W poszukiwaniu Piastów
Luiza Handschuh
Instytut Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk, PoznańIreneusz Stolarek
Instytut Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk, PoznańAnna Juras
Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Biologii. Instytut Antropologii Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Biologii. Instytut AntropologiiMichał Zeńczak
Instytut Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk, PoznańMałgorzata Marcinkowska-Swojak
Instytut Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk, PoznańAnna Myszka
Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Biologii. Instytut AntropologiiDawid Trzciński
Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Biologii. Instytut AntropologiiAleksandra Losik-Sidorska
Biblioteka Kórnicka Polskiej Akademii Nauk, KórnikJakub Wojtczak
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Historyczny. Instytut HistoriiAnna Philips
Instytut Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk, PoznańArtur Różański
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Historyczny. Instytut PrahistoriiArtur Dębski
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Historyczny. Instytut PrahistoriiPiotr Kozłowski
Instytut Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk, PoznańMarzena Matla
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Historyczny. Instytut HistoriiJózef Dobosz
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Historyczny. Instytut HistoriiTomasz Jasiński
Biblioteka Kórnicka Polskiej Akademii Nauk, Kórnik; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Historyczny. Instytut PrahistoriiJanusz Piontek
Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Biologii. Instytut AntropologiiHanna Kóčka-Krenz
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Historyczny. Instytut PrahistoriiMarek Figlerowicz
Instytut Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk, PoznańAbstrakt
The origin of the Piast dynasty is a matter of lively discussions and disputes. At least a few controversial hypotheses exist, but their credibility is difficult to assess due to the scarcity of written as well as material sources, especially from the time of Polish state formation. Life sciences, however, can support history and archeology. Application of genetic tests, used earlier mainly in forensic laboratories, enabled identification of the remains of King Richard III, the Romanov dynasty members and Nicolaus Copernicus. Contemporary DNA studies, based on next generation DNA sequencing, outreach the narrow area of known markers such as mitochondrial DNA (mtDNA) and selected regions of Y chromosome. Although ancient DNA (aDNA), extracted from remains, is usually highly degraded and contaminated with genetic material of microorganisms, there are methods which allow for the analysis of such material and retrieval of information about origin, kinship and some phenotypic features of an individual. Genetic studies of the Piast dynasty, a subject of our research project, have to deal with numerous difficulties. In or der to gain access to bone samples, we need to meet a number of formal requirements. Moreover, despite the existence of available abundant documentation on the Piast burials, the actual situation is not always consistent with the written sources. Our first experiences show how difficult it is to localize the remains, identify them and extract DNA of sufficient quality.
Słowa kluczowe:
The Piasts, genetic tests, DNA sequencing, ancient DNA (aDNA), mitochondrial DNA (mt DNA), Y chromosomeBibliografia
Auton A. et al., A global reference for human genetic variation, “Nature” 2015, vol. 526.
Google Scholar
Badro D.A. et al., Y-chromosome and mtDNA genetics reveal significant contrasts in affinities of modern Middle Eastern populations with European and African populations, “PLoS One” 2013, 8, e54616.
Google Scholar
Barciak A., Dorobek naukowy profesora Kazimierza Jasińskiego i perspektywy badań nad średniowiecznym Śląskiem, [w:] In memoriam honoremque Casimiri Jasiński, red. J. Wenta, P. Oliński, Toruń 2010.
Google Scholar
Bogdanowicz W. et al., Genetic identification of putative remains of the famous astronomer Nicolaus Copernicus, “Proceedings of the National Academy of Sciences of the USA” 2009, vol. 106.
Google Scholar
Bramanti B. et al., Genetic discontinuity between local hunter-gatherers and central Europe’s first farmers, “Science” 2009, vol. 326.
Google Scholar
Brown T.A., Genomy, przekł. pod red. P. Węgleńskiego, Warszawa 2009.
Google Scholar
Coble M.D. et al., Mystery solved: the identification of the two missing Romanov children using DNA analysis, “PLoS One” 2009, 4, e4838.
Google Scholar
Cooper A., Poinar H.N., Ancient DNA: do it right or not at all, “Science” 2000, vol. 289.
Google Scholar
Dąbrowska E., Groby członków dynastii piastowskiej we wczesnym średniowieczu, „Roczniki Historyczne” 2004, t. 70.
