Terroryzm a legitymizacja władzy. Z Zygmuntem Baumanem rozmawiają Sławomir Czapnik i Tomasz Krawczyk

Sławomir Czapnik; Tomasz Krawczyk

doi:10.25167/sk.5864

Opublikowane: 2025-05-17

Nr 13 (2025)

Terroryzm a legitymizacja władzy. Z Zygmuntem Baumanem rozmawiają Sławomir Czapnik i Tomasz Krawczyk

Sławomir Czapnik , Tomasz Krawczyk

Studia Krytyczne/Critical Studies

Dział: Dialogi Krytyczne

https://doi.org/10.25167/sk.5864

Abstrakt

We wrześniu 2010 dwaj polscy uczeni, Sławomir Czapnik i Krzysztof Krawczyk przeprowadzili rozmowę z Zygmuntem Baumanem, goszcząc w jego domu w Leeds. Rozmowa w języku polskim została nagrana, lecz pliki z nią – wydawało się, że nieodwracalnie – przypadkowo skasowane. Dopiero w roku 2023 Sławomir Czapnik odnalazł pliki dźwiękowe i zdecydował się opublikować rozmowę. Pozwala ona zapoznać się z poglądami jednego z najważniejszych – aczkolwiek kontrowersyjnych – współczesnych socjologów, który zmarł w roku 2017. Rozmowa jest dokumentem swoich czasów, przełomy pierwszej i drugiej dekady obecnego stulecia, międzynarodowej rzeczywistości tak zwanej wojny z terrorem, porusza jednak wciąż istotne kwestie legitymacji władzy politycznej w nowoczesnym świecie. Pokazuje przejście od troski o security (domeny bezpieczeństwa społecznego, która charakteryzuje państwo opiekuńcze i stałą nowoczesność) do safety (domeny bezpieczeństwa osobistego, która charakteryzuje neoliberalną, płynną fazę nowoczesności). Refleksje Baumana są szczególnie cenne obecnie – po kryzysie spowodowanym przez pandemię COVID-19, rosyjskiej agresji na Ukrainę, wzrost napięć na Bliskim Wschodzie oraz zagrożenie prawicowym populizmem na świecie – są to kwestie zagadnień międzynarodowych, osłabienia państwa narodowego i niezdolności do lokalnego rozwiązania globalnych problemów (włącznie z tak podstawowymi, jak bezpieczeństwo społeczne). Odpowiedzią słabnącego państwa jest nasilenie inwigilacji służącej kontroli nad populacją. Bauman również skłania do zastanowienia się nad tak palącymi kwestiami, jak sprawiedliwe społeczeństwo i walka z niesprawiedliwością. Z jego punktu widzenia, wyobraźnia socjologiczna powinna zająć się tym, jak funkcjonuje władza, a także jej konsekwencjami dla wolności i odpowiedzialności moralnej.

Słowa kluczowe:

Zygmunt Bauman, płynna nowoczesność, władza, ligitymizacja, terroryzm

Inne teksty tego samego autora

Sławomir Czapnik, Śladami Hitlera? Skrajnie nacjonalistyczny populizm prawicy w Polsce , Studia Krytyczne/Critical Studies: Nr 5 (2017)
SŁAWOMIR CZAPNIK, Wprowadzenie do szóstego numeru „Studiów Krytycznych” , Studia Krytyczne/Critical Studies: Nr 6 (2018)
Sławomir Czapnik, Noty o autorach , Studia Krytyczne/Critical Studies: Nr 5 (2017)
Sabina Baraniewicz-Kotasińska, Sławomir Czapnik, Inwigilacja w czasach płynnej nowoczesności , Studia Krytyczne/Critical Studies: Nr 7 (2019)
Sławomir Czapnik, Wprowadzenie do piątego numeru „Studiów Krytycznych” , Studia Krytyczne/Critical Studies: Nr 5 (2017)
Sławomir Czapnik, Wprowadzenie do ósmego numeru „Studiów Krytycznych” , Studia Krytyczne/Critical Studies: Nr 8 (2019)
Sławomir Czapnik, Mariusz Baranowski, Przedmowa do pierwszego numeru Studiów Krytycznych/Critical Studies , Studia Krytyczne/Critical Studies: Nr 1 (2015)
Sławomir Czapnik, Noty o autorkach i autorach , Studia Krytyczne/Critical Studies: Nr 8 (2019)
Sławomir Czapnik, Mariusz Baranowski, Przedmowa , Studia Krytyczne/Critical Studies: Nr 2 (2016)
Sławomir Czapnik, Noty o autorkach i autorach , Studia Krytyczne/Critical Studies: Nr 2 (2016)

1 2 3 > >>

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Czapnik, S., & Krawczyk, T. (2025). Terroryzm a legitymizacja władzy. Z Zygmuntem Baumanem rozmawiają Sławomir Czapnik i Tomasz Krawczyk . Studia Krytyczne/Critical Studies, (13), 10–29. https://doi.org/10.25167/sk.5864

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Architecture of fear. 1997. Redakcja Nan Ellin. New York: Princeton Architectural Press.
Google Scholar

Bauman, Zygmunt. 1991. “Living without an alternative”. The Political Quarterly 62(1): 35–44, https://doi.org/10.1111/j.1467 923X.1991.tb00842.x.
Google Scholar

Bauman, Zygmunt. 2000a. Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika, przeł. Ewa Klekot. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Bauman, Zygmunt. 2000b. “Time and space reunited”. Time & Society 9(2/3): 171–185, https://doi.org/10.1177/0961463X00009002002.
Google Scholar

Bauman, Zygmunt. 2003. City of Fears, city of hopes. London: Goldsmiths College, University of London.
Google Scholar

Bauman, Zygmunt. 2004. “Stalin.” Cultural Studies ↔ Critical Methodologies 4(1): 3–11, https://doi.org/10.1177/1532708603254356.
Google Scholar

Bauman, Zygmunt. 2006. Płynna nowoczesność, przeł. Tomasz Kunz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Bauman, Zygmunt. 2007a. Płynne czasy. Życie w epoce niepewności, przeł. Maciek Żakowski. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Google Scholar

Bauman, Zygmunt. 2007b. Płynne życie, przeł. Tomasz Kunz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Bauman, Zygmunt. 2008. Płynny lęk, przeł. Janusz Margański. Kraków: Wydawnictwo Literackie. 28
Google Scholar

Bauman, Zygmunt and Keith Tester. 2001. Conversations with Zygmunt Bauman. Cambridge–Malden, MA: Polity Press.
Google Scholar

Bigo, Didier. 2008. „Globalized (in)security: The field and the ban-opticon”. [w:] Terror, Insecururity and Liberty: Illiberal Practises of Liberal Regimes After 9/11. Redakcja Didier Bigo i Anastassia Tsoukala. Abingdon–New York: Routledge, 10–48.
Google Scholar

Blackshaw, Tony. „90-letni Zygmunt Bauman: Schöpferkraft i jego dwoistości”, przeł. Grzegorz Omelan, redakcja Sławomir Czapnik. Studia Krytyczne 2: 21–41, https://doi.org/10.25167/sk.1388.
Google Scholar

Burnham, Gilbert et. al. 2006. “Mortality after the 2003 invasion of Iraq: A cross-sectional cluster sample survey.” The Lancet 368 (9545): 1421–1428, https://doi.org/10.1016/s0140-6736(06)69491-9.
Google Scholar

Czapnik, Sławomir. 2024. „Nadrzędny cel polityki wedle Zygmunta Baumana. Utowarowienie pracy i utowarowienie konsumpcji w stałej i płynnej nowoczesności”. Studia Politologiczne 72: 48–63, https://doi.org/0.33896/SPolit.2024.72.3
Google Scholar

Moore, Barrington Jr. 1978. Injustice: The social bases of obedience and revolt. White Plains, NY: M.E. Sharpe
Google Scholar

Sławomir Czapnik

Afiliacja:

Uniwersytet Opolski Polska

Tomasz Krawczyk

Afiliacja:

Uniwersytet Wrocławski Polska