Kościół katolicki wobec parlamentaryzmu II Rzeczypospolitej na przykładzie nauczania społecznego kardynała Stefana Adama Sapiehy
Mateusz Kępa
Uniwersytet WrocławskiAbstrakt
The purpose of this article is to describe the relationship between parliamentarism and the social teaching of the Catholic Church, with a special emphasis on pastoral, social and political activities of cardinal Adam Stefan Sapieha. The system of parliamentary government is a system of government in which the legislative authority in the form of parliament passes laws and controls the executive authority, which is wielded by the president together with the government. An important aspect of this system of government is the interpenetration of these two authorities and their mutual complementing, which is evident even in the possibility of bringing forward bills by the executive. The view of the parliamentary system held by cardinal Adam Stefan Sapieha was based on the social attitude which was represented by the Christian Democrats. The political system accepted by the Christian Democrats was democracy, which very clearly demonstrates all positive forms of local government’s actions and the principle of subsidiarity. The basis of this assumption is that it is on the lowest levels of society where the common good based on social solidarity can be realized. The Archbishop of Krakow perceived the political, social and economic issues through the prism of the Catholic Church. He believed that the task of the state is to protect society against the moral decay of anti-Christian totalitarian systems. According to Sapieha, the state should act as a servant in relation to the nation. The Metropolitan claimed also that the vision of the relationship between social ranks, contrary to the socialist vision, was not burdened with a conflict. Sapieha saw the danger of drastic social inequality, but definitely spoke out against socialist and communist solutions. The cardinal emphasized the accent which should be laid on the development of all forms of civic government. So the ideal state is a decentralized state, in which citizens, due to rights and activities taken up by themselves, have an influence over the governments. According to Sapieha, a democratic state of law should respect political pluralism based on the principle of subsidiarity and justice, as well as sovereignty, and above all – the principle of parliamentary majority.
Słowa kluczowe:
parliamentarism, Adam Stefan Sapieha, the Second Polis h Republic, Catholic Church, system of governanceBibliografia
Leon XIII, Graves et communi, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/leon_xiii/encykliki/graves_communi_18011901.html (24.11.2015).
Google Scholar
List bpa A.W. Szlagowskiego, wikariusza kapitulnego archidiecezji warszawskiej do abpa A.S. Sapiehy z okazji 50-lecia kapłaństwa, [w:] Księga Sapieżyńska, red. J. Wolny przy współpracy R. Zawadzkiego, t. 2: Działalność kościelna i narodowa Adama Stefana Sapiehy, Kraków 1986.
Google Scholar
Orędzie ks. Kard. A.S. Sapiehy na „III Tydzień Miłosierdzia”, [w:] Księga Sapieżyńska, red. J. Wolny przy współpracy R. Zawadzkiego, t. 1: Archidiecezja krakowska za pasterzowania Adama Stefana Sapiehy, Kraków 1982.
Google Scholar
Czajowski J., Kardynał Adam Stefan Sapieha, Wrocław 1997.
Google Scholar
Florkowski F., Listy pasterskie Adama Stefana Sapiehy, [w:] Księga Sapieżyńska, red. J. Wolny przy współpracy R. Zawadzkiego, t. 1: Archidiecezja krakowska za pasterzowania Adama Stefana Sapiehy, Kraków 1982.
Google Scholar
Grabowska M., Demokracja – teorie i społeczne nastawienia, „Civitas” 1998, nr 2.
Google Scholar
Jakubiec M., Abp Adam Stefan Sapieha jako przewodniczący Komisji Szkolnej Episkopatu Polski, [w:] Księga Sapieżyńska, red. J. Wolny przy współpracy R. Zawadzkiego, t. 2: Działalność kościelna i narodowa Adama Stefana Sapiehy, Kraków 1986.
Google Scholar
Kieniewicz S., Środowisko rodzinne Adama Stefana Sapiehy, [w:] Księga Sapieżyńska, red. J. Wolny przy współpracy R. Zawadzkiego, t. 1: Archidiecezja krakowska za pasterzowania
Google Scholar
Adama Stefana Sapiehy, Kraków 1982.
Google Scholar
Majka J., Katolicka nauka społeczna, Rzym 1986.
Google Scholar
Masternak-Kubiak M., Trzciński J., System rządów w Konstytucji RP z 2 IV 1997 roku. Analiza kompetencji Sejmu, „Przegląd Sejmowy” 1997, nr 5.
Google Scholar
Olszewski D., Szkice z dziejów kultury religijnej, Katowice 1986.
Google Scholar
Ośko J., Książę, Ząbki 2009.
Google Scholar
Pawlikowski T., Adam Stefan Kardynał Sapieha, Lublin 2004.
Google Scholar
Przybyszewski B., Adam Stefan Kardynał Sapieha. Pasterz Dobry – Książę Niezłomny, Łańcut 2002.
Google Scholar
Pułło A., Współczesne ustroje państwowe. Wielka Brytania, Gdańsk 1983.
Google Scholar
Rożek M., Kardynał Sapieha, Kraków 2007.
Google Scholar
Skubiszewski K., Adam Stefan Sapieha a zawarcie konkordatu polskiego, [w:] Księga Sapieżyńska, red. J. Wolny przy współpracy R. Zawadzkiego, t. 2: Działalność kościelna i narodowa Adama Stefana Sapiehy, Kraków 1986.
Google Scholar
Sozańska D., Chrześcijańska demokracja w Polsce, Kraków 2011.
Google Scholar
Stembrowicz J., Rząd w systemie parlamentarnym, Warszawa 1982.
Google Scholar
Strzeszewski Cz., Jakie wskazania Rerum novarum są nadal aktualne?, „Ateneum Kapłańskie” 1991, z. 2.
Google Scholar
Strzeszewski Cz., Kraków jako środowisko katolickiej myśli i działalności społecznej za pasterzowania Adama Stefana Sapiehy, [w:] Księga Sapieżyńska, red. J. Wolny przy współpracy R. Zawadzkiego, t. 1: Archidiecezja krakowska za pasterzowania Adama Stefana Sapiehy, Kraków 1982.
Google Scholar
Szymanek J., Elementy racjonalizacji w konstrukcji parlamentarnego systemu rządów: analiza rozwiązań zawartych w Konstytucji RP, [w:] Parlamentarny system rządów. Teoria i praktyka, red. T. Mołdawa, J. Szymanek, M. Mistygacz, Warszawa 2012.
Google Scholar
Wolny J., Abp Adam Stefan Sapieha o zadaniach Episkopatu i biskupa, [w:] Księga Sapieżyńska, red. J. Wolny przy współpracy R. Zawadzkiego, t. 2: Działalność kościelna i narodowa Adama Stefana Sapiehy, Kraków 1986.
Google Scholar
http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/leon_xiii/encykliki/graves_communi_18011901.html (24.11.2015).
Google Scholar
Autorzy
Mateusz KępaStatystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz poszczególni Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego, mających samodzielne znaczenie).
W Opolskich Studiach Administracyjno - Prawnych mogą być publikowane tylko utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
Na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako „RODO") administratorem danych osobowych osób publikujących w Opolskich Studiach Administracyjnoprawnych (Wydawnictwo UO) jest Uniwersytet Opolski z siedzibą przy pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole.
Artykuły zamieszczone w czasopiśmie objęte są licencją Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
(CC BY-NC-ND 4.0)
Z pozostałych zamieszczonych w niniejszym czasopiśmie utworów można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Więcej szczegółów o licencji CC BY-NC-ND 4.0 znajdą Państwo na stronie:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.pl
Treść licencji dostępna pod linkiem:
