Przyczynek do metaanalizy opowieści o mariawitach Jerzego Pietrkiewicza: Esej recenzyjny

Tomasz Dariusz Mames

doi:10.25167/sth.5588

Opublikowane: 2025-01-11

Tom 44 Nr 2 (2024)

Przyczynek do metaanalizy opowieści o mariawitach Jerzego Pietrkiewicza

Tomasz Dariusz Mames

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

Dział: Artykuły z różnych działów teologii, historii i nauk pokrewnych

https://doi.org/10.25167/sth.5588

Esej recenzyjny

Abstrakt

Proponowane studium jest próbą metodologicznej analizy książki Jerzego Pietrkiewicza Trzeci Adam. Opowieść o mariawitach, będącego polską adaptacją The Third Adam z 1975 r. Analiza dzieła emigracyjnego pisarza wykracza poza ramy tradycyjnej recenzji, czyniąc polskie wydanie punktem wyjścia do opisania szerszego problemu. Można go sformułować jako ogólne pytanie: Czy praca J. Pietrkiewicza jest monografią naukową abpa Jana M. Michała Kowalskiego i mariawitów? Odpowiedź na nie prowokuje
inne, a mianowicie dotyczące przyjętej przez autora metodologii, doboru źródeł oraz krytyki przekładu. Procedura badawcza została wywiedziona z metody hermeneutycznej, wspomaganej przez metodę historyczno-porównawczą. Wprowadzenie w tematykę stanowi
omówienie polskiej edycji książki. Następnie uwagę poświęcono kwestiom przyjętej przez autora metody i jej konsekwencji. Poruszono także kwestię uznania tej pracy jako naukowej w środowiskach akademickim i ekumenicznym. Całość zamyka podsumowanie.

Słowa kluczowe:

Jerzy Pietrkiewicz (1916–2007), powieść angielska (XX w.), mariawityzm, ekumenizm, metodologia, teologia i literatura piękna

Inne teksty tego samego autora

Tomasz Dariusz Mames, Koncepcja ochrony Dzieła Stworzenia i jej konteksty teologiczno-pedagogiczne w świetle czasopiśmiennictwa mariawickiego początku XX stulecia , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Tom 41 Nr 2 (2021)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Mames, T. D. (2025). Przyczynek do metaanalizy opowieści o mariawitach Jerzego Pietrkiewicza: Esej recenzyjny. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 44(2), 105–130. https://doi.org/10.25167/sth.5588

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Adamiak Stanisław. 2014. „Fikcja literacka jako środek przekazu wiary. Anglosaska powieść katolicka w XX wieku”. Studia Pelplińskie (47): 13–24.
Google Scholar

Andres Zbigniew. 2011 „Świadek codzienności – Jerzy Pietrkiewicz” (Seria Filologiczna. Historia Literatury (6) / Tematy i Konteksty 1: Wielka Emigracja – Druga emigracja niepodległościowa – (E)migracja końca XX wieku). Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego (70), 248–259 (29.07.2024) https://www.ur.edu.pl/files/ur/import/private/77/IPID/czasopisma/tematy_i_konteksty/hl_6/Zbigniew_Andres_HL6.pdf.
Google Scholar

Bec André Le. 2017. Miséricorde et Amour. L’Église Mariavite. Paris: ECAP.
Google Scholar

Bojarska Teresa. 1987. Cierniowa mitra. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha.
Google Scholar

Bruncz Dariusz. 2024. „«Trzeci Adam» Jerzego Pietrkiewicza – gawędziarska proza o mariawitach” (27.07.2024) https://www.ekumenizm.pl/opinie/trzeci-adam-jerzego-pietrkiewicza-gawedziarska-proza-o-mariawitach/.
Google Scholar

Cieplińska Katarzyna. 2014. „Kolistość losów człowieka w powieści Jerzego Pietrkiewicza InnerCircle”. Prace Literaturoznawcze (2): 75–88.
Google Scholar

Cieplińska Katarzyna. 2022. „Polish Rural Dialect and Culture of the Dobrzyń Region in Jerzy Pietrkiewicz’s Novel The Knotted Cord”. Academic Journal of Modern Philology (18): 37–43 (27.07.2024) https://doi.org/10.34616/ajmp.2022.18.3.
Google Scholar

Cox Simon. 2004. Le Code da Vinci décrypté. Le guide non autorisé. Paris: Le pré aux clercs.
Google Scholar

Douget Annick Le. 2022. Étonnants imposteurs. Finistère, 1750–1950. Fouesnant: Le Douget.
Google Scholar

Dwojnych Andrzej, Łętocha Rafał. 2021. W stronę Królestwa Bożego na Ziemi. Myśl społeczno-polityczna mariawitów polskich (Jagiellońskie Monografie Religioznawcze). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. DOI: https://doi.org/10.4467/K7246.45/21.21.15557
Google Scholar

