Nazwy własne  związane z deskrypcją przestrzeni  w „przewodniku dla turystów mentalnych”  Pawła Dunin-Wąsowicza  i Andrzeja St. Rodysa.  Z zagadnień onomapoetyki utworu

ADAM SIWIEC

doi:10.25167/Stylistyka35.2025.18

Opublikowane: 2025-08-07

Tom 35 (2025)

Nazwy własne związane z deskrypcją przestrzeni w „przewodniku dla turystów mentalnych” Pawła Dunin-Wąsowicza i Andrzeja St. Rodysa. Z zagadnień onomapoetyki utworu

ADAM SIWIEC

Stylistyka

Dział: ARTICLES

https://doi.org/10.25167/Stylistyka35.2025.18

Abstrakt

The article discusses names related to descriptions of space in the book Odczapów. Przewodnik dla turystów mentalnych („Randomville: A Guide for Mental Tourists”). Its main aim is to show how these names function within the conventions of a tourist
guide, against the backdrop of stylistic devices associated with its ludic transformation – that is, the parodic modification of the guidebook form. Spatially marked expressions are various toponyms that name objects and, being components of descriptive sentences, define their location. First of all, this role isplayed by those names that identify and distinguish different places of the fictionalerritory described in the guide, while at the same time serving the linguistic and graphic representation of space (in the prose and on maps). Secondly, there are also toponyms that connect the text with the reality they imitate (toponomastic tropes). Those names that determine topofication occupy a prominent position in the literarymessage and constitute an inalienable part of world-centred narration. That is, they contribute to the spatial creation of the world intended in this specific work, naming
and distinguishing its various components.

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

ACM
ACS
APA
ABNT
Chicago
Harvard
IEEE
MLA
Turabian
Vancouver
Pobierz cytowania
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

SIWIEC, A. (2025). Nazwy własne związane z deskrypcją przestrzeni w „przewodniku dla turystów mentalnych” Pawła Dunin-Wąsowicza i Andrzeja St. Rodysa. Z zagadnień onomapoetyki utworu. Stylistyka, 35, 353–384. https://doi.org/10.25167/Stylistyka35.2025.18

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Borek H., 1988, Nazwy relacyjne w toponimii. – V Ogólnopolska Konferencja Onomastyczna Poznań 3–5 września 1985. Księga referatów, red. K. Zierhoffer, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, s. 43–51.
Google Scholar

Breza E., 1983, Funkcja nazw własnych w ludowej twórczości Kaszubów, „Onomastika jako společenská věda. Acta Facultatis Pedagogicae Ostraviensis”, Ř. D-19, nr 86, s. 169–173.
Google Scholar

Chlebda W., 1993, Frazematyka. – Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław: Wrocławska Drukarnia Naukowa, s. 327–334.
Google Scholar

Czapliński P., 2009, Polska do wymiany. Późna nowoczesność i nasze wielkie narracje, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Google Scholar

Dunin-Wąsowicz P., 2013, Inne przyjemności: Sztuczny świat, „Dwutygodnik.com”, https://www.dwutygodnik.com/artykul/4279-inne-przyjemnosci-sztuczny-swiat.html (dostęp: 20.11.2024).
Google Scholar

ESHP = Elektroniczny słownik hydronimów Polski, https://eshp.ijp.pan.pl.
Google Scholar

Goodman N., 1997, Jak tworzymy świat [Ways of worldmaking], przeł. M. Szczubiałka, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Google Scholar

Graf M., 2015, Literackie nie-nazywanie. Onomastykon polskiej prozy współczesnej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Google Scholar

Handke K., 1998, Nazewnictwo miejskie. – Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, s. 283–307.
Google Scholar

Hurnik J., 1993, Funkcje tropów toponomastycznych w liryce Tadeusza Różewicza. – Onomastyka literacka, red. M. Biolik, Olsztyn: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie, s. 237–244.
Google Scholar

Klejnocki J., 1999, Aksamitna utopia. Recenzja: Paweł Dunin-Wąsowicz, Andrzej S. Rodys, Odczapów, Lampa i Iskra Boża, Warszawa 1999, „Książki. Gazeta”, nr 9, s. 12.
Google Scholar