Google Scholar
Dąbrowska E., Miejsce uprzywilejowane grobu w opactwach reguły św. Benedykta we wczesnym średniowieczu, [w:] Lapides viventes. Zaginiony Kraków wieków średnich. Księga dedykowana prof. Klementynie Żurowskiej, Kraków 2006.
Google Scholar
Florkowski A., Antropologiczne badania szczątków kostnych z grobu 186, [w:] Opactwo Benedyktynów w Lubiniu. Pierwsze wieki istnienia. Materiały IV Sesji Lubińskiej z okazji 850-lecia konsekracji ołtarza NMP, 14–15 października 1995 r., red. Z. Kurnatowska, Poznań 1996.
Google Scholar
Gill P. et al., Identification of the remains of the Romanov family by DNA analysis, “Nature Genetics” 1994, vol. 6.
Google Scholar
Gładykowska-Rzeczycka J., Wrzesińska A., Dwa wyjątkowe pochówki w opactwie benedyktyńskim w Lubiniu – piastowskich książąt?, „Fontes Archaeologici Posnanienses” 2006, vol. 42.
Google Scholar
Higgins D. et al., Differential nuclear and mitochondrial DNA preservation in post-mortem teeth with implications for forensic and ancient DNA studies, “PLoS One” 2015, 10, e0126935.
Google Scholar
Jasiński K., Dominikańskie pochówki Piastów, [w:] Studia nad historią dominikanów w Polsce, t. 3: Dominikanie w środkowej Europie w XIII–XV wieku. Aktywność duszpasterska i kultura intelektualna, Poznań 2002.
Google Scholar
Jasiński K., Franciszkańskie pochówki Piastów, [w:] Zakony franciszkańskie w Polsce, t. 1: Franciszkanie w Polsce średniowiecznej, cz. 2–3: Franciszkanie na ziemiach polskich, red. J. Kłoczowski, Kraków 1989.
Google Scholar
Jasiński K., Rodowód pierwszych Piastów, Warszawa–Wrocław 1992.
Google Scholar
Jasiński K., Rodowód Piastów mazowieckich, wyd. M. Górny, Poznań–Wrocław 1998.
Google Scholar
Jasiński K., Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich, wyd. M. Górny, Poznań–Wrocław 2001.
Google Scholar
Jasiński K., Rodowód Piastów śląskich, Kraków 2007.
Google Scholar
Jobling M.A., Gill P., Encoded evidence: DNA in forensic analysis, “Nature Reviews Genetics” 2004, vol. 10.
Google Scholar
Kabacińska I., Kaplica grobowa w kościele klasztornym oo. Benedyktynów w Lubiniu, [w:] Opactwo Benedyktynów w Lubiniu. Pierwsze wieki istnienia. Materiały IV Sesji Lubińskiej z okazji 850-lecia konsekracji ołtarza NMP, 14–15 października 1995 r., red. Z. Kurnatowska, Poznań 1996.
Google Scholar
Kara M., Domniemany grób księcia Władysława Laskonogiego w opactwie oo. Benedyktynów w Lubiniu k. Kościana – głos w dyskusji, [w:] Opactwo Benedyktynów w Lubiniu. Pierwsze wieki istnienia. Materiały IV Sesji Lubińskiej z okazji 850-lecia konsekracji ołtarza NMP, 14–15 października 1995 r., red. Z. Kurnatowska, Poznań 1996.
Google Scholar
King T.E. et al., Identification of the remains of King Richard III, “Nature Communications” 2014, 5, 5631.
Google Scholar
Kurnatowska Z., Pochówki w obrębie Kościoła i Klasztoru oo. Benedyktynów w Lubiniu, [w:] Śmierć w dawnej Europie. Zbiór studiów, red. M. Derwich, Wrocław 1997.
Google Scholar
Matyaszczyk D., Szlak Królewski w Wielkopolsce. Od Mieszka III Starego do Przemysła II, [w:] Przemysłowie wielkopolscy. Od księcia dzielnicowego do króla Polski. Wydawnictwo pokonferencyjne, red. H. Kóčka-Krenz, Poznań 2008.
