Tourismification of the housing resources of historical inner cities. The case of Krakow
Joanna Kowalczyk-Anioł
Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Instytut Geografii Miast i Turyzmuhttps://orcid.org/0000-0002-1547-9304
Abstrakt
Będąca dotychczas domeną badań nad turystyką „turystyfikacja” (ang. ugruntowany termin tourismification) staje sią coraz częściej obecna w studiach miejskich. Jakkolwiek nadal przeważa różnorodny empiryczny opis zjawiska i procesów turystyfikacji, można wyróżnić etapy rozwoju badań nad nimi. Współczesna debata ogniskuje się wokół odczuwanych skutków i eksternalizacji nowej (w formach i zasięgu) turystyki w mieście. Przedmiotem szczególnej uwagi jest w niej turystyfikacja zasobów mieszkaniowych, która – jak pokazano na przykładzie śródmiejskiej dzielnicy Krakowa – w sposób widzialny i niewidzialny je przeobraża, a zasięg przestrzenny tych zmian rośnie horyzontalnie i wertykalnie. Zmiany te przebiegają według różnych sekwencji i mechanizmów. Pomimo kontekstowości turystyfikacji i różnej podatności na nią środowisk miejskich dla wielu, zwłaszcza miast historycznych, wyzwania związane ze skutkami turystyfikacji stanowią signum tempori drugiej dekady XXI wieku. Jednocześnie turystyfikacja może być ujmowana jako przyczyna, narzędzie lub skutek różnych sprzęgniętych ze sobą procesów obserwowanych we współczesnych miastach.
Słowa kluczowe:
turystyfikacja, zasoby mieszkaniowe, turystyka miejska, historyczne centrum miasta, studia miejskieBibliografia
AIRDNA: Airbnb dataset from Krakow. Access: 28.05.2019. https://www.airdna.com/
Google Scholar
Cazes, Georges and Françoise Potier. 1996. Le tourisme urbain. Paris, France: Presses universitaires de France.
Google Scholar
Colomb, Claire and Johannes Novy, eds. 2016. Protest and resistance in the tourist city. London: Routledge.
Google Scholar
Dewailly, Jean-Michael and Émile Flament. 1993. Géographie du tourisme et des loisirs. Dossiers des Images
Google Scholar
Economiques du Monde. Paris: SEDES.
Google Scholar
Dumbrovská, Veronika. 2017. Urban tourism development in Prague: from tourist mecca to tourist ghetto. In:
Google Scholar
Tourism in the City, eds. Bellini Nicola, Pasquinelli Cecilia, 275–283. Switzerland: Springer.
Google Scholar
Dumbrovská, Veronika and Dana Fialová. 2014. Tourist intensity in capital cities in Central Europe: comparative analysis of tourism in Prague, Vienna and Budapest. Czech Journal of Tourism, 3(1), 5–26.
Google Scholar
Dziegieć, Elżbieta. 1995. Urbanizacja turystyczna terenów wiejskich w Polsce. Acta Universitatis Lodziensis.
Google Scholar
Turyzm, 5 (1), 5–51.
Google Scholar
Ewidencja obiektów hotelarskich w województwie małopolskim. Access: 15.12.2018. https://bip.malopolska.pl
Google Scholar
Freytag, Tim and Michael Bauder. 2018. Bottom-up touristification and urban transformations in Paris.
Google Scholar
Tourism Geographies, 20(3), 443–460.
Google Scholar
Ganzaroli, Andrea, Ivan De Noni and Peter van Baalen. 2017. Vicious advice: Analyzing the impact of TripAdvisor on the quality of restaurants as part of the cultural heritage of Venice. Tourism Management,
Google Scholar
, 501–510.
Google Scholar
Gotham, Kevin Fox. 2005. Tourism gentrification: The case of New Orleans’ Vieux Carré (French Quarter).
Google Scholar
Urban Studies, 42(7), 1099–1121.
Google Scholar
Górka, Zygmunt. 2004a. Krakowska dzielnica staromiejska w dobie społeczno-ekonomicznych przemian Polski
Google Scholar
na przełomie XX i XXI wieku. Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ.
Google Scholar
Górka, Zygmunt. 2004b. Przemiany śródmieść miast polskich w dobie transformacji. In: Przemiany struktury
Google Scholar
przestrzennej miast w sferze funkcjonalnej i społecznej, ed. Słodczyk Janusz, 79–85, Opole: WUO.
