Abstrakt

Z samowolą budowlaną mamy do czynienia wówczas, gdy obiekt budowlany (lub jego część) będący w budowie lub wybudowany powstał (lub powstaje) bez wymaganego pozwolenia na budowę lub bez wymaganego zgłoszenia budowy albo pomimo wniesienia sprzeciwu do tego zgłoszenia. Przepisy prawa wskazują, które obiekty budowlane nie wymagają wydania pozwolenia na budowę, które z nich wymagają takiego pozwolenia, a które podlegają wyłącznie zgłoszeniu. W związku z tym budowa obiektów budowlanych bez wymaganego pozwolenia lub zgłoszenia (jeśli przepis prawa wymaga dokonania tych czynności) musi być
traktowana jako samowola budowlana, czyli – innymi słowy – jako stan patologiczny, w którym uruchomiony (a często również zakończony) został proces budowlany bez spełnienia wymaganych prawem procedur. Po pierwsze, z uwagi na to, że treść obowiązku (zgodnie ze wskazywanymi wyżej poglądami przedstawicieli nauki) wynika z aktu administracyjnego organu administracji (w tym przypadku – z decyzji administracyjnej). Po drugie, decyzja administracyjna dotycząca konieczności rozbiórki obiektu budowlanego powstałego w wyniku samowoli budowlanej określa podmiot (adresata decyzji), na którym ciąży obowiązek podjęcia
określonych w decyzji działań. Po trzecie, wskazuje, na czym ma polegać nałożony w drodze decyzji obowiązek (w tym przypadku – na rozbiórce obiektu budowlanego) oraz wskazuje termin na jego wykonanie (którego bezskuteczny upływ spowoduje podjęcie działań w trybie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji mających na celu zmuszenie adresata do wykonania obowiązku, którego nie chce lub nie może wykonać w sposób dobrowolny). Tym samym nie ma wątpliwości, że nałożony w drodze decyzji administracyjnej obowiązek rozbiórki obiektu budowlanego powstałego (lub powstającego) bez wymaganego pozwolenia lub zgłoszenia należy do obowiązków o charakterze publicznoprawnym, uzasadniającym jego realizację w trybie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.