Historyczność i “ponadhistoryczność” krzyża i zmartwychwstania w refleksji ks. Jerzego Klingera: od Maksyma Wyznawcy do Rudolfa Bultmanna i z powrotem

Bogna Kosmulska

doi:10.25167/so.5733

Historyczność i “ponadhistoryczność” krzyża i zmartwychwstania w refleksji ks. Jerzego Klingera: od Maksyma Wyznawcy do Rudolfa Bultmanna i z powrotem

Bogna Kosmulska

Uniwersytet Warszawski, Wydział Filozofii

DOI: https://doi.org/10.25167/so.5733

Abstrakt

Celem artykułu jest po pierwsze, przypomnienie inspirującej pracy Doktryna krzyża i zmartwychwstania według Rudolfa Bultmanna w konfrontacji z teologią Kościoła prawosławnego ks. Jerzego Klingera oraz analiza sposobu, w jaki ten wybitny prawosławny teolog dokonał w nim jednej z nieoczywistych odsłon „istoty prawosławia”. Bultmann, teolog luterański, pod piórem Klingera okazuje się intuicyjnie rozumieć coś, co być może zostało w tradycji prawosławnej nie dość uwypuklone, mimo że było w niej stale obecne. Tą rzeczą, zdaniem ks. Jerzego, jest egzystencjalna perspektywa wiary jako przede wszystkim indywidualnego doświadczenia, przynajmniej do pewnego stopnia niezależnego od historycznie przyjętego obrazu świata (w tym jego opisu metafizycznego). Poza tą rekonstrukcją, praca niniejsza uzupełnia te rozważania o inspiracje płynące z lektury Maksyma Wyznawcy w ujęciu Dumitru Stăniloae, rumuńskiego teologa, kongenialnego względem Klingera. Zestawienie dwóch modeli soteriologii – egzystencjalnego (Bultmannowskiego) oraz kosmicznego (Maksymowego) – pozwala na krytyczną ocenę stanowiska Bultmanna, a także, w pewnej mierze, stanowiska Klingera.

Słowa kluczowe:

Jerzy Klinger, Rudolf Bultmann, Maksym Wyznawca, Dumitru Stăniloae, soteriologia

Bibliografia

Balthasar Hans U. von. 1947. Liturgie cosmique. Maxime le Confesseur. Paris: Aubier.
Google Scholar

Berger Calinic. 2013. A Contemporary Synthesis of St Maximus’ Theology. W Knowing the Purpose of Creation trough the Resurrection. Proceedings of the Symposium on St Maximus the Confessor. Belgrade, October 18–21, 2012. Ed. Maxim Vasiljevic, 389–405. Alhambra, CA: Sebastian Press & The Faculty of Orthodox Theology – University of Belgrade.
Google Scholar

Bielawski Maciej. 1997. The Philocalical Vision of the World in the Theology of Dumitru Stăniloae. Bydgoszcz: Wydawnictwo HOMINI.
Google Scholar

Blowers Paul M. 1997. „Realized Eschatology in Maximus the Confessor, Ad Thalassium 22”. Studia Patristica 32: 258–263.
Google Scholar

Bultmann Rudolf. 2015. W kwestii demitologizacji. Odpowiedź skierowana do Karla Jaspersa. W Karl Jaspers, Rudolf Bultmann. Problem demitologizacji. Tłum. Dawid Kolasa, Tomasz Kupś, Maciej Pawlicki. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 91–110.
Google Scholar

Klinger Jerzy. 2023. Dzieła zebrane. T. 1: Geneza sporu o epiklezę. T. 2: O istocie prawosławia. T. 3: Varia. T. 4: Poezje. Red. Henryk Paprocki, Witali Michalczuk. Kraków: Tyniec. Wydawnictwo Benedyktynów 2023.
Google Scholar

Klinger Jerzy. 1983. O istocie prawosławia. Wybór pism. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”.
Google Scholar

Klinger Michał. 2023. Kalendarium życia ks. Jerzego Klingera. W Jerzy Klinger. 2023. Dzieła zebrane. T. 1: Geneza sporu o epiklezę. Red. Henryk Paprocki, 5–17. Kraków: Tyniec. Wydawnictwo Benedyktynów 2023.
Google Scholar

Kłoczowski Jan A. 1994. Więcej niż mit. Leszka Kołakowskiego spory o religię. Kraków: Znak.
Google Scholar

[Maksym Wyznawca]. 1980. Maximi Confessoris Quaestiones ad Thalassium. I Quaestiones I–LV una cum latine interpretation Ioannis Scotti Eriugenae iuxta posita. Wyd. Carlos Laga, Carlos Steel. CCSG 7. Turnhout-Leuven: Brepols.
Google Scholar

[Maksym Wyznawca]. 1988. Ambigua ad Iohannem iuxta Iohannis Scotti Eriugenae latinam interpretatione. Wyd. Eduard Jeauneau. CCSG 18. Turnhout-Leuven: Brepols.
Google Scholar

[Maksym Wyznawca]. 2011. Mystagogia una cum latina interpretation Anastasii Bibliothecarii. Wyd. Charles Boudignon. CCSG 69. Turnhout: Brepols.
Google Scholar

Nesteruk Alexei V. 2013. The Cosmos of the World and the Cosmos of the Church: Saint Maximus the Confessor, Modern Cosmology, and the Sense of the Universe. W Knowing the Purpose of Creation trough the Resurrection. Proceedings of the Symposium on St Maximus the Confessor. Belgrade, October 1821, 2012. Ed. Maxim Vasiljevic, 297–333. Alhambra, CA: Sebastian Press & The Faculty of Orthodox Theology – University of Belgrade.
Google Scholar

Plested Marcus. 2004. The Macarian Legacy. The Place of Macarius-Symeon in the Eastern Christian Tradition. Oxford: Oxford University Press.
DOI: https://doi.org/10.1093/0199267790.001.0001 Google Scholar

Stăniloae Dumitru. 1999. Teologia krzyża. Tłum. Marianna Cielecka. W Maciej Bielawski. Teologia rumuńska w pięciu odsłonach. Bydgoszcz: Wydawnictwo HOMINI, 79–98.
Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2024-12-28

Cited By / Share

Kosmulska, B. (2024). Historyczność i “ponadhistoryczność” krzyża i zmartwychwstania w refleksji ks. Jerzego Klingera: od Maksyma Wyznawcy do Rudolfa Bultmanna i z powrotem. Studia Oecumenica, 24, 33–45. https://doi.org/10.25167/so.5733