Google Scholar
Gravari-Barbas, Maria and Sandra Guinand, eds. 2017. Tourism and gentrification in contemporary metropolises: International perspectives. New York: Taylor & Francis.
Google Scholar
Gravari-Barbas, Maria. 2017. Super-gentrification and hyper-tourismification in Le Marais, Paris. In: Tourism
Google Scholar
and gentrification in contemporary metropolises: International perspectives, eds. Gravari-Barbas Maria,
Google Scholar
Guinand Sandra, 299–328. New York: Taylor & Francis.
Google Scholar
Gravari-Barbas, Maria. 2018. Tourism as a heritage producing machine. Tourism Management Perspectives,
Google Scholar
, 173–176.
Google Scholar
Grochowski, Mirosław. 2015. Polityka miejska a ewolucja struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta –
Google Scholar
przypadek Warszawy. Prace i Studia Geograficzne, 60, 127–138.
Google Scholar
Harvey, David.1989. From managerialism to entrepreneurialism: The transformation in urban governance
Google Scholar
in late capitalism. Geografiska Annaler, 71B, 3–17.
Google Scholar
Hoffman, Lily M., Susan S. Fainstein and Dennis R. Judd, eds. 2003. Cities and visitors. Regulating people,
Google Scholar
markets and city space. Oxford: Blackwell.
Google Scholar
Hoffman, Lily M. and Jiri Musil. 2009. Prague, tourism and the post-industrial city. A Great Cities Institute
Google Scholar
Working Papers.
Google Scholar
Jansen-Verbeke, Miriam. 1998. Tourismification of historical cities. Annals of Tourism Research, 25(3),
Google Scholar
–742.
Google Scholar
Jansen-Verbeke, Miriam. 2007. Cultural resources and the tourismification of territories. The tourism research agenda: navigating with a compass. Acta Turistica Nova, 1(1), 21–41.
Google Scholar
Jansen-Verbeke, Myriam and Jean-Michel Dewailly. 1999. Guest editorial: Geography and tourismification.
Google Scholar
Tourism Geographies, 1(1), 3–6.
Google Scholar
Judd, Dennis R. 1999. Constructing the tourist bubble. In: The tourist city, eds. Judd Dennis, Fainstein Susan,
Google Scholar
–53. New Haven, CT: Yale University Press.
Google Scholar
Kádár, Bálint. 2018. Hotel development through centralized to liberalized planning procedures: Prague lost
Google Scholar
in transition. Tourism Geographies, 20(3), 461–480.
Google Scholar
Karwińska, Anna and Michał Kudłacz. 2017. Obszary ryzyka we współczesnych miastach w Polsce. Studia
Google Scholar
Miejskie, 25, 9–29.
Google Scholar
Koens, Ko, Albert Postma and Bernadett Papp. 2018. Is overtourism overused? Understanding the impact
Google Scholar
of tourism in a city context. Sustainability, 10(12), 4384.
Google Scholar
Kowalczyk-Anioł, Joanna. 2015. Syndrom wenecki. Dysfunkcje współczesnej turystyki w miastach cennych
Google Scholar
kulturowo. In: Przestrzeń w turystyce. Znaczenie i wykorzystanie, eds. Durydiwka Małgorzata, Duda-
Google Scholar
-Gromada Katarzyna, 451–464. Warszawa: WGiSR UW.
Google Scholar
Kowalczyk-Anioł, Joanna. 2018. Koncepcja gentryfikacji turystycznej i jej współczesne rozumienie. Prace
Google Scholar
Geograficzne, 154, 35–54.
Google Scholar
Kowalczyk-Anioł, Joanna. 2019a. Hipertrofia turystyki miejskiej - geneza i istota zjawiska. Konwersatorium
Google Scholar
Wiedzy o Mieście, 4, 7–17.
