Rewitalizacja miast w Polsce: wczoraj, dziś i być może jutro
Jerzy J. Parysek
Abstrakt
Jednym z problemów polskich miast, które czeka od wielu lat na sensowne rozwiązanie, jest podjęcie na szerszą skalę ich rewitalizacji. Jest to paląca kwestia, substancja materialna polskich miast ulega bowiem ciągłej degradacji. W szerokim rozumieniu rewitalizacją miast jest także proces ich odbudowy po zniszczeniach wojennych, co oznacza pewną tradycję działań w tym zakresie w miastach polskich, choć pojęcie rewitalizacji funkcjonuje od około 20 lat. W niniejszym artykule przedstawione zostanie rozumienie rewitalizacji miast, wskazane będą jej podstawowe aspekty i problemy, opisany charakter powadzonych w Polsce procesów rewitalizacyjnych od powojennej odbudowy miast aż do chwili obecnej (w nowych warunkach ustrojowych) oraz wskazane zostaną nadzieje, obawy i problemy, jakie wiązać należy z przyszłością rewitalizacji miast, szczególnie w nawiązaniu do ich sytuacji ekonomicznej oraz założeń ustawy o rewitalizacji. Rozważania umiejscowione zostaną w kontekście polskiej rzeczywistości społeczno-gospodarczej, w tym także w nawiązaniu do nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej (do 2020 r.).
Słowa kluczowe:
polskie miasta, rewitalizacja, polskie problemy i perspektywy rewitalizacjiBibliografia
Adair A., Berry J., Mc Greal S., Deddis B., Hirst S., 1999, Evaluation of investor behaviour in urban regeneration, “Urban Studies”, 36, 12.
Adair A., Berry J., Mc Greal S., Deddis B., Hirst S., 2000, The financing of urban regeneration, “Land Use Policy”, 17.
Berg van den L., Drewett R., Klaassen L., Rossi A., Vijverberg C.H.T., 1982, Urban Europe study of growth and decline, Pergamon Press, Oxford.
Billert A., 2010, Polityka rozwoju i rewitalizacji miast w Polsce na tle standardów unijnych w zakresie planowania, Urbanistyka INFO (zlikwidowany portal internetowy).
Bourne L.S., 1993, The demise of gentrification: A commentary and perspective view, “Urban Studies”, 14, 11.
Cameron S., 2003, Gentrification, housing, redifferentiation and urban regeneration. „Going for growth” in Newcastle upon Tyne, “Urban Studies”, 40, 12.
Carmon N., 1999, Three generation of urban renewal policies: analysis and policy implications, “Geoforum”, 30.
Couch C., Sykes O., Börstinghaus W., 2011, Thirty years of urban regeneration in Britain, Germany and France. The importance of context and path dependence, “Progress in Planning”, 75.
Hamnett C., 2003, Gentrification and the middle class remaking of Inner London, “Urban Studies”, 40, 12.
Hubbard P., 1996, Urban design and city regeneration. Social representations of entrepreneurial landscapes, “Urban Studies”, 33, 8.
Kaczmarek S., 2001, Rewitalizacja terenów poprzemysłowych. Nowy wymiar rozwoju miast, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Karczmarek T., 2001, Rewitalizacja miast w Polsce na tle doświadczeń europejskich, [w:] Nowoczesne zarządzanie rozwojem miast, red. A. Billert, Collegium Polonicum UAM Poznań w Słubicach, Słubice.
Kort M., Klijn E.H., 2011, Public Private partnerships in Urban renewal: Organizational form or managerial capacity, “Public Administration Review”, 71, 4.
Lichfield D., 1992, Urban regeneration for the 1990s, London Planning Advisory Committee, London.
Loftman P., Nevin B., 1995, Prestige projects and urban regeneration in 1980s and 1990s: A review of benefits and limitations, “Planning Practice and Research”, 10, 3/4.
Lubecka A., 2010, Rewitalizacja/gentryfikacja jako element zmieniający semantykę miasta, [w:] O budowie metod rewitalizacji w Polsce, red. K. Skalski, Instytut Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Lubocka-Hoffmann M., 1998, Retrowersja Starego Miasta w Elblągu, [w:] Odbudowa miast historycznych, Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS, Elbląg.
Mac Gregor C., 2010, Urban regeneration as a public health intervention, “Journal of Social Intervention: Theory and Practice”, Vol. 19, Issue 3.
Mc Carthy J., 1998, Reconstructing, regeneration and re-imagining. The case of Rotterdam, “Cities”, 15, 5.
Parysek J., 2005, Development of Polish towns and cities and factors affecting this process at the turn of the century, [w:] Cities in the transforming post-communist countries: Ten years of economic, social and spatial experience, red. E. Nowosielska, J. Parysek, Polish Academy of Sciences. Institute of Geography and Spatial Organization, Warszawa.
Parysek J., 2006, The postwar rebulding and renewal of historic towns in Poland: Dillemas and problems, [w:] Urban changes in different scales: systems and structures, ed. R.C.L. Gonzales, Universidade de Santiago de Compostela, Santiago de Compostela.
Parysek J., 2008, Suburbanizacja i reurbanizacja, dwa bieguny polskiej urbanizacji, [w:] Region społeczno-ekonomiczny i rozwój regionalny, red. J. Parysek, T. Stryjakiewicz, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Parysek J., 2011, Współczesna polska suburbanizacja i polityka miejska (aktualność hipotez C. Colby’ego po 80 latach), [w:] Koncepcje i problemy badawcze geografii, red. K. Marciniak, K. Sikora, D. Sokołowski, Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy, Bydgoszcz.
Parysek J., Mierzejewska L., 2005, Two stages in postwar urbanisation in Poland: From socialist to postmodern urbanisation, [w:] Cities in global perspective: Diversity and transition, red. Y. Murayama, G. Du Rikkyo University with IGU Urban Commission, Tokyo.
Parysek J., Mierzejewska L., 2014, Życie miasta. Studium Poznania. Infrastruktura miejska, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Philips M., 2004, Other geographies of gentrification, “Progress in Human Geography”, 28.
Przyłęcki M., 1998, Trzy kierunki odbudowy miast Dolnego Śląska po 1945 r., [w:] Odbudowa miast historycznych, Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS, Elbląg.
Redfern P.A., 2003, What makes gentrification „gentrification”, “Urban Studies”, 40, 12.
Revitalizing the waterfront: International dimension of Dockland redevelopment, 1994, eds. B.S. Mc Hoyle, D.A. Pinder, M.S. Husain, John Wiley, Chichester.
Roberts H., Sykes H., 2008, Urban regeneration. A hand book, Sage Publ. Ltd., London.
Rymaszewski B., 1984, O przetrwanie dawnych miast, Arkady, Warszawa.
Szmygin B., 1998, Odbudowa Kazimierza nad Wisłą. Działania konserwatorskie w świetle uwarunkowań pozakonserwatorskich. Przyczynek do dyskusji o współczesnej koncepcji odbudowy miast, [w:] Odbudowa miast historycznych, Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS, Elbląg.
Tallon A., 2010, Urban regeneration in the UK, Routledge, London.
Założenia ustawy o rewitalizacji 2014, projekt z 17.11.2014, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Warszawa.
Adair A., Berry J., Mc Greal S., Deddis B., Hirst S., 2000, The financing of urban regeneration, “Land Use Policy”, 17.
Berg van den L., Drewett R., Klaassen L., Rossi A., Vijverberg C.H.T., 1982, Urban Europe study of growth and decline, Pergamon Press, Oxford.
Billert A., 2010, Polityka rozwoju i rewitalizacji miast w Polsce na tle standardów unijnych w zakresie planowania, Urbanistyka INFO (zlikwidowany portal internetowy).
Bourne L.S., 1993, The demise of gentrification: A commentary and perspective view, “Urban Studies”, 14, 11.
Cameron S., 2003, Gentrification, housing, redifferentiation and urban regeneration. „Going for growth” in Newcastle upon Tyne, “Urban Studies”, 40, 12.
Carmon N., 1999, Three generation of urban renewal policies: analysis and policy implications, “Geoforum”, 30.
Couch C., Sykes O., Börstinghaus W., 2011, Thirty years of urban regeneration in Britain, Germany and France. The importance of context and path dependence, “Progress in Planning”, 75.
Hamnett C., 2003, Gentrification and the middle class remaking of Inner London, “Urban Studies”, 40, 12.
Hubbard P., 1996, Urban design and city regeneration. Social representations of entrepreneurial landscapes, “Urban Studies”, 33, 8.
Kaczmarek S., 2001, Rewitalizacja terenów poprzemysłowych. Nowy wymiar rozwoju miast, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Karczmarek T., 2001, Rewitalizacja miast w Polsce na tle doświadczeń europejskich, [w:] Nowoczesne zarządzanie rozwojem miast, red. A. Billert, Collegium Polonicum UAM Poznań w Słubicach, Słubice.
