Rozprawa zdalna w postępowaniu przed sądami administracyjnymi, a prawo do jawnego rozpoznania sprawy
Przemysław Krzykowski
Wydział Prawa i Administracji UWM w OlsztynieKarolina Hrymowicz
Abstrakt
Przedmiotem niniejszej publikacji jest analiza obecnie obowiązujących regulacji ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t. j. Dz. U. z 2021 r., poz. 2095 ze zm., dalej: ustawa covidowa) oraz wskazanie na ich niedostatki w kontekście realizacji zasady jawnego rozpatrywania spraw sądowoadministracyjnych.
Z zasad naczelnych postępowania sądowoadministracyjnego wynika, że proces powinien być jawny, a strona powinna mieć prawo dostępu do sądu, kontroli zaskarżonych aktów oraz czynnego w nim udziału. Prawo jednostki do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd, ma wymiar konstytucyjny. Celem zasady jawności jest motywowanie sądu do skrupulatnego i rzetelnego wypełniania obowiązków procesowych oraz umożliwianie osobom postronnym sprawowanie obywatelskiej kontroli nad działalnością sądów. Autorzy w artykule próbują odpowiedzieć na pytanie, czy rozprawa odmiejscowiona w sądach administracyjnych oraz zastępcza jego forma, jaką jest posiedzenie niejawne, spełnia konstytucyjne standardy jawności postępowania. Wartością nieocenioną dla strony jest jej osobisty udział w rozprawie i możliwość swobodnego zaprezentowania swojego stanowiska na sali rozpraw, bezpośrednio przed sądem. To stanowi realizację prawa do aktywnego udziału w postępowaniu. Strony mają wówczas możliwość wypowiedzenia swoich racji, a to przekłada się na poczucie podmiotowego ich traktowania.
Autorzy w konstatacji wskazują, że ustawodawca powinien wprost określić formułę dostępu publiczności do rozprawy zdalnej, ewentualnie zmodyfikować covidowe regulacje w ten sposób, by sąd miał swobodę w ocenie sytuacji pozwalającej lub nie, przeprowadzić rozprawę w budynku sądu. Być może większy wachlarz możliwości pozwoliłby na trafniejsze rozwiązania, które nie naruszałyby zasady jawności postępowania sądowego i nie ograniczałyby obywatelowi prawa do sądu.
Słowa kluczowe:
postępowanie sądowoadministracyjne, rozprawa zdalna, prawo do sądu, jawne rozpoznanie sprawy, stan epidemii, warunki techniczneBibliografia
Bińczyk, Agnieszka, Kopacz Marta. 2013. O znaczeniu akt sprawy dla wyniku sądowoadministracyjnej kontroli działalności administracji publicznej, ZNSA, nr 3, 125-137.
Gołaczyński Jacek, Dymitruk Maria. 2021. Rozprawa zdalna i doręczenia elektroniczne w dobie pandemii COVID-19 po wejściu w życie nowelizacji z 28.5.2021 r., Monitor Prawniczy, 13, Warszawa: C.H. Beck, wydanie elektroniczne Legalis, Dostęp: 22.03.2022.
Jasiński, Wojciech. 2009. Jawność zewnętrzna posiedzeń sądowych w polskim procesie karnym, Państwo i Prawo, 9, 76-77.
Kmieciak, Zbigniew. 2000, Ogólne zasady prawa i postępowania administracyjnego, Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze PWN.
Krzykowski, Przemysław. 2019. Informatyzacja postępowania przed sądami administracyjnymi– refleksje na temat nowelizacji z 12 kwietnia 2019 r. (Dz.U. 2019, poz. 934), Studia Prawnoustrojowe, nr 46, 165-166.
Lis-Staranowicz, Dorota. 2016. Konstytucyjne środki ochrony wolności i praw. W: Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, (red.) Marek Chmaj, Warszawa: Wolters Kluwer.
Paduch, Andrzej. 2022. Skierowanie sprawy sądowoadministracyjnej na posiedzenie niejawne na podstawie przepisów ustawy antycovidowej a prawo do jawnego procesu. Glosa do wyroku NSA z dnia 26.04.2021 r., I OSK 2870/20, Orzecznictwo Sądów Polskich, nr 1.
Pietrasz, Piotr. 2020. Informatyzacja polskiego postępowania przed sądami administracyjnymi a jego zasady ogólne: Czynniki wpływające na potrzebę informatyzacji postępowania przed sądami administracyjnymi. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, wydanie elektroniczne LEX, Dostęp: 21.12.2021.
Romańska, Marta. 2016. Komentarz do art. 10. W: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, (red.) Tadeusz Woś, LEX/el, Dostęp: 10.01.2022.
Rzewuski, Maciej. 2020, Wyrokowanie na posiedzeniach niejawnych według Tarczy 3.0, LEX/el, Dostęp: 10.01.2022.
Sarnecki, Paweł. 2016. Komentarz do art. 45. W: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom II, wyd. II, (red.) Lech Garlicki, Marek Zubik, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, wydanie elektroniczne LEX, Dostęp: 19.12.2021.
Skrzydło, Wiesław, Grabowska Sabina, Grabowski Radosław (red.). 2009. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz encyklopedyczny, Warszawa: Wolters Kluwer.
Szwed, Marcin. 2021. Gwarancje ochrony prawa do rzetelnego postępowania sądowego w systemie Organizacji Narodów Zjednoczonych. W: Nowe technologie, nowa sprawiedliwość, nowe pytania, (red.) Piotr Kładoczny, Katarzyna Wiśniewska, Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Tarno, Jan Paweł. 2011. Komentarz do art. 10. W: Prawo o postępowaniu przez sądami administracyjnymi. Komentarz, (red.) Jan Paweł Tarno, Warszawa: Lexis Nexis, wydanie elektroniczne LEX, Dostęp: 10.01.2022.
Tuleja, Piotr. 2019, Komentarz do art. 45. W: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, 2. Wydanie (red.) Piotr Czarny, Monika Florczak-Wątor, Bogumił Naleziński, Piotr Radziewicz, Piotr Tuleja, LEX/el, Dostęp: 9.12.2021.
Autorzy
Przemysław KrzykowskiAutorzy
Karolina HrymowiczStatystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Opolskie Studia Administracyjno-Prawne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz poszczególni Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego, mających samodzielne znaczenie).
W Opolskich Studiach Administracyjno - Prawnych mogą być publikowane tylko utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
Na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako „RODO") administratorem danych osobowych osób publikujących w Opolskich Studiach Administracyjnoprawnych (Wydawnictwo UO) jest Uniwersytet Opolski z siedzibą przy pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole.
Artykuły zamieszczone w czasopiśmie objęte są licencją Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
(CC BY-NC-ND 4.0)
Z pozostałych zamieszczonych w niniejszym czasopiśmie utworów można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Więcej szczegółów o licencji CC BY-NC-ND 4.0 znajdą Państwo na stronie:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.pl
Treść licencji dostępna pod linkiem:
