Sprawa Jana Wiklifa w orzeczeniach Soboru w Konstancji

Wojciech Medwid

doi:10.25167/so.3309

Sprawa Jana Wiklifa w orzeczeniach Soboru w Konstancji

Wojciech Medwid

DOI: https://doi.org/10.25167/so.3309

Abstract

Celem artykułu jest ukazanie, w jaki sposób sobór w Konstancji rozwiązał problem angielskiego teologa i reformatora Kościoła Jana Wiklifa. Zostały mu poświęcone dwie sesje soborowe. Wydano wyrok potępiający jego naukę, księgi i tezy. Przedstawiono jego wybrane tezy oraz ogłoszono go heretykiem. Pierwszorzędnym autorytetem dla niego było Pismo Święte, a nie Magisterium Kościoła. Nauczając o ubóstwie Chrystusa oraz o pokorze i cierpliwości w cierpieniu był zdania, że zanikły one w Kościele. W momencie, gdy duchowni źle spełniali swoje funkcje, słuszną rzeczą byłoby odebrać im własność przez władze cywilne i dać człowiekowi, który będzie służył Bogu w sposób możliwy do zaakceptowania. Dla teologa z Oxfordu głową Kościoła był Chrystusa, nie papież. Kościół składa się z wybranego Ludu Bożego, bez konieczności kapłana, który by pośredniczył między nim a Bogiem. Najbardziej znaczącym dokonaniem Jana Wiklifa było zainspirowanie tłumaczenia Biblii na język angielski. Jeśli chodzi o tematykę, która wyłania się w przedstawionych tezach, to można wymienić takie obszary, jak: sakramenty, szczególnie Eucharystia, papież i władza papieska, podejście do dóbr doczesnych, zakonnicy, kwestia ekskomuniki, grzech, Kościół, modlitwa i odpusty. Księgi Wiklifa decyzją Soboru muszą być spalone, a które by pozostały – nie wolno ich czytać. Punktem docelowym starań ojców soborowych było ogłoszenie go heretykiem.

Schlagworte:

Jan Wiklif, Sobór w Konstancji, sakramenty, papież, Kościół, dobra doczesne

Literaturhinweise

Adeleye G., Sienkewicz, T., World dictionary of foreign expressions, Bolchazy-Carducci 1999.
Google Scholar

Aland K., History of Christianity, t. 1, Minneapolis 1986.
Google Scholar

Alexander III, Epistola et privilegia, w: J.-P. Migne, Patrologiae latine cursus completus, t. 200, Paris 1841–1864.
Google Scholar

Augustyn z Hippony, De peccatorum meritis et remissione et de baptismo parvulorum ad Marcellinum I, w: Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, t. 60, Wien 1983.
Google Scholar

Bernard z Gui, Księga Inkwizycji. Podręcznik napisany przez Bernarda Gui, tłum. J. Zychowicz, Kraków 2002.
Google Scholar

Bruce F., John Wycliffe and the English Bible, „Churchman” 4 (1984), 300–312.
Google Scholar

Bruździński A., Kanonicy regularni od pokuty na ziemiach polskich, Kraków 2003.
Google Scholar

Cross F., Livingstone E. (eds.), The Oxford Dictionary of the Christian Church, Oxford 2005.
Google Scholar

Decretales Gregorii IX, w: Corpus Iuris Canonici, vol. 2, Leipzig 1881.
Google Scholar

Denzinger H., Schönmetzer A., Enchiridion symbolorum, definitionum et declarationum de rebus fidei et morum, Freiburg 2007.
Google Scholar

Euzebiusz z Cezarei, Historia Kościelna, tłum. A. Caba, Kraków 2013.
Google Scholar

Evans G., Wycliffe the Academic, „Churchman” 4 (1984), 307–314.
Google Scholar

Gilbert P., Wprowadzenie do teologii Średniowiecza, tłum. T. Górski, Kraków 1997.
Google Scholar

Goyette J., St. Thomas on the Unity of Substantial Form, „Nova et Vetera” 4 (2009), 781–790.
Google Scholar

Happ H., Hyle. Studien zum aristotelischen Materie-Begriff, Berlin 1971.
Google Scholar

John Wycliffe: The Morning Star, reż. Tony Tew, USA 1984.
Google Scholar

Kelly J., Encyklopedia papieży, tłum. T. Szafrański, Warszawa 1997.
Google Scholar

Kirsch P., Der sacerdos proprius in der abendländischen Kirche vor dem Jahre 1215, „Archiv für katholisches Kirchenrecht” 84 (1904), 527–537.
Google Scholar

Knowles M., Obolensky D., Historia Kościoła, t. 2, tłum. R. Turzyński, Warszawa 1988.
Google Scholar

Krąpiec M., Materia i forma. Ich różne rozumienie w historii filozofii, „Roczniki Filozoficzne” 16 (1968) z. 1, 55–65.
Google Scholar

Leff G., John Wycliffe’s religious doctrines, „Churchman” 4 (1984), 319–327.
Google Scholar

Lubac H. de, Medytacje o Kościele, tłum. I. Białkowska-Cichoń, Kraków 1997.
Google Scholar

Manteuffel T., Narodziny herezji, Warszawa 1963.
Google Scholar

Mansi J.D., Sacrorum Conciliorum Nova et Amplissima Collectio, t. 28, Paris 1901.
Google Scholar

McLaughlin R., John Wycliffe: morning star of the reformation, „Reformed Perspectives Magazine” 32 (2000) 2, 56–71.
Google Scholar

Pius XI, Casti connubii, „Acta Apostolicae Sedis” 22 (1930), 539–592.
Google Scholar

Post G., Alexander III, the „licentia docendi” and the Rise of the Universities, w: Ch. Taylor, Haskins Anniversary Essays, Boston 1929, 255–272.
Google Scholar

Roberts D., John Wycliffe and the dawn of the reformation, „Christian History” 2 (1983) 2, 10–24.
Google Scholar

Robson J., Wycliffe and the Oxford Schools, Cambridge 1961.
Google Scholar

Schatz K., Prymat papieski, tłum. J. Zakrzewski, Kraków 2004
Google Scholar

Sobór w Konstancji, w: Dokumenty Soborów Powszechnych, układ i opracowanie A. Baron, H. Pietras, t. 3, Kraków 2003, 30–268.
Google Scholar

Vandenbroucke F., Spiritualità del Medioevo, Bologna 1969.
Google Scholar

Download