Wsparcie społeczne i krytyczne wydarzenia życiowe w okresie średniej dorosłości. Różnicująca rola rodzeństwa

Katarzyna Kamila Walęcka-Matyja

doi:10.25167/FF/5051

Published: 2024-01-27

Vol. 13 (2023)

Social support and critical life events in middle adulthood. The different role of siblings

Katarzyna Kamila Walęcka-Matyja

Family Forum

Section: Wsparcie Rodziny / Family Support

https://doi.org/10.25167/FF/5051

Abstract

Background: Social support plays an important role in the process of adaptation to the consequences of critical life events, facilitating coping with them. It is assumed that the possibility of experiencing critical life events is a common phenomenon and mostly concerns people in middle adulthood.

Objectives: It was considered whether there is a difference in the perception of various aspects of social support, satisfaction from the support received from a loved one, and the severity of critical life events depending on having siblings.

The aim was also to check the relationship between the intensity of critical life events and the perceived available social support and the quality of interpersonal relationships of adult siblings. The last objective of the study was to determine the relationship between the perception of available support and the quality of interpersonal relationships between adult siblings.

Methodology: The research used the quantitative and descriptive method, which includes self-report questionnaires (Berlin Social Support Scales, Social Readjustment Rating Scale, Adult Siblings Relationships Questionnaire and a questionnaire). The study involved 136 in middle adulthood (M=41.18, SD=5.88). People with siblings constituted the first group (n=72, 52.9%), including 50 (69.4%) women and 22 (30%) men. In the group of people without siblings (n=64, 47.1%) there were 21(32.8%) women and 43 (67.2%) men. The collected data was subjected to statistical analysis using the IMB SPSS Statistics version 27 software licensed by the University of XX.

Results: Groups of people with and without siblings did not differ in terms of perceived and received emotional, instrumental and informational support, and in terms of severity of critical life events. People with siblings derived greater satisfaction from the support provided by a close person. The severity of critical life events was not significantly associated with perceived available social support. Experiencing a greater intensity of critical life events was significantly associated with a less compatible interpersonal relationship between adult siblings. Perceiving available emotional support was associated with a consensual adult sibling relationship.

Conclusions: The presented research results lead to reflection on the need for and importance of social support and shape the awareness of creating accessible social networks.

Keywords:

critical events, interpersonal relationship, middle adulthood, siblings, social support

Most read articles by the same author(s)

Mgr Julitta Dębska, PhD student, Associate Professor, Katarzyna Walęcka-Matyja, PhD, The role of managing information about infidelity and differentiation of self in the adaptation of spouses after infidelity , Family Forum: Vol. 14 (2024): (Dis)information in Family Communication
Katarzyna Kamila Walęcka-Matyja, Justyna Paulina Krawczyk, Affective communication, empathy and family values in young adults from monoparental families , Family Forum: Vol. 12 (2022): Przemiany rodziny

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Walęcka-Matyja, K. K. (2024). Social support and critical life events in middle adulthood. The different role of siblings. Family Forum, 13, 109–136. https://doi.org/10.25167/FF/5051

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Adamczyk, M.D. (2022) ‘Modele funkcjonowania osób starszych w tym niesamodzielnych w rodzinie’, Roczniki Nauk Społecznych, 13(50) nr 3, pp. 189–208. DOI: 10.18290/rns22503.2. DOI: https://doi.org/10.18290/rns22503.2
Google Scholar

Antonucci, T.C., Ajrouch, K.J. and Webster, N.J. (2019) ‘Convoys of social relations: Cohort similarities and differences over 25 years’, Psychology and Aging, 34(8), pp. 1158–1169. DOI: 10.1037/pag0000375. DOI: https://doi.org/10.1037/pag0000375
Google Scholar

Appelt, K. (2005) ‘Środkowy okres dorosłości. Jak rozpoznać potencjał dojrzałych dorosłych?’ in Brzezińska, A. (ed.) Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. Gdańsk: Wydawnictwo GWP, pp. 503–552.
Google Scholar

Audet, E.C., Leboeuf, J. and Holding, A.C., (2022) ‘Better Together: Family and Peer Support for Black Young Adults During the COVID-19 Pandemic and the Black Lives Matter Movement’, Trends in Psychology, 30, pp. 688–705. DOI: 10.1007/s43076-022-00157-8. DOI: https://doi.org/10.1007/s43076-022-00157-8
Google Scholar