Kosyl Cz., 1983, Forma i funkcja nazw własnych, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Lech-Kirstein D., Tabisz A., 2021, Wzorzec gatunkowy przewodnika turystycznegoa realizacja tekstowa na przykładzie publikacji Jurija Nykołyszyna Lwów. Przewodnik. – Полоністика у світлі традицій і викликів сучасностi. Polonistyka w świetle tradycji i wyzwań współczesności, red. I. Bundza, A. Krawczuk, Kijów: Firma INKOS, s. 86–99.
Google Scholar

Maj K.M., 2015, Allotopie. Topografia światów fikcjonalnych, Kraków: Universitas.
Google Scholar

Mocarz M., 2011, Interkulturowość w przewodniku turystycznym. Studium o odbiorze inności w przekładzie, Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar

NMPol = Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, t. I–XVI, 1996–2021, red. K. Rymut, B. Czopek-Kopciuch, U. Bijak, P. Swoboda, Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN; Wydawnictwo Naukowe DWN.
Google Scholar

NP = Rymut K., 1999, 2001, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. I–II, Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN.
Google Scholar

Ostaszewska D., 2000, Przewodnik turystyczny: z badań nad modelem i jego przeobrażeniami. – Gatunki mowy i ich ewolucja, t. I: Mowy piękno wielorakie, red. D. Ostaszewska, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 74–85.
Google Scholar

Parfianowicz W., 2020, „Zrodzona z kryzysu, pogrzebana przez katastrofę”. Europa Środkowa jako projekt skazany na porażkę, „Studia Litteraria et Historica”,nr 9, s. 1–12.
Google Scholar

Podkidacz W., 2004, Aksjologizacja obrazu świata w tekstach przewodników turystycznych, „Poradnik Językowy”, z. 7, s. 45–58.
Google Scholar

Rejter A., 2016, Nazwa własna wobec gatunku i dyskursu, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Rutkiewicz-Hanczewska M., 2013, Genologia onimiczna. Nazwa własna w płaszczyźnie motywacyjno-komunikatywnej, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar

Rybicka E., 2014, Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków: Universitas.
Google Scholar

Rymut K., 1987, Nazwy miast Polski, Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum.
Google Scholar

SM = Spis miejscowości Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, 1967, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności.
Google Scholar

STL = Słownik terminów literackich, 1998, red. J. Sławiński, Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum.
Google Scholar

SW = Słownik języka polskiego, t. I–VIII, 1900–1927, J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Warszawa: nakładem prenumeratorów i Kasy im. Mianowskiego.
Google Scholar

Szalewska K., 2012, Pasaż tekstowy. Czytanie miasta jako forma doświadczania przeszłości we współczesnym eseju polskim, Kraków: Universitas.
Google Scholar

Szponderska L., 1999, Recenzja: Paweł Dunin-Wąsowicz, Andrzej S. Rodys: Odczapów. Przewodnik dla turystów mentalnych, LiIB, Warszawa 1999, „Lampa i Iskra Boża”, nr 15, s. 104.
Google Scholar

USJP = Uniwersalny słownik języka polskiego PWN, t. I–IV, 2006, red. S. Dubisz, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Witosz B., 1997, Opis w prozie narracyjnej na tle innych odmian deskrypcji: zagadnienia struktury tekstu, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Wojtak M., 2023, Realizacja reguł gatunku w formie kolekcji w konkretnym przewodniku, „Prace Językoznawcze”, nr 3, s. 89–105.
Google Scholar

WSJP = Wielki słownik języka polskiego PAN, red. P. Żmigrodzki, wsjp.pl.
Google Scholar

Bania. Elektroniczny słownik hydronimów Polski. (b.d.).
Google Scholar

https://eshp.ijp.pan.pl/search/results/5574; https://eshp.ijp.pan.pl/search/results/5644;
Google Scholar

https://eshp.ijp.pan.pl/search/results/5676; https://eshp.ijp.pan.pl/search/results/5682;
Google Scholar

https://eshp.ijp.pan.pl/search/results/5688; https://eshp.ijp.pan.pl/search/results/5694;
Google Scholar

https://eshp.ijp.pan.pl/search/results/5700; https://eshp.ijp.pan.pl/search/results/5706.
Google Scholar

Bańka. Elektroniczny słownik hydronimów Polski. (b.d.).
Google Scholar

https://eshp.ijp.pan.pl/search/results/5899; https://eshp.ijp.pan.pl/search/results/5906.
Google Scholar

Bulwar Zachodzącego Słońca (film). (2024, 29 kwietnia). Wikipedia.
Google Scholar

https://pl.wikipedia.org/wiki/Bulwar_Zachodz%C4%85cego_S%C5%82o%C5%84ca_(film).
Google Scholar

Bulwar Zachodzącego Słońca (ulica). (2024, 4 stycznia). Wikipedia.
Google Scholar

https://pl.wikipedia.org/wiki/Bulwar_Zachodz%C4%85cego_S%C5%82o%C5%84ca_(ulica).
Google Scholar

Chodzież. (2024, 26 grudnia). Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/wiki/Chodzie-%C5%BC.
Google Scholar

Esterka. (2024, 18 lipca). Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/wiki/Esterka.
Google Scholar

Hospodarstwo Mołdawskie. (2024, 22 sierpnia). Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/wiki/Hospodarstwo_Mo%C5%82dawskie.
Google Scholar

kabała. (2018, 12 lutego). Wielki słownik języka polskiego PAN. https://wsjp.pl/haslo/podglad/68916/kabala/5180122/filozofia.
Google Scholar

Kolumna Trajana. (2024, 23 listopada). Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/wiki/Kolumna_Trajana.
Google Scholar

Long Beach. (2024, 3 listopada). Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/wiki/Long_Beach.
Google Scholar

Lotte Wedel. (2024, 23 grudnia). Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/wiki/Lotte_Wedel.
Google Scholar

Mitteleuropa. (2024, 17 listopada). Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/wiki/Mitteleuropa.
Google Scholar

Oczaków. (2024, 26 czerwca). Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/wiki/Oczak%C3%B3w.
Google Scholar

od czapy. (2022, 10 października). Wielki słownik języka polskiego PAN. https://wsjp.pl/haslo/podglad/64091/od-czapy.
Google Scholar

pańska skórka. (2013, 24 października). Wielki słownik języka polskiego PAN. https://wsjp.pl/haslo/podglad/13690/panska-skorka.
Google Scholar

pryta. (2022, 21 maja). Wielki słownik języka polskiego PAN. https://wsjp.pl/haslo/podglad/109309/pryta/5259925/napoj.
Google Scholar

Plac Thomasa Woodrowa Wilsona w Warszawie. (2024, 4 maja). Wikipedia. https://
Google Scholar

pl.wikipedia.org/wiki/Plac_Thomasa_Woodrowa_Wilsona_w_Warszawie.
Google Scholar

Republika Weimarska. (2024, 11 listopada). Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/wiki/Republika_Weimarska.
Google Scholar

Sąd Ostateczny. (2017, 11 października). Wielki słownik języka polskiego PAN. https://wsjp.pl/haslo/podglad/31367/sad-ostateczny.
Google Scholar

Sąd Ostateczny (fresk Michała Anioła). (2024, 26 października). Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/wiki/S%C4%85d_Ostateczny_(fresk_Micha%C5%82a_Anio-%C5%82a).
Google Scholar

Sołtys Wąchocka. (2024, 12 lipca). Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/wiki/So%C5%82-tys_W%C4%85chocka.
Google Scholar

Trzęsawa. Elektroniczny słownik hydronimów Polski. (b.d.). https://eshp.ijp.pan.pl/search/results/356891.
Google Scholar

Trzęsawka. Elektroniczny słownik hydronimów Polski. (b.d.). https://eshp.ijp.pan.pl/search/results/356924; https://eshp.ijp.pan.pl/search/results/356930.
Google Scholar

ADAM SIWIEC

https://orcid.org/0000-0002-9307-808X