II SA/Rz 139/23. Legalis nr 2936826.
Google Scholar

Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 21 lutego 2024 r., II SA/Gd 631/23. Legalis nr 3051432.
Google Scholar

Dembicki, Piotr. 2018. Dwa oblicza zasady przezorności w procesie inwestycyjno-budowlanym. Studia Prawnicze KUL 3(75): 121–140, https://doi.org/10.31743/sp.4594.
Google Scholar

Czajka-Marchlewicz, Bogna. 2021. Legalizacja samowoli budowlanej w kontekście wymogów ochrony środowiska, komentarz praktyczny LEX. Dostęp: 23.08.2024.
Google Scholar

Federczyk, Wojciech, Fogel, Anna, Kosieradzka-Federczyk, Agata. 2015. Prawo ochrony środowiska w procesie inwestycyjno-budowlanym. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Gliniecki, Andrzej. 2012. W: Prawo budowlane. Komentarz, red. Gliniecki, Andrzej. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Górski, Marek, Pchałek, Marcin, Radecki, Wojciech, Jerzmański, Jan, Bar, Magdalena, Urban,
Google Scholar

Sergiusz, Jendrośka, Jerzy. 2019. Prawo ochrony środowiska. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck, wydanie elektroniczne Legalis. Komentarz do art. 6. Dostęp: 27.02.2024.
Google Scholar

Gruszecki, Krzysztof. 2019. Prawo ochrony środowiska. Komentarz. Warszawa: Lexis Nexis, wydanie elektroniczne. Komentarz do art. 330. Dostęp: 27.02.2024.
Google Scholar

Gruszecki, Krzysztof. 2022. Prawo ochrony środowiska. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Korzeniowski, Piotr. 2012. Instytucje prawne ochrony środowiska a proces inwestycyjno-budowlany. Warszawa: Difin.
Google Scholar

Kurzępa, Bolesław. 2021. Prawnokarne aspekty procesu budowlanego. Prokuratura i Prawo 6: 109–134.
Google Scholar

Kurzępa, Bolesław. 2021. Prawo budowlane – aspekty prawnokarne. Prokuratura i Prawo
Google Scholar

: 92–121.
Google Scholar

Niewiadomski, Zygmunt, Asman, Tomasz, Dessoulavy-Śliwiński, Jędrzej, Janiszewska-Kuropatwa, Elżbieta, Kucharski K., Plucińska-Filipowicz, Alicja, Siegień, Jerzy. Prawo budowlane. Komentarz. 2024, wydanie elektroniczne Legalis. Dostęp: 27.02.2024.
Google Scholar

Rakoczy, Bartosz. 2013. Prawo ochrony środowiska. Komentarz, [w:] Bukowski, Zbigniew,
Google Scholar

Czech, Ewa, Karpus, Karolina, Rakoszy, Bartosz. Wydanie elektroniczne Lexis Nexis. Komentarz do art. 360. Dostęp: 27.02.2024.
Google Scholar

Smarż, Joanna. 2020. Poszanowanie uzasadnionych interesów osób trzecich na etapie projektowania inwestycji. Prawo i Więź 33: 141–156, https://doi.org/10.36128/priw.vi32.71.
Google Scholar

Smarż, Joanna. 2024. Zakres poszanowania interesów osób trzecich w postępowaniu w sprawie rozbiórki obiektu budowlanego. Budownictwo i Prawo 1: 7–9.
Google Scholar

Woźniak, Marta. 2013. Środowisko i jego ochrona w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. W: Woźniak, Marta. Administracja dóbr i usług publicznych. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Google Scholar

Wyrzykowski, Mirosław. 1986. Pojęcie interesu społecznego w prawie administracyjnym. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Zakrzewska, Monika. 2010. Ochrona środowiska w procesie inwestycyjno-budowlanym. Warszawa: Wydawnictwo LexisNexis.
Google Scholar

Zdyb, Marian. 2001. Dobro wspólne w perspektywie artykułu 1 Konstytucji RP. W: Trybunał Konstytucyjny, Księga XV-lecia, red. Rymarz, Ferdyndnd, Jankiewicz, Adam. Warszawa: Biuro Trybunału Konstytucyjnego.
Google Scholar

Zdyb, Marian. 1991. Prawny interes jednostki w sferze materialnego prawa administracyjnego. Studium teoretyczno-prawne. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar