Znaczenie autoempatii (self-compassion) w cierpieniu związanym z terminalną fazą choroby przeżywanej w rodzinie – ujęcie tanatopedagogiczne

Alina Zemełka

doi:10.25167/FF/4864

Published: 2024-01-27

Vol. 13 (2023)

The meaning of self-compassion in suffering associated with the terminal phase of the disease experienced in the family - thanatopedagogical approach

Alina Zemełka

Family Forum

Section: Wsparcie Rodziny / Family Support

https://doi.org/10.25167/FF/4864

Abstract

The purpose of this theoretical study was to better understand the thanatopedagogical aspects of self-compassion experienced and developed in the context of the terminal phase of illness experienced among loved ones. An additional goal was to draw the attention of formal and informal witnesses of suffering to the fact that their care and self-directed kindness is the foundation for competent accompaniment of loved ones experiencing the final stage of life. The relevance of the issue taken up proved to be no less important than its dichotomous potential - benefiting both those experiencing illness and the loved ones caring for them, co-creating with the sick the environment of living and dying - which is still too poorly explored by researchers developing contemporary collective consciousness. In order to achieve the intended goal, a targeted analysis of the available literature was carried out, especially current studies related to self-compassion prepared by Kristin Neff - the doyenne of research related to self-compassion. The analysis controlling the current state of knowledge regarding self-compassion does not allow the conclusion that this phenomenon is a fully discovered, understood and used for the benefit of the individual and the public. Such a conclusion can be drawn only on the basis of fragmentary analyses. Therefore, one of the most significant conclusions turned out to be the one revealing the necessity of further reflection on the intersubjectively important subjective space that is self-compassion.

Keywords:

self-compassion, self-empathy, Neff, terminal phase of illness

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Zemełka, A. (2024). The meaning of self-compassion in suffering associated with the terminal phase of the disease experienced in the family - thanatopedagogical approach. Family Forum, 13, 419–445. https://doi.org/10.25167/FF/4864

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Adamski, F. (2006) ‘Rodzina’, in T. Pilch and E. Różycka (eds) Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ‘Żak’.
Google Scholar

Antoszewska, B. and Tobota-Różańska, A. (2023) ‘Zdrowie jako wartość w perspektywie osób, które zakończyły leczenie choroby nowotworowej’, Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 42(1), pp. 161–175. Available at: https://doi.org/10.17951/lrp.2023.42.1.161-175. DOI: https://doi.org/10.17951/lrp.2023.42.1.161-175
Google Scholar

Biesaga, T. (2009) ‘Godność a wolność w antropologii Karola Wojtyły’, in J. Kupczak and J. Majka (eds) Krakowska szkoła antropologiczna. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT (Studia nad Myślą Jana Pawła II), pp. 49–56.
Google Scholar

Binnebesel, J. (2013) Tanatopedagogika w doświadczeniu wielowymiarowości człowieka i śmierci. Toruń.
Google Scholar

Binnebesel, J. (2017) Percepcja lęku przed śmiercią w kontekście Tanatopedagogicznej Relacyjnej Terapii Zastępczej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. DOI: https://doi.org/10.12775/RA.2017.017
Google Scholar

Binnebesel, J., Formella, Z. and Katolyk, H. (2018) ‘Doświadczanie penthosu, czyli próba uporządkowania pojęcia lęku tanatycznego’, Medycyna Paliatywna, 10(3), pp. 145–149. Available at: https://doi.org/10.5114/pm.2018.79837. DOI: https://doi.org/10.5114/pm.2018.79837
Google Scholar

Boorse, C. (1975) ‘On the Distinction between Disease and Illness’, Philosophy & Public Affairs, 5(1), pp. 49–68.
Google Scholar

Borys, B. (2010) ‘Zasoby zdrowotne w psychice człowieka’, Forum Medycyny Rodzinnej, 4(1), pp. 44–52.
Google Scholar

Chojnacki, A. (2022) ‘By nie zaniedbać siebie… Zastępcza traumatyzacja i rezyliencja u profesjonalistów pracujących z traumą’, Niebieska linia, 11 July. Available at: https://www.niebieskalinia.pl/aktualnosci/aktualnosci/by-nie-zaniedbac-siebie-zastepcza-traumatyzacja-i-rezyliencja-u-profesjonalistow-pracujacych-z-trauma (Accessed: 11 July 2022).
Google Scholar

