Potrzeba zmiany paradygmatu w resocjalizacji
Priorytetyzacja aspektu etycznego
Werner Christmann
St. AugustinAbstrakt
Resocjalizacja w Niemczech poza murami więziennymi, ale także w ich obrębie koncentruje się prawie wyłącznie na aspektach prawnych. Takie ukierunkowanie poczynań resocjalizacyjnych wynika z konkretnej ideologii, nazwanej w tekście
„teorią zaspakajania potrzeb”. Fundamentem tej teorii jest pojęcie człowieka i jego godności jako nieskazitelnej. Oznacza to w praktyce bezkrytyczne podejście do każdego człowieka, także do obarczonego popełnionymi przestępstwami. Szuka się różnych, m.in. socjologicznych wyjaśnień dla popełnionych czynów przestępczych, relatywizujących winę osobistą, uznając zarazem, że przestępcę należy postrzegać wyłącznie jako człowieka z potrzebami, które należy zaspokoić, a jeśli trzeba, także przy użyciu wszelkich środków prawnych. Wychodzi się z założenia, że opieka nad przestępcą w formie zarówno umożliwienia mu pozyskania środków materialnych, jak i dostępu do pracy, wykształcenia i ułatwienia mu
pozbycia się długów itd., jest właściwą i ekskluzywną drogą do zapobieżenia dalszym przestępstwom. Teoria ta nie dopuszcza innych wniosków w postaci osobistej winy wynikającej z wad, które z kolei powstały wskutek niedojrzałości psychicznej. W konsekwencji wyklucza się pracę nad charakterem, który nie potrafił się w przewidzianym na to czasie rozwinąć i pozostał karłowatym, na poziomie małego dziecka. Takie ograniczone postrzeganie człowieka jest sprzeczne z etyką chrześcijańska, której historia zna konieczność pracy nad charakterem, celem której jest nabycie cnót. Ograniczone postrzeganie człowieka prowadzi do nieskuteczności klasycznej resocjalizacji. Nieskuteczność implikuje konieczność zmiany paradygmatu. Autor wylicza szereg cech niedorozwiniętego charakteru, które stwierdza się u późniejszych przestępców. Koncentrując uwagę na niedojrzałości jako przyczynie nie tylko przestępstw, ale i porażek w życiu, które czynią niedojrzałych niesamodzielnymi, uzależnionymi ludźmi, kładzie podwaliny pod nową alternatywną teorię resocjalizacyjną – „teorię wtórnego dojrzewania”. Artykuł kończy opisem czterech metod istotnych dla wdrożenia tej teorii w życie.
Słowa kluczowe:
resocjalizacja, niedojrzałość psychiczna, przyczyny przestępczości, socjalizacja, powinności sumieniaBibliografia
Christmann W., Charakterarbeit und Persönlichkeitsbildung in der Resozialisierung, in: „Keryks – Internationale Religionspädagogische Rundschau“, 8 (2009), S. 297–318.
Christmann W., Effizienz der Resozialisierung von jungen Erwachsenen in Einrichtungen freier Träger in Deutschland als Herausforderung für die Moraltheologie, Dissertation, Opole 2007.
Christmann W., In der Sackgasse? Resozialisierung außerhalb von Gefängnismauern, Berlin 2013.
Cornel, H., Kawamura-Reindl G., Maelicke B., Sonnen B.-R. (hg.), Handbuch der Resozialisierung, Baden-Baden 20032.
Eibl-Eibesfeldt I., Der Mensch, das riskierte Wesen. Zur Naturgeschichte menschlicher Unvernunft, München 1988.
Eifler S., Kriminalsoziologie, Bielefeld 2007.
Gesetz über den Vollzug der Freiheitsstrafe und der freiheitsentziehenden Maßregeln der Besserung und Sicherung (Strafvollzugsgesetz – StVollzG) § 2 Aufgaben des Vollzuges, in: https://www.gesetze-im-internet.de/stvollzg/__2.html (20.05.2016).
Hermann D., Werte und Kriminalität. Konzeption einer allgemeinen Kriminalitätstheorie, Wiesbaden.
http://www.caritas.de/diecaritas/deutschercaritasverband/verbandszentrale/arbeitsbereiche/straffaelligenhilfe/ (26.12.2011).
https://www.univie.ac.at/igl.geschichte/griesebner/Wise04_05/abstracts_pdf/moser_katharina.pdf (14.10.2016).
von Loyola I., Geistliche Übungen, in: http://hoye.de/gottlicht/ignat.pdf (30.05.2016).
Maslow A., Psychologie des Seins. Ein Entwurf, München 1973.
Reissig B., Tillmann F., Mögling T., Jung, benachteiligt und mit 18 schon draußen, in: „Neue Caritas“ 7 (2016), S. 9–12.
Schetsche M., Die Karriere sozialer Probleme, München – Wien 1996.
Sujak E., Rozważania o ludzkim rozwoju, Kraków 1977.
Winterhoff M., Thielen I., Persönlichkeiten statt Tyrannen. Oder: Wie junge Menschen im Leben und Beruf ankommen, München 2011.
Winterhoff M., Tyrannen müssen nicht sein. Warum Erziehung allein nicht reicht – Auswege, Gütersloh 2009.
Winterhoff M., Warum unsere Kinder Tyrannen werden. Oder: Die Abschaffung der Kindheit, Gütersloh 2009.
Autorzy
Werner ChristmannStatystyki
Downloads
Licencja
Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.