Google Scholar
Opactwo Benedyktynów w Lubiniu. Pierwsze wieki istnienia. Materiały IV Sesji Lubińskiej z okazji 850-lecia konsekracji ołtarza NMP, 14–15 października 1995 r., red. Z. Kurnatowska, Poznań 1996.
Google Scholar
Pinhasi R.et al., Optimal ancient DNA yields from the inner ear part of the human petrous bone, “PLoS One” 2015, 10, e0129102.
Google Scholar
Pośpiech E. et al., Evaluation of the predictive capacity of DNA variants associated with straight hair in Europeans, “Forensic Science International. Genetics” 2015, vol. 19.
Google Scholar
Pośpiech E. et al., Further evidence for population specific differences in the effect of DNA markers and gender on eye colour prediction in forensics, “International Journal of Legal Medicine” 2016, vol. 130.
Google Scholar
Przybył M., Uwagi w sprawie domniemanego pochówku księcia wielkopolskiego Władysława Laskonogiego, [w:] Opactwo Benedyktynów w Lubiniu. Pierwsze wieki istnienia. Materiały IV Sesji Lubińskiej z okazji 850-lecia konsekracji ołtarza NMP, 14–15 października 1995 r., red. Z. Kurnatowska, Poznań 1996.
Google Scholar
Przybył M., Władysław Laskonogi książę wielkopolski 1202–1231, Poznań 1998.
Google Scholar
Rizzi E. et al., Ancient DNA studies: new perspectives on old samples, “Genetics Selection Evolution” 2012, vol. 44.
Google Scholar
Relethford J.H., Human population genetics, Hoboken 2012.
Google Scholar
Schwarz C. et al., New insights from old bones: DNA preservation and degradation in permafrost preserved mammoth remains, “Nucleic Acids Research” 2009, vol. 37.
Google Scholar
Sołtysiak A., Kozłowski T., Komentarz do identyfikacji cranium 13/05 z Fromborka jako kości Mikołaja Kopernika, „Archeologia Polski” 2009, z. 54.
Google Scholar
Urbańczyk P., Mieszko Pierwszy Tajemniczy, Toruń 2012.
Google Scholar
Willerslev E., Cooper A., Ancient DNA, “Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences” 2005, vol. 272.
Google Scholar
Wrzesińska A., Indywidualne określenia wieku i płci, Lubiń stan. 1., maszynopis w IAiE PAN, Poznań 1994.
Google Scholar
Żurek M., Próba identyfikacji grobu w zachodniej części kościoła pod wezwaniem Narodzenia NMP w Lubiniu [w:] Śmierć w dawnej Europie. Zbiór studiów, red. M. Derwich, Wrocław 1997.
Google Scholar
www.eupedia.com (11.10.2016)
Google Scholar
http://www.fundacjalubiaz.org.pl (10.10.2016)
Google Scholar
Autorzy
Luiza HandschuhAutorzy
Ireneusz StolarekAutorzy
Anna JurasAutorzy
Michał ZeńczakAutorzy
Małgorzata Marcinkowska-SwojakAutorzy
Anna MyszkaAutorzy
Dawid TrzcińskiAutorzy
Aleksandra Losik-SidorskaAutorzy
Jakub WojtczakAutorzy
Anna PhilipsAutorzy
Artur RóżańskiAutorzy
Artur DębskiAutorzy
Piotr KozłowskiAutorzy
Marzena MatlaAutorzy
Józef DoboszAutorzy
Tomasz JasińskiAutorzy
Janusz PiontekAutorzy
Hanna Kóčka-KrenzAutorzy
Marek FiglerowiczStatystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz poszczególni Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego, mających samodzielne znaczenie).
W Opolskich Studiach Administracyjno - Prawnych mogą być publikowane tylko utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
Na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako „RODO") administratorem danych osobowych osób publikujących w Opolskich Studiach Administracyjnoprawnych (Wydawnictwo UO) jest Uniwersytet Opolski z siedzibą przy pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole.
Artykuły zamieszczone w czasopiśmie objęte są licencją Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
(CC BY-NC-ND 4.0)
Z pozostałych zamieszczonych w niniejszym czasopiśmie utworów można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Więcej szczegółów o licencji CC BY-NC-ND 4.0 znajdą Państwo na stronie:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.pl
Treść licencji dostępna pod linkiem:
