Śmiech - skąd pochodzi, czym jest i czemu służy?
JULIA NETER
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, ul. Kutrzeby 10, 61-719 PoznańResumen
Śmiech jako rodzaj ekspresji i komunikacji wyewoluował dużo wcześniej niż mowa, będąc sygnałem współpracy i współdziałania. Pod tym względem spełnia bardziej podstawową funkcję niż uśmiech. Głównym celem niniejszej pracy jest próba udzielenia odpowiedzi na pytania: skąd śmiech pochodzi, czym jest i czemu służy oraz rozwiązania problematyki jego wielofunkcyjności. W ramach podjętej analizy została przeanalizowana współczesna literatura dotycząca tytułowej problematyki i kolejno nakreślona filoi ontogeneza śmiechu u zwierząt oraz ludzi jako zachowania wrodzonego. Następnie przedstawiono jego „produkcję” (także tego, który powstaje podczas łaskotek) oraz ekspresję i indukcję z wątkami patologicznymi. Ostatnia część artykułu traktuje o społecznych funkcjach śmiechu, zwłaszcza jego wpływie na dobrostan funkcjonalny. W zakończeniu opisano dalszy kierunek potrzebnych weryfikacji naukowych a także wyzwań, jakie stoją przed psychologią pozytywną.
Palabras clave:
śmiech, ekspresja śmiechu, emocje, dobrostan, psychologia pozytywnaCitas
Bachorowski J. A., Owren M. J. (2003). Sounds of emotion: Production and perception of affect-related vocal acoustics. Annals of the New York Academy of Sciences 1000(1): 244-265.
Google Scholar
Bańko M. (2000). Inny słownik języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Baranowski M. (2017). Welfare sociology in our times. How social, political, and economic uncertainties shape contemporary societies. Przegląd Socjologiczny 66(4): 9-26.
Google Scholar
Bard K. A., Dunbar S., Maguire-Herring V., Veira Y., Hayes K. G., McDonald K. (2014). Gestures and social-emotional communicative development in chimpanzee infants. American Journal of Primatology 76(1): 14-29.
Google Scholar
Blakemore S. J., Smith J., Steel R., Johnstone E. C., Frith C. D. (2000). The perception of self-produced sensory stimuli in patients with auditory hallucinations and passivity experiences: evidence for a breakdown in self-monitoring. Psychological Medicine 30(5): 1131-1139.
Google Scholar
Bonanno G. A., Colak D. M., Keltner D., Shiota M. N., Papa A., Noll J. G., Trickett P. K. (2007). Context matters: The benefits and costs of expressing positive emotion among survivors of childhood sexual abuse. Emotion 7(4): 824-837.
Google Scholar
Brod S., Rattazzi L., Piras G., D’Acquisto F. (2014). ‘As above, so below’ examining the interplay between emotion and the immune system. Immunology 143(3): 311-318.
Google Scholar
Burgdorf J., Knutson B., Panksepp J., Ikemoto S. (2001). Nucleus accumbens amphetamine microinjections unconditionally elicit 50-kHz ultrasonic vocalizations in rats. Behavioral Neuroscience 115(4): 940-944.
Google Scholar
Coates J. (2007). Talk in a play frame: More on laughter and intimacy. Journal of Pragmatics 39(1): 29-49.
Google Scholar
Cordoni G., Palagi E. (2011). Ontogenetic trajectories of chimpanzee social play: similarities with humans. PLoS One 6(11): e27344.
Google Scholar
Darwin C. (1872). The expression of the emotions in man and animals. London: John Murray.
Google Scholar
Darwin C. (1988). O wyrazie uczuć u człowieka i zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Davila-Ross M., Allcock B., Thomas C., Bard K. A. (2011). Aping expressions? Chimpanzees produce distinct laugh types when responding to laughter of others. Emotion 11(5): 1013-1020.
Google Scholar
Delalande O., Fohlen M. (2003). Disconnecting surgical treatment of hypothalamic hamartoma in children and adults with refractory epilepsy and proposal of a new classification. Neurologia medico-chirurgica 43(2): 61-68.
Google Scholar
Falkenberg I., Buchkremer G., Bartels M., Wild B. (2011). Implementation of a manual-based training of humor abilities in patients with depression: A pilot study. Psychiatry Research 186(2-3): 454-457.
Google Scholar
Gogoleva S. S., Volodin I. A., Volodina E. V., Kharlamova A. V., Trut L. N. (2011). Explosive vocal activity for attracting human attention is related to domestication in silver fox. Behavioural Processes 86(2): 216-221.
Google Scholar
Hawk S. T., Van Kleef G. A., Fischer A. H., Van Der Schalk J. (2009). “Worth a thousand words’ : Absolute and relative decoding of nonlinguistic affect vocalizations. Emotion 9(3), 293-305.
Google Scholar
Hirsch R. D., Junglas K., Konradt B., Jonitz M. F. (2010). Humortherapie bei alten Menschen mit einer Depression. Zeitschrift für Gerontologie und Geriatrie 43(1), 42-52.
Google Scholar
Hurley M. M., Dennett D. C., Adams R. B., Śmietana R. (2016). Filozofia dowcipu: humor jako siła napędowa umysłu. Kraków: Copernicus Center Press.
Google Scholar
Kashdan T. B., Yarbro J., McKnight P. E., Nezlek J. B. (2014). Laughter with someone else leads to future social rewards: Temporal change using experience sampling methodology. Personality and Individual Differences 58: 15-19.
Google Scholar
Kubica M. (2009). Próba systematyzacji i rozróżnienia pojęć śmiech i uśmiech, https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/6865/kubica_smiech-usmiech_anthropos_2009.PDF?sequence=1&isAllowed=y [15.02.2018].