Baeza-Rivera, M.J. et al. (2022) ‘Acculturative Stress, Perceived Social Support, and Mental Health. The Mediating Effect of Negative Emotions Associated with Discrimination’, International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(24), p. 16522. Available at: https://doi.org/10.3390/ijerph192416522. DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph192416522
Google Scholar

Bedford, V. H. (1989). ‘Ambivalence in adult sibling relationships’, Journal of Family Issues, 10, pp. 211–224. DOI: https://doi.org/10.1177/019251389010002004
Google Scholar

Beisert, M. (1994) ‘Rozwód jako wydarzenie krytyczne w cyklu rozwoju rodziny’, Problemy Rodziny, 2, pp. 41–68.
Google Scholar

Bochniarz, A. (2010) Postawy rodzicielskie a funkcjonowanie społeczne jedynaków. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Brown, S.L. et al. (2003) ‘Providing social support may be more beneficial than receiving it. Results from a prospective study of mortality’, Psychological Science, 14(4), pp. 320–327. Available at: https://doi.org/10.1111/1467-9280.14461. DOI: https://doi.org/10.1111/1467-9280.14461
Google Scholar

Brzezińska, A. I., Appelt, K. and Ziółkowska, B. (2015) ‘Psychologia rozwoju człowieka’, in Strelau, J., Doliński, D. (eds.) Psychologia akademicka. Podręcznik. Gdańsk: Wydawnictwo GWP, pp. 95–292.
Google Scholar

Burbidge, J. and Minnes, P. (2014) ‘Relationship Quality in Adult Siblings with and without Developmental Disabilities’, Family Relations, 63, pp. 148–162 DOI: 10.1111/fare.12047. DOI: https://doi.org/10.1111/fare.12047
Google Scholar

Buszman, K. and Przybyła-Basista, H. (2017) ‘Polska adaptacja Wielowymiarowej Skali Spostrzeganego Wsparcia Społecznego’, Polskie Forum Psychologiczne, 22(4), pp. 581–599 DOI: 10.14656/PFP20170404.
Google Scholar

Cicirelli, V.G. (1991) ‘Sibling relationships in adulthood’, Marriage and Family Review, 16, pp. 291–310, DOI: 10.1300/J002v16n03_05. DOI: https://doi.org/10.1300/J002v16n03_05
Google Scholar

Cicirelli, V.G. (1995) Sibling relationships across the life span. New York: Plenum. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4757-6509-0
Google Scholar

Chiang, J.J., Chen, E., Leigh, A.K.K., Hoffer, L.C., Lam, P.H. and Miller, G.E. (2019) ‘Familism and inflammatory processes in African American, Latino and White youth’, Health Psychology, 38(4), pp.306–317. DOI:10.1037/hea0000715. DOI: https://doi.org/10.1037/hea0000715
Google Scholar

Christophe, N.K. and Stein, G.L. (2022) ‘Facilitating the study of familism across racial/ethnic groups: Creation of the Short Attitudinal Familism Scale’, Journal of Family Psychology, 36(4), pp. 534–544. DOI:10.1037/fam0000954. DOI: https://doi.org/10.1037/fam0000954
Google Scholar

Cieślak, R. and Sęk, H. (2004) Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Connidis, I.A. (1992). ‘Life transitions and the adult sibling tie: a qualitative study’, Journal of Marriage & the Family, 54, pp. 972–982. DOI: https://doi.org/10.2307/353176
Google Scholar

Corona, K., Campos, B. and Chen, C. (2017) ‘Familism is associated with psychological well-being and psychical health: main effect and stress-buffering effects. Hispanic Journal of Behavioral Psychology, 39(1), pp. 46–55. DOI: 10.1177/0739986316671297. DOI: https://doi.org/10.1177/0739986316671297
Google Scholar

Danielewicz, D. and Rola, J. (2011) ‘Kompetencje społeczne rodzeństwa osób z autyzmem’, Szkoła Specjalna, 1, pp. 32–41.
Google Scholar

Gilligan, M., Stocker, C.M. and Conger, K.J. (2020) ‘Sibling Relationships in Adulthood: Research Findings and New Frontiers’, Journal of Family Theory & Review, 12(3), pp. 305–320. DOI: 10.1111/jftr.12385. DOI: https://doi.org/10.1111/jftr.12385
Google Scholar

Harasimczuk, J. and Cieciuch, J. (2012) Podstawowe standardy edytorskie naukowych tekstów psychologicznych w języku polskim na podstawie reguł APA. Wydawnictwo Liberi Libri. http://liberilibri.pl/sites/default/files/Standardy%20APA-PL.pdf (Dostęp: 17.01.2023).
Google Scholar