Kort M., Klijn E.H., 2011, Public Private partnerships in Urban renewal: Organizational form or managerial capacity, “Public Administration Review”, 71, 4.
Lichfield D., 1992, Urban regeneration for the 1990s, London Planning Advisory Committee, London.
Loftman P., Nevin B., 1995, Prestige projects and urban regeneration in 1980s and 1990s: A review of benefits and limitations, “Planning Practice and Research”, 10, 3/4.
Lubecka A., 2010, Rewitalizacja/gentryfikacja jako element zmieniający semantykę miasta, [w:] O budowie metod rewitalizacji w Polsce, red. K. Skalski, Instytut Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Lubocka-Hoffmann M., 1998, Retrowersja Starego Miasta w Elblągu, [w:] Odbudowa miast historycznych, Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS, Elbląg.
Mac Gregor C., 2010, Urban regeneration as a public health intervention, “Journal of Social Intervention: Theory and Practice”, Vol. 19, Issue 3.
Mc Carthy J., 1998, Reconstructing, regeneration and re-imagining. The case of Rotterdam, “Cities”, 15, 5.
Parysek J., 2005, Development of Polish towns and cities and factors affecting this process at the turn of the century, [w:] Cities in the transforming post-communist countries: Ten years of economic, social and spatial experience, red. E. Nowosielska, J. Parysek, Polish Academy of Sciences. Institute of Geography and Spatial Organization, Warszawa.
Parysek J., 2006, The postwar rebulding and renewal of historic towns in Poland: Dillemas and problems, [w:] Urban changes in different scales: systems and structures, ed. R.C.L. Gonzales, Universidade de Santiago de Compostela, Santiago de Compostela.
Parysek J., 2008, Suburbanizacja i reurbanizacja, dwa bieguny polskiej urbanizacji, [w:] Region społeczno-ekonomiczny i rozwój regionalny, red. J. Parysek, T. Stryjakiewicz, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Parysek J., 2011, Współczesna polska suburbanizacja i polityka miejska (aktualność hipotez C. Colby’ego po 80 latach), [w:] Koncepcje i problemy badawcze geografii, red. K. Marciniak, K. Sikora, D. Sokołowski, Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy, Bydgoszcz.
Parysek J., Mierzejewska L., 2005, Two stages in postwar urbanisation in Poland: From socialist to postmodern urbanisation, [w:] Cities in global perspective: Diversity and transition, red. Y. Murayama, G. Du Rikkyo University with IGU Urban Commission, Tokyo.
Parysek J., Mierzejewska L., 2014, Życie miasta. Studium Poznania. Infrastruktura miejska, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Philips M., 2004, Other geographies of gentrification, “Progress in Human Geography”, 28.
Przyłęcki M., 1998, Trzy kierunki odbudowy miast Dolnego Śląska po 1945 r., [w:] Odbudowa miast historycznych, Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS, Elbląg.
Redfern P.A., 2003, What makes gentrification „gentrification”, “Urban Studies”, 40, 12.
Revitalizing the waterfront: International dimension of Dockland redevelopment, 1994, eds. B.S. Mc Hoyle, D.A. Pinder, M.S. Husain, John Wiley, Chichester.
Roberts H., Sykes H., 2008, Urban regeneration. A hand book, Sage Publ. Ltd., London.
Rymaszewski B., 1984, O przetrwanie dawnych miast, Arkady, Warszawa.
Szmygin B., 1998, Odbudowa Kazimierza nad Wisłą. Działania konserwatorskie w świetle uwarunkowań pozakonserwatorskich. Przyczynek do dyskusji o współczesnej koncepcji odbudowy miast, [w:] Odbudowa miast historycznych, Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS, Elbląg.
Tallon A., 2010, Urban regeneration in the UK, Routledge, London.
Założenia ustawy o rewitalizacji 2014, projekt z 17.11.2014, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Warszawa.
Parysek, J. J. (2020). Rewitalizacja miast w Polsce: wczoraj, dziś i być może jutro. Studia Miejskie, 17, 9–25. Pobrano z https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/sm/article/view/2488
Autorzy
Jerzy J. ParysekStatystyki
Downloads
Download data is not yet available.
Inne teksty tego samego autora
- Jerzy J. Parysek, Rozwój zrównoważony miast w kontekście współczesnej polskiej urbanizacji: aspekty przestrzenne , Studia Miejskie: Tom 9 (2013)
- Jerzy J. Parysek, Dla kogo miasto? dla ludzi czy dla samochodów? , Studia Miejskie: Tom 23 (2016)