Daniel-Sielańczyk, A., Życińska, J. and Bąk-Sosnowska, M. (2019) ‘Współczucie wobec siebie (self-compassion) i radzenie sobie ze stresem a wypalenie zawodowe wśród psychoterapeutów’, Psychoterapia, 2(189), pp. 59–70. Available at: https://doi.org/10.12740/PT/109572. DOI: https://doi.org/10.12740/PT/109572
Google Scholar

Dobrewsparcie.wzp.pl (2014) Pod jednym dachem z osobą w fazie terminalnej: jak zapewnić jej możliwie największy komfort życia? Available at: https://dobrewsparcie.wzp.pl/pod-jednym-dachem-z-osoba-w-fazie-terminalnej-jak-zapewnic-jej-mozliwie-najwiekszy-komfort-zycia/ (Accessed: 8 December 2023).
Google Scholar

Domaradzki, J. (2013) ‘O skrytości zdrowia. O problemach z konceptualizacją pojęcia zdrowie’, Hygeia Public Health, 48(4), pp. 408–419.
Google Scholar

Dzwonkowska, I. (2011) ‘Współczucie wobec samego siebie (self-compassion) jako moderator wpływu samooceny globalnej na afektywne funkcjonowanie ludzi’, Psychologia społeczna, 6(16), pp. 67–80.
Google Scholar

Fabiś, A. (2011) ‘Śmierć w całożyciowym procesie kształcenia’, Rocznik Andragogiczny, (R. 2011), pp. 131–146.
Google Scholar

Gładziejewski, P. (2011) ‘Czy empatia jest symulacją mentalną? Dyskusja z podejściem reprezentacyjnym ugruntowanym w koncepcji neuronów lustrzanych’, Diametros, (27), pp. 108–129 Pages. Available at: https://doi.org/10.13153/DIAM.27.2011.429.
Google Scholar

Godawa, G. (2016) Funkcjonowanie rodziny dziecka objętego domową opieką hospicyjną: studium tanatopedagogiczne. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne ‘Akapit’.
Google Scholar

Hillesum, E. (2021) Przerwane życie: pamiętnik 1941–1943. 4rd edn. Translated by I. Piotrowska. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Jan Paweł II (1984) List apostolski Ojca Świętego Jana Pawła II o chrześcijańskim sensie ludzkiego cierpienia (Salvifici doloris). Wybór homilii, przemówień i dokumentów. Opole: Kuria Diecezjalna.
Google Scholar

Kant, I. (2017) Uzasadnienie metafizyki moralności. Dodruk 2017. Translated by M. Wartenberg. Kęty: Marek Derewiecki (Biblioteka Europejska – Antyk).
Google Scholar

Kępiński, A. (2012) Lęk. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Kolber, M. (2019) ‘Psychologiczne aspekty wyuczonej bezradności i ich implikacje pedagogiczne’, Przegląd pedagogiczny, (2), pp. 134–143. Available at: https://doi.org/10.34767/PP.2019.02.10.
Google Scholar

Kozłowski, R. (2016) ‘Aksjologiczne podstawy doświadczenia godności osoby ludzkiej w kontekście dyskusji bioetycznej’, in A. Bobko and K. Cynk (eds) (Gen)etyczna przyszłość człowieka. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, pp. 90–110.
Google Scholar

Korzeniowska, E. (1988) ‘O zdrowiu i jego definicjach’, Zdrowie publiczne, 99(9), pp. 465–471.
Google Scholar

Krok, D. (2010) ‘Systemowe ujęcie rodziny w badaniach dobrostanu psychicznego jej członków’, in Dariusz Krok and P. Landwójtowicz (eds) Rodzina w nurcie współczesnych przemian: studia interdyscyplinarne. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego (Człowiek, Rodzina, Społeczeństwo, 17), pp. 359–368.
Google Scholar

Kübler-Ross, E. (1998) Rozmowy o śmierci i umieraniu. Translated by I. Doleżal-Nowicka. Poznań: Media Rodzina of Poznań.
Google Scholar

