Postać i język. Na przykładzie Gustawa z IV części "Dziadów" Adama Mickiewicza
Teresa Skubalanka
Sažetak
The author deals with the analysis oflanguage phenomena which depend on the semi[1]otic roles played in the fourth part ofDziady by the main character ofthe work - Gustaw. He is a personality composed of various elements, which show their nature in the text in diverse ways, following the convention ofromantic poetics, particularly typical for a po[1]etic novel. The construction ofthe hero mirrors four main semiotic roles: those of a her[1]mit, a lover, a madman and a ghost. According to J. Kleiner it is only the role of a lover that is not a mask, a costume. The author ofthe article associates that function with the hermit, known from sentimental works. The juncture of the other roles determines the novel character of the drama, though the role of the lover seems really dominant. Due to its love themes, the style of Mickiewicz’s poetry includes many elements that are typical for Polish poetry in general, which come from the European cultural tradition. The work contains numerous comparisons serving as examples showing the historical continuity oflove vocabulary and phraseology. Linguistic links ofthe fourth part ofDzi[1]ady and erotic poetry tradition lie in the conceptual (connotational) fields oflove, inno[1]cence, ties, unity, service, lovers, unearthly beings, female beauty, kiss, parting, death, suicide, feelings that accompany love, symbolic gestures and intensification. When cre[1]ating the love language ofthe drama, the poet used the achievements ofhis predecessors in a selective manner. Thus, for example, the intensity ofthe feeling is characterised by the names of gestures and actions, and not just by an appropriate selection of epithets. The feelings depicted are also presented in a changing and graded manner. The alterna[1]tion of Gustaw’s utterances is one ofthe most typical features ofthe narrative in that part ofDziady. Gustaw’s madness has particularly strong influence on the linguistic shape of the work. The feature involves delexicalizations and dephraseologizations of e.g. the ex[1]pressions traditionally associated with the phraseology ofthe fire oflove. The most hid[1]den is the semiotic role of Gustaw as the ghost. Only the children, acting as a sort of a chorus commenting the character and actions of the hero, immediately recognise that role, which is so important for the ambiguous, mysterious cognitive structure ofMick[1]iewicz’s work.
##libcom.authors##
Teresa Skubalanka##libcom.statistics##
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##submission.license##
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
##plugins.generic.recommendByAuthor.heading##
- Teresa Skubalanka, Kilka uwag w związku z recenzją Bożeny Witoszowej (Witosz 2002: 557-561) mojej książki Podstawy analizy stylistycznej (Skubalanka 2001) , Stylistyka: Svezak 12 (2003): Wielojęzyczność a styl - Multilingualism and Style
- Teresa Skubalanka, Czy można mówić o istnieniu systemu stylistycznego? , Stylistyka: Svezak 1 (1992): Stylistyka dziś
- Teresa Skubalanka, Uwagi o stylistyce w związku z niektórymi nowszymi metodologiami lingwistycznymi , Stylistyka: Svezak 20 (2011): Integracja w stylistyce - Integration in Stylistics
- TERESA SKUBALANKA, O rozwoju stylów językowych , Stylistyka: Svezak 2 (1993): Przemiany stylowe - Стилевые перемены - Changes of Style
- TERESA SKUBALANKA, Postscriptum do "Wprowadzenia do gramatyki stylistycznej języka polskiego" , Stylistyka: Svezak 6 (1997): Русская стилистика - Russian Stylistics
