Tajemnica i sekret spowiedzi. Perspektywa ekumeniczno-kanoniczna

Piotr Kutynia

doi:10.25167/so.3319

Opublikowane: 2020-12-31

Tom 15 (2015)

Tajemnica i sekret spowiedzi. Perspektywa ekumeniczno-kanoniczna

Piotr Kutynia

Studia Oecumenica

Dział: Zagadnienia ekumeniczno-prawne

https://doi.org/10.25167/so.3319

Abstrakt

grzechów w sakramencie pokuty. Zanika poczucie grzechu, co skutkuje brakiem potrzeby przystępowania do sakramentu pokuty i pojednania. Mimo tych niesprzyjających tendencji europejskiej kultury wiele osób wierzących korzysta nadal z tego sakramentu. Z sakramentem pokuty nierozerwalnie związana jest tajemnica spowiedzi nazywana „pieczęcią sakramentalną” (sigillum sacramentale). Artykuł opisuje normy prawne zawarte w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 r. oraz Kodeksie Katolickich Kościołów Wschodnich, które w jasny i jednoznaczny sposób określają zakres sigillum i secretum oraz wskazują podmioty zobowiązane do ich zachowania, a także źródła tego zobowiązania. Tajemnica sakramentalna jest nienaruszalna, absolutna do tego stopnia, iż szafarz sakramentu nie tylko nie może zdradzić penitenta i jego grzechów wobec osób trzecich, ale również zabrania się mu korzystania z wiadomości, które pozyskał w związku ze sprawowaniem sakramentu pokuty. Oprócz dyscypliny pokutnej wyznania katolickiego artykuł zawiera próbę ujęcia praktyki pokutnej w Kościołach i wspólnotach eklezjalnych niebędących w jedności ze Stolicą Apostolską. W artykule przedstawiono naukę i przepisy prawne Kościoła prawosławnego i Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego na temat pokuty, sposobów jej odprawiania oraz praktyki wyznania grzechów i rozgrzeszenia.

Słowa kluczowe:

sakrament pokuty, spowiedź, tajemnica spowiedzi, sekret spowiedzi, Kościół prawosławny, Kościół Ewangelicko-Augsburski

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Kutynia, P. (2020). Tajemnica i sekret spowiedzi. Perspektywa ekumeniczno-kanoniczna. Studia Oecumenica, 15, 369–396. https://doi.org/10.25167/so.3319

Cited by / Share

Bibliografia

Adamowicz L., Wprowadzenie do prawa o sakramentach świętych według Kodeksu Prawa Kanonicznego oraz Kodeksu Kanonów Wschodnich, Lublin 1999.
Google Scholar

Adamowicz L., Zakres uprawnień spowiednika według prawa powszechnego Kościoła łacińskiego i prawa wspólnego Katolickich Kościołów Wschodnich, Lublin 2001.
Google Scholar

Agenda Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, czyli Ewangelicko-Luterskiego, Warszawa 1955.
Google Scholar

Artykuły szmalkaldzkie, w: Księgi wyznaniowe Kościoła Luterańskiego, Bielsko--Biała 2011, s. 335–358.
Google Scholar

Bączkowicz F., Baron J., Stawinoga W., Prawo kanoniczne podręcznik dla duchowieństwa, t. 2, Opole 1958.
Google Scholar

Bączkowicz F., Baron J., Stawinoga W., Prawo kanoniczne podręcznik dla duchowieństwa, t. 3, Opole 1958.
Google Scholar

Blaza M., Jak spowiadać chrześcijan tradycji wschodniej? w: Sztuka spowiadania. Poradnik dla księży, red. J. Augustyn, S. Cyran, Kraków 2005, s. 325–338.
Google Scholar

Bondaruk K., Nauka o nabożeństwach prawosławnych, Białystok 1987.
Google Scholar

Bóg żywy. Katechizm Kościoła prawosławnego, Kraków 2001.
Google Scholar

Calvias A.C., Życie sakramentalne, w: Prawosławie. Światło wiary i zdrój doświadczenia red. K. Leśniewski, J. Leśniewska, Lublin 1999, s. 175–210.
Google Scholar

Catechismus Ecclesiae Catholicae, Libreria Editrice Vaticana 1992. Tekst polski: Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
Google Scholar

Chojnicka K., Cerkiew prawosławna w reformach Piotra Wielkiego, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 3 (2010), s. 283–298.
Google Scholar

Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, AAS 82 (1990), s. 1045–1363. Tekst polski: Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich. Promulgowany przez Jana Pawła II, Lublin 2002.
Google Scholar

Codex Iuris Canonici 1917 Pii X Pontificis Maximi iussu digestus Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus, can. 889 § 2, Romae 1919.
Google Scholar

Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, AAS 75 (1983) Pars II, s. 1–301. Tekst polski: Kodeks Prawa Kanonicznego przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Poznań 1984.
Google Scholar

Concilium Lateranense IV, Constitutiones, w: Dokumenty soborów powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski, opr. A. Baron, H. Pietras, t. 2, Kraków 2002.
Google Scholar

Concilium Oecumenicum Vaticanum II, Decretum de Ecclesiis Orientalibus Catolicis Orientalium Ecclesiarum AAS 57 (1965), s. 76–89. Tekst polski: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002, s. 177–186.
Google Scholar

Concilium Oecumenicum Vaticanum II, Decretum de oecumenismo Unitatis redintegratio AAS 57 (1965), s. 90–112. Tekst polski: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002, s. 193–208.
Google Scholar

Congregatio pro Doctrina Fidei, Normae de gravioribus delictis, AAS 102 (2010), s. 419–434. Tekst polski: Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary. Modyfikacje wprowadzone do tekstu „Normae de gravioribus delictis”, OsRomPol 10 (2010), s. 53–56.
Google Scholar

de Paolis V., Obligatio servandi sigillum sacramentale et secretum ac prohibition usus scientiae acquisitae in confessione, “Periodica de re morali canonica liturgica” 79 (1990) nr 1–2, s. 178–218.
Google Scholar

Derdziuk A., Tajemnica spowiedzi wobec penitenta, w: Sakrament pokuty wobec problemów współczesności, red. K. Glombik, Opole 2011, s. 241–252.
Google Scholar

Drożdż A., Sakrament pojednania z Bogiem i Kościołem. Teologia moralna szczegółowa, Tarnów 1994.
Google Scholar

Duży katechizm, w: Księgi wyznaniowe Kościoła Luterańskiego, Bielsko-Biała 2011, s. 57–131.
Google Scholar

Erdo P., Międzyobrządkowa dyscyplina pokutna w Kościele Katolickim, tłum. E. Biesok, w: Ex plenitudine cordis, red. E. Szczot, Lublin 2000, s. 23–35.
Google Scholar

Evdokimov P., Prawosławie, tłum. J. Klinger, Warszawa 2003.
Google Scholar

Franciscus, Bulla de iubilaeo extra ordinario indicendo, Misericordiae vultus, http://w2.vatican.va/content/francesco/la/apost_letters/documents/papa-francesco_bolla_20150411_misericordiae-vultus.html (27.11.2015 r.). Tekst polski: http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/franciszek_i/bulle/misericordiae-lev_11042015.html (27.11.2015 r.).
Google Scholar

Hemperek P., Uświęcające zadanie Kościoła, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. 3, red. tenże, W. Góralski, F. Przytuła, J. Bakalarz, Lublin 1986, s. 55–212.
Google Scholar

Ioannes Paulus PP II, Litterae Encyclicae Redemptor hominis, AAS 71 (1979), s. 257–324. Tekst polski: http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/encykliki/r_hominis.html (27.11.2015).
Google Scholar

Ioannes Paulus PP II, Adhortatio Apostolica Reconciliatio et paenitentiae, AAS 77 (1985), s. 185–275. Tekst polski: Reconciliatio et paenitentiae, Wrocław 1999.
Google Scholar

Ioannes Paulus PP II, Litterae apostolicae motu proprio datae quibus Normae de gravioribus delictis Congregationi pro Doktrina Fidei reservatis promulgatur, AAS 93 (2001), s. 737–739.
Google Scholar

Jan Paweł II, Tajemnica spowiedzi świętej. Przemówienie do członków Penitencjarii Apostolskiej 12 marca 1994 r., OsRomPol 15 (1994) nr 5, s. 21.
Google Scholar

Kasztelan J., Sprawowanie sakramentu pokuty, Kraków 1992.
Google Scholar

Klän W., Das „dritte Sakrement”. Beichte und Buβe im Bekenntnis der lutherischen Kirche, w: Heilvolle Wende. Buβe und Beichte in der evangelischlutherischen Kirche, red. W. Klän, Ch. Barnbrock, Gottingen 2010, s. 58–76.
Google Scholar

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483).
Google Scholar

Krukowski J., Sakrament pokuty, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. 3/2: Uświęcające zadanie Kościoła, red. J. Krukowski, Poznań 2011, s. 140–181.
Google Scholar

Krzywda J., Sakramenty, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. 3/2: Księga IV. Uświęcające zadanie Kościoła, red. J. Krukowski, Poznań 2011, s. 15–83.
Google Scholar

Księgi wyznaniowe Kościoła Luterańskiego, Bielsko-Biała 2011.
Google Scholar

Marcol A., Pokuta i sakrament pokuty, Opole 1992.
Google Scholar

Marcol A., Spowiedź w Kościele luterańskim, w: tenże, W kręgu wartości chrześcijańskich. Wybór artykułów. Księga wydana przez Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego z okazji 75. Rocznicy urodzin Autora (Opolska Biblioteka Teologiczna 90), Opole 2006, s. 133–142.
Google Scholar