Flügel Christian. 2014. Die Utrechter Union und die Geschichte ihrer Kirche. Book on Demand [e-book].
Google Scholar

Ginter Władysław S. 1999. „Myślę, że było inaczej…”. Nasza Przeszłość 92: 541–548. DOI: https://doi.org/10.52204/np.1999.92.541-552
Google Scholar

Ginter Władysław S. 2010. Wyklęta. Powieść biograficzna. Rzgów: nakładem własnym.
Google Scholar

Ginter Władysław S. 2013. On będzie Jan. Powieść biograficzna. Rzgów: nakładem własnym.
Google Scholar

Gołębiowski Sławomir. 2023. „Kwestie mariawickie według Terlikowskiego”. Mariawita 65 (7–9): 23–25.
Google Scholar

Gruszecki Artur. 1912. Maryawita. Kraków: Nakładem Autora. Skład główny w Księgarni G. Gebethnera i Sp.
Google Scholar

Hammersley Martyn, Atkinson Paul. 2000. Metody badań terenowych. Tłum. Sławomir Dymczyk. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Google Scholar

[Jaworski Zdzisław M.] Włodzimierz. 1985. „Informacja o rozmowach z Biskupami Starokatolickimi”. Mariawita 27 (7–12): 6.
Google Scholar

Jeans James. 1931. The Mysterious Universe. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1259/0007-1285-4-43-351
Google Scholar

Kansy Andrzej. 2020. Funkcje prasy wyznaniowej. Studium na przykładzie mariawitów. Płock: Wydawnictwo Naukowe Mazowieckiej Uczelni Publicznej w Płocku.
Google Scholar

Karpińska Małgorzata. 1999. „Oblicza romantycznego taedium vitae. Zamachy samobójcze na ziemiach polskich 1815–1830”. Przegląd Historyczny 90 (1): 33–60.
Google Scholar

Krajewski Mirosław. 2008. Koryfeusz Dobrej Ziemi. Rypin: Wszechnica Edukacyjna i Wydawnicza „Verbum”.
Google Scholar

Kurowska-Budzan Marta. 2003. Historia zwykłych ludzi. Współczesna angielska historiografia dziejów społecznych. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”.
Google Scholar

Lewalski Krzysztof. 2011. „Audiatur et altera pars”. Mariawita 53 (4-6): 27–28.
Google Scholar

Lis Marek. 2013. „Film jako locus (anti-)theologicus”. Biblioteka Teologii Fundamentalnej (8): 59–71.
Google Scholar

Mames Tomasz D. [M. Daniel]. 2016. Oświata mariawitów w latach 1906–1939. Warszawa – Bellerive-sur-Allier: Wydawnictwo DiG – Édittion La Rama.
Google Scholar

Mames Tomasz D. [M. Daniel]. 2019. „O początkach mariawityzmu, archiwum watykańskim i nieznanych dokumentach oraz ich (nad/re/nie)interpretacji: H. Seweryniak, «Święte Oficjum
Google Scholar

a mariawici», Płock 2014”. Rocznik Teologiczny 61 (2): 265–292 (27.07.2024) https://ojs.chat.edu.pl/index.php/rt/article/view/411.
Google Scholar

Mames Tomasz D. [M. Daniel]. 2021. „Kilka uwag i dywagacji odnośnie uwag i uzupełnień do Mysteria Mysticorum”. Akant 8(307): 12–15.
Google Scholar

Mames Tomasz D. [M. Daniel]. 2022. Eucharystia Kościoła Starokatolickiego Mariawitów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie.
Google Scholar

Moskalowa Alicja. 2010. „Profesor Jerzy Peterkiewicz (1916–2007)”. Archiwum Emigracji: studia, szkice, dokumenty (1–2/12–13): 330–332 (29.07.2024) https://apcz.umk.pl/AE/article/view/AE.2010.016/3647. DOI: https://doi.org/10.12775/AE.2010.016
Google Scholar

Olejniczak Józef. 2018/2019. „Emigracyjne eseje (?) Jerzego Pietrkiewicza”. Archiwum Emigracji Studia – Szkice – Dokumenty (1–2/26–27): 35–42 (27.07.2024) https://apcz.umk.pl/AE/article/view/AE.2018-2019.003.
Google Scholar

Panizza Oscar. 1971. L’immaculée conception des papes par le Frère Martin O.S.B. Paris: Jean-Jacques Pauvert.
Google Scholar

Pietrkiewicz Jerzy. 1988. Wewnętrzne koło. Tłum. Alicja Moskalowa. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Google Scholar

Pietrkiewicz Jerzy. 2002. Dla pokrzepienia mózgów. Szkice literackie z lat 1940–1948. Nowoczesność w tradycji. Essay o poezji. Trust the trees. Wybr. Barbara Czarnecka. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Google Scholar

