Międzynarodowa ranga Mysłowic w 1913 r. Jako wyraz centralnych funkcji granicznych

Abstrakt

Celem artykułu jest ukazanie historycznego znaczenia Mysłowic na arenie międzynarodowej jako centralnego ośrodka ruchu granicznego. Poprzez analizę archiwalnego planu miasta i źródeł historycznych odtworzono bazę instytucjonalną Mysłowic w 1913 r., a następnie dokonano selekcji działalności gospodarczych bezpośrednio związanych z funkcją graniczną. Rozwój gospodarczo-społeczny miasta dokonywał się na tle ówczesnego podziału politycznego Europy, a zróżnicowanie ekonomiczne między zaborami zadecydowało o wykreowaniu Mysłowic jako swoistych „wrót” handlowo-emigracyjnych. Nadgraniczne położenie na styku trzech cesarstw oraz rozwój kolei żelaznej wpłynęły na ukształtowanie się specyficznej przestrzeni funkcjonalnej miasta, z dominacją działalności związanych z handlem hurtowym, transportem, spedycją, gastronomią oraz usługami noclegowy

Słowa kluczowe:

Mysłowice, miasta-wrota, funkcje graniczne, Kąt Trzech Cesarstw

Adressbuch für Kattowitz, Schloß Kattowitz, Brynow, Myslowitz, Ellgoth=Idaweiche, Hohenlohehütte, Bogutschütz=Zawodzie, Rosdzin=Schoppinitz, Laurahütte, Domb, Zalenze. Zusammengestellt auf Grund Amtlicher Quellen, 1911, Julius Herlitz.
  Google Scholar

Bański J., 2010, Granica w badaniach geograficznych – definicja i próba klasyfikacji, „Przegląd Geograficzny”, z. 4.
  Google Scholar

Czepczyński M., Szmytkowska M., 2003, Rola granicy państwowej w rozwoju lokalnym. Opowieść o dwóch miastach: Lidzbark Warmiński i Bartoszyce, [w:] Granice. Obszary przygraniczne. Euroregiony, red. J. Runge, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
  Google Scholar

Die Stadt Myslowitz, 1911, skala 1:1100, ze zbiorów Muzeum Miasta Mysłowice.
  Google Scholar

Dragan W., Spórna T., 2014, Trójkąt Trzech Cesarzy, [w:] Encyklopedia województwa śląskiego, red. R. Kaczmarek, Instytut Badań Regionalnych, Katowice (publikacja elektroniczna).
  Google Scholar

Gwosdz K., 2004, Ewolucja rangi miejscowości w konurbacji przemysłowej. Przypadek Górnego Śląska, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
  Google Scholar

Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R., 2011, Zmienność funkcji miasta i przestrzeni publicznej na przykładzie Mysłowic: 1911–2011, [w:] XXIV Konwersatorium Wiedzy o Mieście: przestrzeń publiczna miasta, red. I. Jażdżewska, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
  Google Scholar

Kaszowska B., Pukowska-Mitka M., Runge J., 1992, Wybrane aspekty rozwoju układu osadniczego woj. katowickiego w latach 1885–1982, [w:] Wybrane zagadnienia z geografii społeczno-ekonomicznej, z. 1, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Sosnowiec.
  Google Scholar

Köhler R., 1915, Adressbuch Oberschlesien, Russisch-Polen, Ost-Schlesien 1914/1915, Neumanns Stadtbuchdruckerei, Gliwitz.
  Google Scholar

Krzysztofik R., 2004, Miasta-wrota. Zarys teorii i przegląd badań, „Czasopismo Geograficzne”, z. 3.
  Google Scholar

Krzysztofik R., 2006, Proces umiastowienia obszaru współczesnego Sosnowca i jego efekty, „Rocznik Sosnowiecki”, t. 15: Oblicza miasta, red. T. Jankowski.
  Google Scholar

„Kuryer Śląski”, 11 grudnia 1913 r., nr 286.
  Google Scholar

„Kuryer Śląski”, 28 marca 1913 r., nr 71.
  Google Scholar

„Kuryer Śląski”, 29 sierpnia 1913 r., nr 200.
  Google Scholar

„Kuryer Śląski”, 5 grudnia 1913 r., nr 282.
  Google Scholar

„Kuryer Śląski”, 6 lipca 1913 r., nr 154.
  Google Scholar

„Kuryer Śląski”, 6 marca 1913 r., nr 54.
  Google Scholar

„Kuryer Śląski”, 9 września 1913 r., nr 209.
  Google Scholar

Martinez O.J., 1994, Border People: Life and Society in the U.S. – Mexico Borderlands, University of Arizona Press, Tucson.
  Google Scholar

Oberschlesisches Handels-Adressbuch. Herausgegeben unter Benutzung des amtlichen Materials der Handelskammer für den Regierungsbezirk Oppeln, 1914, Kattowitz-Breslau-Leipzig-Berlin.
  Google Scholar

Pytel S., Sitek S., 2012, Granica – stymulanta czy bariera rozwoju lokalnego?, [w:] Perspektywy rozwoju regionalnego Polski w okresie programowania po 2013 r., cz. 2, red. A. Harańczyk, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, Warszawa.
  Google Scholar

Rykiel Z., 1991, Rozwój regionów stykowych w teorii i w badaniach empirycznych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – PAN, Wrocław.
  Google Scholar

Sobala-Gwosdz A., 2005, Ośrodki wzrostu i obszary stagnacji w województwie podkarpackim, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
  Google Scholar

Sulik A., 1971, Wpływ przemysłu i położenia granicznego na rozwój przestrzenny Mysłowic w XIX i początkach XX wieku, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomicznej” (Katowice), nr 41(1).
  Google Scholar

Sulik A., 1988, Funkcje i specyfika rozwoju miasta nadgranicznego (na przykładzie Mysłowic), [w:] Miasta w ciągu wieków. Wybrane przykłady, red. S. Michalkiewicz, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
  Google Scholar

Sulik A., 2007, Historia Mysłowic do 1922, Urząd Miasta, Mysłowice.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2020-11-01

Cited By / Share

Dragan, W. (2020). Międzynarodowa ranga Mysłowic w 1913 r. Jako wyraz centralnych funkcji granicznych. Studia Miejskie, 18, 159–170. https://doi.org/10.25167/sm.2441

Autorzy

Weronika Dragan 
https://orcid.org/0000-0003-1531-2464

Statystyki

Downloads

Download data is not yet available.


Licencja

Prawa autorskie (c) 2020 Studia Miejskie

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.