Google Scholar
Kowalczyk-Anioł, Joanna. 2019b. Urban tourism hypertrophy as a challenge for urban resilience (paper
Google Scholar
presented during IGU Urban Commission Meeting Luxembourg: Urban Challenges in a complex World,
Google Scholar
th-9th August 2019). https://www.unil.ch/igu-urban/home/menuinst/meetings/2019-luxembourg.html
Google Scholar
Krakowski Rynek Nieruchomości 2017. 2018. Kraków: UMK. Accessed: 28.05.2019. https://www.bip.krakow.pl/
Google Scholar
Krakowski Rynek Nieruchomości 2018. 2019. Kraków: UMK. Accessed: 28.05.2019. https://www.bip.krakow.pl/
Google Scholar
Kruczek, Zygmunt. 2018. Turyści vs. mieszkańcy. Wpływ nadmiernej frekwencji turystów na proces gentryfikacji miast historycznych na przykładzie Krakowa. Turystyka Kulturowa, 3, 29–41.
Google Scholar
Kubicki, Paweł. 2017. Wpływ studentyfikacji i turystyfikacji na społeczno-kulturową przestrzeń miasta.
Google Scholar
Miasto. Pamięć i Przyszłość: Wrocławski Rocznik Samorządowy, 2, 63–73.
Google Scholar
Kurek, Sławomir and Mirosław Wójtowicz. 2018. Reurbanisation in a post-socialist city: spatial differentiation
Google Scholar
of the population in the Kraków area (Poland). Geographia Polonica. 91(4), 449–468.
Google Scholar
Kurek, Włodzimierz and Mirosław Mika. Eds. 2008. Waloryzacja przestrzeni miejskiej Krakowa dla potrzeb
Google Scholar
turystyki. Raport końcowy. Kraków: IGiGP UJ.
Google Scholar
Liu, Rui. 2015. A review on overseas and Chinese studies on tourismification. Tourism Tribune, 30(2),
Google Scholar
–117.
Google Scholar
Majewska, Justyna, Tomasz Napierała and Maciej Adamiak. 2016. Wykorzystanie nowych technologii i informacji do opisu przestrzeni turystycznej. Folia Turistica, 41, 309–339.
Google Scholar
Matoga, Łukasz and Aneta Pawłowska. 2018. Off-the-beaten-track tourism: a new trend in the tourism
Google Scholar
development in historical European cities. A case study of the city of Krakow, Poland. Current Issues in
Google Scholar
Tourism, 21(14), 1644–1669.
Google Scholar
Mika, Mirosław. Ed. 2011, Kraków jako ośrodek turystyczny, Kraków: IGiGP UJ.
Google Scholar
Novy, Johannes. 2019. Urban tourism as a bone of contention: four explanatory hypotheses and a caveat.
Google Scholar
International Journal of Tourism Cities, 5, 63–74.
Google Scholar
Novy, Johannes and Claire Colomb. 2019. Urban Tourism as a Source of Contention and Social Mobilisations:
Google Scholar
A Critical Review. Tourism Planning & Development, 16(4), 358–375.
Google Scholar
Pawlusiński, Robert. 2017. Ekonomia współdzielenia: istota zjawiska oraz wyzwania dla sektora turystyki
Google Scholar
w miastach. In: Człowiek i jego działania: spojrzenie geografa: prace dedykowane Profesorowi Włodzimierzowi Kurkowi, eds. Drewnik Marek, Mika Mirosław, 179–191. Kraków: IGiGP UJ.
Google Scholar
Pawlusiński, Robert and Magdalena Kubal. 2016. The Development of Hospitality Industry in Krakow: Historical Perspective. In: Tourism and Hospitality Management, eds. Kozak Metin, Kozak Nazmi, 159–171.
Google Scholar
Emerald Group Publishing.
Google Scholar
Plichta, Grażyna. 2018. The Problem of Short-term Rental as a Manifestation of the Overtourism Effect on
Google Scholar
the Housing Market in the Historical City of Krakow. Świat Nieruchomości, 4 (106), 57–64.
Google Scholar
Pinkster, Fenne M. and Willem R. Boterman. 2017. When the spell is broken: Gentrification, urban tourism
Google Scholar
and privileged discontent in the Amsterdam canal district. Cultural Geographies, 24(3), 457–472.
Google Scholar
Romańczyk, Katarzyna. 2018. Pułapki rewitalizacji. Przypadek Krakowa. Studia Regionalne i Lokalne,
Google Scholar
(74), 5–25.
Google Scholar
Russo, Antonio Paolo. 2002. The ‘vicious circle’ of tourism development in heritage cities. Annals of Tourism
Google Scholar
Research, 29(1), 165–182.
