Upotocznienie języka jako sposób budowania narracji w biografii sportowca (na materiale biografii Roberta Lewandowskiego)
Abstrakt
The analysis serves to present the communication strategy used in building a narrative in the athlete’s biography, which involves changing the official language to an unofficial one, saturating the message with colloquialism and commonness, and
introducing elements of live speech into the written text. The phenomenon is presented with the example of the biography of the contemporary Polish footballer, Robert Lewandowski, written by Paweł Wilkowicz. The analysed implementation of the biography genre shows a cross-border approach to genological determinants. The text has muddled and blurred genre features. It concerns a living person and is created with his participation. It combines an objective, external narrative with a subjective, internal approach. The latter strategy allows for a purposeful, reflective definition of one’s own identity, its construction and creation. The difference, duality and contradiction between genres is consolidated in the text and language, and allows for reconstructing various strategies of talking about the book’s hero and his fate. Making the language of biography colloquial by saturating it with elements of live speech, lexis belonging to an unofficial variety of the language, colloquialism and expressiveness, and finally ensuring a smooth transition in the narrative from the language of the people interviewed to the language of the narrator, are related to the
specificity of a communicative community, and to the idea of which the biography is being written. It also results from the use of an interview as a form of obtaining information by a journalist, which contributes to the introduction of colloquiality and the abandonment of the official nature of the message.
Słowa kluczowe:
officiality, colloquiality, biography, sports, language, narrative, genreBibliografia
Adamczewska I., 2016, Biografia reporterska w ujęciu komunikacyjnym na przykładzie książek Angeliki Kuźniak, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica”, 4, s. 164–185.
Google Scholar
Bielska E., 2016, Refleksyjne kreowanie tożsamości i biografii jako transgresja oraz rodzaj sztuki. – Edukacja, kultura, sztuka – spoistość a integracja, red. A. Rzymełka-Frąckiewicz, T. Wilk, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 174–183.
Google Scholar
Biłas-Pleszak E., 2019, Kultura a styl wypowiedzi autobiograficznej – dyskursywność dzienników Zygmunta Mycielskiego i Stefana Kisielewskiego, „Stylistyka”, XXII, s. 335–350.
Google Scholar
Borawski S., 2000, Wprowadzenie do historii języka polskiego. Zagadnienia historiozoficzne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Borawski S., 2005, Podstawy idei poznawczej studiów nad dziejami używania języka. Esej o diachronii. – Rozprawy o historii języka polskiego, red. S. Borawski, Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, s. 13–62.
Google Scholar
Borawski S., 2007, Słownictwo potoczne listów Zygmunta Miłkowskiego do Juliana Łukaszewskiego (z lat 1867–1895), Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Google Scholar
Całek A., 2013, Biografia naukowa: od koncepcji do narracji. Interdyscyplinarność, teorie, metody badawcze, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Całek A., 2016, Biografia jako reprezentacja, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica”, 4, s. 25–41.
Google Scholar
Chlebda W., 2003, Elementy frazematyki. Wprowadzenie do frazeologii nadawcy, Łask: Oficyna Wydawnicza Leksem.
Google Scholar
Czermińska M., 2000, Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie, Kraków: Universitas.
Google Scholar
Dubas E., 2014, Czas, biografia i badania biograficzne – różnorodność kontekstów w andragogicznej perspektywie, „Edukacja Dorosłych”, 2, s. 13–26.
Google Scholar
Genette G., 1980, Narrative Discourse: An Essai in Method, transl. J.E. Lewin, Oxford: Cornel University Press.
Google Scholar
Jarosz B., 2015, O języku specjalistycznym w komentarzu sportowym (na przykładzie relacji z meczów siatkarskich), „Socjolingwistyka”, 29, s. 269–282, http://dx.doi.org./10.17651/SOCJOLING.29.16.
DOI: https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.29.16
Google Scholar
Koper M., 2016, Język sportu – problematyka badawcza. – Język i sport, red. A. Czapla, M. Koper, Lublin: Fototopia, s. 13–40.
Google Scholar
Lejeune P., 2006, Wariacje na temat pewnego paktu: o autobiografii, tłum. W. Cesluk-Grajewski, Kraków: Universitas.
Google Scholar
Nosal P., 2017, Konfesje o „niedoczynie”. Analiza modalności (auto)biografii polskich piłkarzy urodzonych w latach siedemdziesiątych, „Autobiografia”, 2(9), s. 73–82, DOI: 10.18276/au.2017.2.9-06.
DOI: https://doi.org/10.18276/au.2017.2.9-06
Google Scholar
Nowowiejski B., 2008, Refleksje nad współczesną leksyką sportową. – Nowe zjawiska w języku, tekście i komunikacji, t. 2, red. M. Rutkowski, K. Zawilska, Olsztyn: Zakład Poligraficzny Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, s. 23–35.
Google Scholar
Nowowiejski B., 2014, Zróżnicowanie polskiej leksyki sportowej (między specjalistyczną terminologią a słownictwem potocznym i środowiskowym), „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”, 28, s. 109–124, DOI: 10.14746/psj.2014.28.9.
DOI: https://doi.org/10.14746/psj.2014.28.9
Google Scholar
Ożdżyński J., 1979, Mówione warianty wypowiedzi w środowisku sportowym, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Szulakiewicz W., 2004, Biografistyka i jej miejsce w historiografii edukacyjnej po II wojnie światowej, „Biuletyn Historii Wychowania”, 19/20, s. 5–14.
DOI: https://doi.org/10.14746/bhw.2004.19.20.1
Google Scholar
Warchala J., 2003, Kategoria potoczności w języku, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Zalewska-Meler A., 2017, Arena sportowa jako biografia miejsca, „Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego w Słupsku”, 57, s. 19–44.
Google Scholar
Żyrek-Horodyska E., 2018, Reportaż biograficzny czy biografia reportażowa? Refleksje genologiczne i analiza przypadku, „Autobiografia”, 2(11), s. 165–185.
DOI: https://doi.org/10.18276/au.2018.2.11-12
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Stylistyka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