Pietrkiewicz Jerzy. 2024. Trzeci Adam. Opowieść o mariawitach. Tłum. Małgorzata Glasenapp. Warszawa: Wydawnictwo Iskry.
Google Scholar

[Pietrkiewicz] Peterkiewicz Jerzy. 1975. The Third Adam. London: Oxford University Press.
Google Scholar

Płuciennik Łukasz. 2019. „Pionierzy mariawityzmu. Kapłan Paweł Maria Dominik Skolimowski”. Mariawita 61 (1–3): 11.
Google Scholar

Redakcja „Mariawity”. 2015a. „Na marginesie wywiadu w tygodniku «Idziemy»”. Mariawita 57 (1–3): 18.
Google Scholar

Redakcja „Mariawity”. 2015b. „Na marginesie sprostowania ks. prof. dra hab. Henryka Seweryniaka”. Mariawita 57 (4–9): 33–34.
Google Scholar

[Rudnicki Konrad M.] Paweł. 1978. „Recenzja angielskiej książki o mariawityzmie”. Mariawita 20 (2): 11–12.
Google Scholar

Rudnicki Konrad [M. Paweł]. 2002. Zasady kosmologiczne. Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Ochrony Środowiska.
Google Scholar

[Rudnicki Konrad M.] Paweł. 2009. „O Pani Tempczyk i Panu Peterkiewiczu”. Praca nad sobą (55): 35–36.
Google Scholar

[Rudnicki Konrad M.] Paweł. 2011. „Do Pani Katarzyny Tempczyk”. Praca nad sobą (64): 24–26.
Google Scholar

Seweryniak Henryk. 2015. „Sprostowanie”. Mariawita 57 (4–9): 31–33.
Google Scholar

Sosnowska Joanna. 2016. „«Dziatwa mała nie jest w stanie prosić o zaspokojenie swych nieodzownych potrzeb» – rola łódzkich mariawickich wspólnot parafialnych w niesieniu pomocy dzieciom podczas I wojny światowej”. Wychowanie w Rodzinie 14 (2): 121–139 (27.07.2024) https://wwr.edusfera.press/-Dziatwa-mala-nie-jest-w-stanie-prosic-o-zaspokojenie-swych- DOI: https://doi.org/10.61905/wwr/170640
Google Scholar

-nieodzownych-potrzeb,170640,0,2.html.
Google Scholar

Starczewski A. 2011. „Per aspera ad astra”. Mariawita 53 (4–6): 28–29.
Google Scholar

Starczewski A. 2011. „Profesorskie akrobacje”. Mariawita 53 (1–3): 20–21.
Google Scholar

Stasiak Sławomir. 2006. „Czy istnieje Kod Leonarda da Vinci?” W Ku cywilizacji miłości. Pokłosie IX Dolnośląskiego Festiwalu Nauki na Papieskim Wydziale Teologicznym 14–21 września 2006 roku. Red. Wiesław Wenz, 26–41. Wrocław: Studio Graphito.
Google Scholar

Stobiecki Ignacy. 1997a. „Andrzej Jerzy Papierowski, «Geneza mariawityzmu jako ruchu religijnego i społecznego (przyczynek historyczny)»”. Notatki Płockie 42 (2): 15–22.
Google Scholar

Stobiecki Ignacy. 1997b. „Andrzej Jerzy Papierowski, «Geneza mariawityzmu jako ruchu religijnego i społecznego (przyczynek historyczny)»”. Notatki Płockie 42 (3): 3–9.
Google Scholar

SuterAdrian, Berlis Angela, Zellmeyer Thomas. 2023. Die Christkatholische Kirche der Schweiz. Geschichte und Gegenwart. Zürich: Theologischer Verlag Zürich.
Google Scholar

Tempczyk Katarzyna. 2011. „Nowe Przymierze uczynił Pan z nami…”. Teologia Kościoła Katolickiego Mariawitów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Google Scholar

Unamuno Miguel de. 2002. Agonia chrystianizmu (Biblioteka Europejska). Tłum. Piotr Rak. Kęty: Wydawnictwo Antyk.
Google Scholar

Wojciechowski Józef M. Rafael. 1998. „Polemika z tezami zawartymi w książce dr Jerzego Stefańskiego «Płock od A do Z w tysiącletnich dziejach». Płock 1995 – w rozdziale «Mariawici»”. Notatki Płockie 43 (3): 53–56.
Google Scholar

Wróbel Adam. 2010. „Działalność naukowo-dydaktyczna oraz twórczość literacka profesora Jerzego Pietrkiewicza jako walory godnej postawy gorącego patrioty i Europejczyka silnie zakorzenionego w polskości zarazem”. Zeszyty Naukowe WSHE 30 (9): 135–159.
Google Scholar

Zieliński Jan. Leksykon polskiej literatury emigracyjnej. Lublin: Wydawnictwo FIS, Wydawnictwo UNIPRESS.
Google Scholar