Google Scholar
Liangas G., Morton J. R., Henry R. L. (2003). Mirth-triggered asthma: Is laughter really the best medicine? Pediatric Pulmonology 36(2): 107-112.
Google Scholar
Makagon M. M., Funayama E. S., Owren M. J. (2008). An acoustic analysis of laughter
Google Scholar
produced by congenitally deaf and normally hearing college students. The Journal of the Acoustical Society of America 124(1): 472-483.
Google Scholar
Martin R. A. (2001). Humor, laughter, and physical health: methodological issues and research findings. Psychological Bulletin 127(4): 504-519.
Google Scholar
McGhee P. E. (2010). Humor as survival training for a stressed-out world: The 7 Humor Habits Program. Bloomington: Author House.
Google Scholar
Mehu M., Dunbar R. I. (2008). Naturalistic observations of smiling and laughter in human group interactions. Behaviour 145(12): 1747-1780.
Google Scholar
Meyer M., Zysset S., Von Cramon D. Y., Alter K. (2005). Distinct fMRI responses to laughter, speech, and sounds along the human peri-sylvian cortex. Cognitive Brain Research 24(2): 291-306.
Google Scholar
Owren M. J., Bachorowski J. A. (2001). The evolution of emotional experience: A ’selfish-gene’ account of smiling and laughter in early hominids and humans. Emotions: Current issues and future directions. New York: Guilford Press.
Google Scholar
Owren M. J., Amoss R. T. (2014). Spontaneous human laughter. [in:] Handbook of positive emotions. New York: Guilford Press, 159-178.
Google Scholar
Poyatos F. (1993). The many voices of laughter: A new audible-visual paralinguistic approach. Semiotica 93(1-2): 61-82.
Google Scholar
Pressman S. D., Cohen S. (2005). Does positive affect influence health? Psychological Bulletin 131(6): 925-971.
Google Scholar
Reissland N., Francis B., Mason J., Lincoln K. (2011). Do facial expressions develop before
Google Scholar
birth? PLoS One 6(8): e24081.
Google Scholar
Ross M. D., Owren M. J., Zimmermann E. (2009). Reconstructing the evolution of laughter in great apes and humans. Current Biology 19(13): 1106-1111.
Google Scholar
Rothbart M. K. (1973). Laughter in young children. Psychological Bulletin 80(3): 247-256.
Google Scholar
Ruch W., Ekman P. (2001). The expressive pattern of laughter. Tokyo: World Scientific
Google Scholar
Publisher.
Google Scholar
Ruch W., Hofmann J. (2017). Fostering humour. [in:] Proctor C. (ed.). Positive psychology interventions in practice. Cham: Springer, 65-80.
Google Scholar
Rygula R., Pluta H., Popik P. (2012). Laughing rats are optimistic. PLoS ONE 7(12): 519-559.
Google Scholar
Sander K., Scheich H. (2005). Left auditory cortex and amygdala, but right insula dominance for human laughing and crying. Journal of Cognitive Neuroscience 17(10): 1519-1531.
Google Scholar
Sarra S., Otta E. (2001). Different types of smiles and laughter in preschool children. “Psychological Reports", 89(3), 547-558.
Google Scholar
Sawahata Y., Komine K., Morita T., Hiruma N. (2013). Decoding humor experiences from brain activity of people viewing comedy movies. PLoS ONE 8(12): e81009.
Google Scholar
Simonyan K., Horwitz B. (2011). Laryngeal motor cortex and control of speech in humans. Neuroscientist 17: 197-208.
Google Scholar
Stillman T. F., Baumeister R. F., Nathan DeWall C. (2007). What’s so funny about not having money? The effects of power on laughter. Personality and Social Psychology Bulletin 55(11): 1547-1558.
Google Scholar
Srofe L. A., Waters E. (1976). The ontogenesis of smiling and laughter: A perspective on the organization of development in infancy. Psychological Review 83(3): 173-189.
Google Scholar
Sugawara J., Tarumi T., Tanaka H. (2010). Effect of mirthful laughter on vascular function. The American Journal of Cardiology 106(6): 856-859.
Google Scholar
Szameitat D. P., Alter K., Szameitat A. J., Wildgruber D., Sterr A., Darwin C. J. (2009). Acoustic profiles of distinct emotional expressions in laughter. The Journal of the Acoustical Society of America 126(1): 354-366.
Google Scholar
Szarota P. (2006). Psychologia uśmiechu - analiza kulturowa. Gdańsk: Wydawnictwo Psychologiczne GWP.
Google Scholar
Tugade M. M., Shiota M. N., Kirby L. D. (2014). Handbook of positive emotions. Guilford Press.
Google Scholar
Trzebineska E. (2008). Psychologia pozytywna. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar
Van Hooff J. A. (1972). A comparative approach to the phylogeny of laughter and smiling. Oxford: Cambridge University Press.
Google Scholar
Vettin J., Todt D. (2004). Laughter in conversation: Features of occurrence and acoustic structure. Journal of Nonverbal Behavior 28(2): 93-115.
Google Scholar
Wild B., Rodden F. A., Grodd W., Ruch W. (2003). Neural correlates of laughter and humour. Brain 126(10): 2121-2138.
Google Scholar
Wildgruber D., Szameitat D. P., Ethofer T., Brück C., Alter K., Grodd W., Kreifelts B. (2013). Different types of laughter modulate connectivity within distinct parts of the laughter perception network. PLoS ONE 8(5): e63441.
Google Scholar
Zweyer K., Velker B., Ruch W. (2004). Do cheerfulness, exhilaration, and humor production moderate pain tolerance? A FACS Study. Humor 17(1/2): 85-120.
Google Scholar