Łakuta, P. et al. (2023) ‘Właściwości psychometryczne polskiej adaptacji Samoopisowej skali poziomu funkcjonowania osobowości według DSM-5 (LPFS-SR)’, Psychiatria Polska, 57(2), pp. 261–274. Available at: https://doi.org/10.12740/PP/OnlineFirst/142888. DOI: https://doi.org/10.12740/PP/OnlineFirst/142888
Google Scholar

Leśniewski, K. (2006) ‘Nie potrzebują lekarza zdrowi…’: niezychastyczna metoda uzdrawiania człowieka. Lublin: KUL.
Google Scholar

Markocka-Mączka, K., Grabowski, K. and Taboła, R. (2018) Dobrostan a edukacja. Choroby przewlekłe – problem XXI wieku. Wrocław.
Google Scholar

Neff, K. (2003) ‘The Development and Validation of a Scale to Measure Self-Compassion’, Self and Identity, 2(3), pp. 223–250. Available at: https://doi.org/10.1080/15298860309027. DOI: https://doi.org/10.1080/15298860309027
Google Scholar

Neff, K. (2022a) Jak być dobrym dla siebie: życie bez presji otoczenia, przygnębienia i poczucia winy. Wydanie II, dodruk. Translated by K. Sołowiej. Białystok: Studio Astropsychologii.
Google Scholar

Neff, K. (2022b) Waleczne samowspółczucie: jak kochać, chronić i akceptować siebie, aby stać się tym, kim chcesz być. Wydanie I. Translated by S. Gil. Białystok: Studio Astropsychologii.
Google Scholar

Radzińska, J. (2021) ‘Dojrzałość empatii wpływa na jakość solidarności’, Etyka, 59(1), pp. 66–80. Available at: https://doi.org/10.14394/etyka.1287. DOI: https://doi.org/10.14394/etyka.1287
Google Scholar

Sak, J. (2008) ‘Rozważania dotyczące pojęcia choroby we współczesnej filozofii medycyny’, Zagadnienia naukoznawstwa, 44(3/4), pp. 239–268.
Google Scholar

Scheler, M. (1986) Istota i formy sympatii. 2nd edn. Translated by A. Węgrzecki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Schopenhauer, A. (1994) O podstawie moralności. Translated by Z. Bassakówna. Warszawa: Wydawnictwo BIS.
Google Scholar

Świętochowski, W. (2010) ‘Choroba przewlekła jako sytuacja kryzysowa w systemie rodzinnym’, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 11(1), pp. 179–196.
Google Scholar

Szczepanik, L. (2009) Troska o dziecko umierające w szpitalu. Studium z pogranicza medycyny i teologii moralnej. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy. Available at: http://www.kapelaniausd.nazwa.pl/artykuly/troska.pdf.
Google Scholar

Tischner, J. (2012) Filozofia dramatu. 2nd edn. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
Google Scholar

Tyszka, Z. (1997) ‘Rodzina’, in W. Pomykało (ed.) Encyklopedia pedagogiczna. Wydanie pierwsze. Warszawa: Fundacja Innowacja.
Google Scholar

Ulaniecka, N. (2021) Doświadczanie choroby nowotworowej: aspekty psychospołeczne = Experiencing cancer: psychosocial aspects. Wydanie I. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM (Seria Psychologia i Pedagogika / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 351). DOI: https://doi.org/10.14746/amup.9788323240174
Google Scholar

Walden-Gałuszko, K. de (2008) ‘Problemy psychiczne, duchowe i etyczne’, in K. de Walden-Gałuszko and A. Kaptacz (eds) Pielęgniarstwo w opiece paliatywnej i hospicyjnej. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, pp. 194–221.
Google Scholar

WHO (1946) ‘WHO remains firmly committed to the principles set out in the preamble to the Constitution’. Available at: https://www.who.int/about/accountability/governance/constitution (Accessed: 11 December 2023).
Google Scholar

Wojtyła, A. et al. (2012) ‘Zdrowie optymalne („wellness”) w opinii młodzieży gimnazjalnej i jej rodziców’, Hygeia Public Health, 47(4), pp. 490–497.
Google Scholar

Wojtyła, K. (2001) Miłość i odpowiedzialność. Lublin: TN KUL.
Google Scholar