Mezglewski A., Misztal H., Stanisz P., Prawo wyznaniowe, Warszawa 20113.
Google Scholar

Napiórkowski S.C., Pokuta w ujęciu protestanckim, „Roczniki Teologiczne KUL” 28 (1981) z. 2, s. 19–35.
Google Scholar

Nykiel K., Przyczyny i procedura wydalania duchownych według norm i praktyki Kongregacji Nauki Wiary, PK 54 (2011) 3–4, s. 31–51.
Google Scholar

Pastuszko M., Chrześcijanin jako penitent, PK 39 (1996) 3–4, s. 65–153.
Google Scholar

Pastuszko M., Sakrament pokuty i pojednania, Kielce 2004.
Google Scholar

Płatek J.S., Sprawowania sakramentu pokuty i pojednania, Częstochowa 2001.
Google Scholar

Podzielny J. , Spowiedź w tradycji luterańskiej, w: Sakrament pokuty wobec problemów współczesności, red. K. Glombik, Opole 2011, s. 99–112.
Google Scholar

Pragmatyka Służbowa Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej, http: //www.luteranie.pl/pl/files/file/ps.pdf (27.11.2015).
Google Scholar

Pryszmont J., Pokuta w prawosławiu, AK 70 (1977), s. 47–60.
Google Scholar

Przekop E., Sakramenty święte w prawie Katolickich Kościołów Wschodnich, Lublin 1979.
Google Scholar

Rakoczy B., Tajemnica spowiedzi w polskim postępowaniu cywilnym, karnym i administracyjnym, „Przegląd Sądowy” (2003) nr 11–12, s. 126–138.
Google Scholar

Rakoczy T., Ochrona tajemnicy spowiedzi. Zakaz wyjawiania okoliczności uciążliwych dla penitenta, „Annales Canonici” 7 (2011), s. 133–137.
Google Scholar

Rytuał rzymski, Obrzędy pokuty dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, Katowice 2002.
Google Scholar

Secretarius ad Christianorum Unitatem Fovendam, Instructio Ad totam Ecclesiam. Directorium ad ea quae a Concilio Vaticano Secondo de re oecumenica promulgate sunt exsequenda (cz. I), 14.05.1967, AAS 59 (1967), s. 574–592.
Google Scholar

Skowronek A., Pokuta w księgach symbolicznych luteranizmu, AK 70 (1977) z. 411, s. 61–75.
Google Scholar

Sobański R., Osoby fizyczne i prawne, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t 1: Księga I. Normy ogólne, red. J. Krukowski, Poznań 2003, s. 163–186.
Google Scholar

Sondel J., Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków, Kraków 2009.
Google Scholar

Spidlik T., Duchowość chrześcijańskiego wschodu. Przewodnik systematyczny, tłum. L. Rodziewicz, Kraków 2005.
Google Scholar

Syryjczyk J., Sankcje w Kościele. Część ogólna. Komentarz, Warszawa 2008.
Google Scholar

Szczot E., Ochrona Eucharystii w normach dotyczących „communicatio in sacris”, „Annales Canonici” 1 (2005), s. 13–30.
Google Scholar

Sztychmiler R., Proces sporny, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. 5, red. J. Krukowski, Poznań 2007, s. 204–205.
Google Scholar

Tomasz z Akwinu, Summa theologica III, Suppl. Q. XI, a. 1 ad 2.
Google Scholar

Tuchle H., Bouman C.A., Historia Kościoła, t. 3, Warszawa 1986.
Google Scholar

Ustawa z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 960, nr 30, poz. 168 z późniejszymi zmianami).
Google Scholar

Ustawa z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964, nr 43, poz. 296 z późniejszymi zmianami).
Google Scholar

Ustawa z 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. 1997, nr 89, poz. 555 z późniejszymi zmianami).
Google Scholar

Ware K., Kościół prawosławny, Białystok 2002.
Google Scholar

Wielec M., Zakres dowodowy tajemnicy spowiedzi w postępowaniu karnym, Warszawa 2012.
Google Scholar

Wójcik C.T., Spowiedź w luterańskich księgach symbolicznych, AK 70 (1977), z. 412, s. 248–262.
Google Scholar

Wyznanie augsburskie, w: Księgi wyznaniowe Kościoła Luterańskiego, Bielsko--Biała 2011, s. 143–163.
Google Scholar

Zubert B. W., Sacramentale sigillum inviolabile est, w: Pro iure et vita. Wybór pism, red. E. Szczot, Lublin 2005, s. 639–656.
Google Scholar