Google Scholar
Russo, Antonio Paolo and Alessandro Scarnato. 2018. “Barcelona in common”: A new urban regime for the
Google Scholar
st-century tourist city? Journal of Urban Affairs, 40(4), 455–474.
Google Scholar
Salazar, Noel B. 2009. Imaged or imagined? Cultural representations and the “tourismification” of peoples
Google Scholar
and places. Cahiers d’études africaines, 49(193–194), 49–71.
Google Scholar
Sequera, Jorge and Jordi Nofre. 2018. Shaken, not stirred: New debates on touristification and the limits of
Google Scholar
gentrification. City, 22(5–6), 843–855.
Google Scholar
Seweryn, Renata et al. 2017. Wpływ ekonomiczny turystyki na gospodarkę Krakowa. Kraków: Małopolska
Google Scholar
Organizacja Turystyczna.
Google Scholar
Sikora-Fernandez, Dorota. 2018. Rola zasobów mieszkaniowych w kształtowaniu kapitału terytorialnego.
Google Scholar
Studia KPZK, 184, 265–274.
Google Scholar
Sýkora, Luděk. 1999. Changes in the internal spatial structure of post-communist Prague. GeoJournal,
Google Scholar
(1), 79–89.
Google Scholar
Tracz, Mariola and Marcin Semczuk. 2018. Wpływ turystyki na zmianę funkcji przestrzeni miejskiej na
Google Scholar
przykładzie Krakowa. Biuletyn KPZK, 272–284.
Google Scholar
Wang, Ning. 2000. Tourism and modernity: A sociological analysis. Oxford: Pergamon.
Google Scholar
Węcławowicz, Grzegorz. 2016. Urban development in Poland, from the socialist city to the post-socialist and
Google Scholar
neoliberal city. Artificial Towns in the 21st Century. In: Social Polarisation in the New Town Regions of
Google Scholar
East-Central Europe. Budapest: Institute for Sociology. Centre for Social Sciences Hungarian Academy
Google Scholar
of Sciences, 65–82.
Google Scholar
Wöhler, Karlheinz. 2011. Touristifizierung von Räumen. Kulturwissenschaftliche und soziologische Studien
Google Scholar
zur Konstruktion von Räumen [Touristification of spaces. Cultural and social studies research on the
Google Scholar
construction of spaces]. Wiesbaden: Springer-Verlag.
Google Scholar
Wykaz krakowskich obiektów noclegowych niebędących obiektami hotelarskimi. Access: 15.12.2018. https://
Google Scholar
www.bip.krakow.pl
Google Scholar
Van der Borg, Jan, Paolo Costa and Giuseppe Gotti. 1996. Tourism in European heritage cities. Annals of
Google Scholar
Tourism Research, 23(2), 306–321.
Google Scholar
Van der Zee, Egbert, Dario Bertocchi and Dominique Vanneste. 2018. Distribution of tourists within urban
Google Scholar
heritage destinations: a hot spot/cold spot analysis of TripAdvisor data as support for destination management. Current Issues in Tourism, 1–22.
Google Scholar
Van der Zee, Egbert, Jan van der Borg and Dominique Vanneste. 2017. The destination triangle: Toward relational management. In: Knowledge Transfer to and within Tourism, eds. Noel Scott, Marcella de Martino,
Google Scholar
Mathilda Van Niekerk, 167–188. London: Emerald.
Google Scholar
Zborowski, Andrzej. 2005. Przemiany struktury społeczno-przestrzennej regionu miejskiego w okresie realnego
Google Scholar
socjalizmu i transformacji ustrojowej (na przykładzie Krakowa), Kraków: IGiGP UJ.
Google Scholar
Zborowski, Andrzej and Tomasz Chaberko. 2014. Demographic and social challenges for the historic inner
Google Scholar
cities in central Europe. In: Enhancing competitiveness of V4 historic cities to develop tourism. Spatial-
Google Scholar
-economic cohesion and competitiveness in the context of tourism, eds. Radics Zsolt, Pénzes Janos, 25–42.
Google Scholar
Debrecen.
Google Scholar
Zmyślony, Piotr, and Joanna Kowalczyk-Anioł. 2019. Urban tourism hypertrophy: who should deal with it?
Google Scholar
The case of Krakow (Poland). International Journal of Tourism Cities, 5(2), 247–269.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Studia Miejskie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