Heszen, I. (2013) Psychologia stresu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Jelonkiewicz, I. and Kosińska-Dec, K. (2004) ‘Spostrzegane zasoby a doświadczanie stresu rodzinnego i szkolnego wśród młodzieży’, in Kosińska-Dec, K., Szewczyk, L. (ed.) Rozwój, zdrowie, choroba. Aktualne problemy psychosomatyki. Warszawa: Wydawnictwo BEL Studio Sp. z o.o, pp. 71–90.
Google Scholar

Kawula, S. (2009) ‘Czynniki i sieć wsparcia społecznego w życiu człowieka’, in Kawula, S. (ed.) Pedagogika społeczna. Dokonania – aktualność – perspektywy. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, pp. 115–134.
Google Scholar

Polska Akademia Nauk (2020) Kodeks Etyki Pracownika Naukowego. Załącznik do uchwały Nr 2/2020 Zgromadzenia Ogólnego PAN z 25 czerwca 2020 r. Available at: https://instytucja.pan.pl/images/2020/kodeks/Kodeks_Etyki_Pracownika_Naukowego_Wydanie_III_na_stron%C4%99.pdf (Accessed: 9 November 2022).
Google Scholar

Kulesza, M. (2017) Rodzinne zasoby w pedagogice społecznej i praktyce psychopedagogicznej. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Google Scholar

Litwińska, K. (2010) ‘Jedynaczki i jedynacy w świetle badań psychologicznych’, in Rostowska and T., Jarmołowska, A. (ed.) Rozwojowe i wychowawcze aspekty życia rodzinnego. Warszawa: Wydawnictwo Difin, pp. 168–181.
Google Scholar

Łosiak, W. (2008) Psychologia stresu. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar

Łuszczyńska, A. et al. (2006) ‘Berlińskie Skale Wsparcia Społecznego (BSSS). Wyniki wstępnych badań nad adaptacją skal i ich właściwościami psychometrycznymi’, Studia Psychologiczne, 44(3), pp. 17–27.
Google Scholar

Mikulincer, M., Florian, V. and Hirschberger, G. (2003) ‘The Existential Function of Close Relationships. Introducing Death Into the Science of Love’, Personality and Social Psychology Review, 7(1), pp. 20–40. Available at: https://doi.org/10.1207/S15327957PSPR0701_2. DOI: https://doi.org/10.1207/S15327957PSPR0701_2
Google Scholar

Nymś-Górna, A. (2018) ‘Znaczenie bliskości wśród rodzeństwa w aspekcie socjalizacyjnym oraz edukacyjnym’, Podstawy Edukacji, 11, pp. 147–158. Available at: https://doi.org/10.16926/pe.2018.11.09. DOI: https://doi.org/10.16926/pe.2018.11.09
Google Scholar

Podkowińska, M. and Duda, M. (2022) ‘Dom i jego znaczenie w życiu Polaków’, Family Forum, 12, pp. 87–103. Available at: https://doi.org/10.25167/FF/4886. DOI: https://doi.org/10.25167/FF/4886
Google Scholar

Połomski, P. and Peplińska, A. (2010) ‘Psychologiczny obraz jedynaków wobec społecznych stereotypów’, in Rostowska, T., Jarmołowska, A. (ed.) Rozwojowe i wychowawcze aspekty życia rodzinnego. Warszawa: Wydawnictwo Difin, pp. 182–205.
Google Scholar

Rice, P. (1998) Human development in lifespan. Boston: Allyn & Bacon.
Google Scholar

Riley, L.D. and Bowen, C.P. (2005) ‘The sandwich generation: challenges and coping strategies of multigenerational families’, Family Journal, 13, pp. 52–58. DOI: 10.1177/1066480704270099. DOI: https://doi.org/10.1177/1066480704270099
Google Scholar

Roberts, R.E.L., Richards, L.N. and Bengtson, V.L. (1991) ‘Intergenerational solidarity in families: Untangling the ties that bind’, Marriage and Family Review, 16, pp. 11–46. DOI: 10.1300/J002v16n0. DOI: https://doi.org/10.1300/J002v16n01_02
Google Scholar

Rostowska, T. (2010) ‘Psychospołeczne aspekty relacji interpersonalnych w podsystemie rodzeństwa bliźniąt monozygotycznych’, in Rostowska, T., Pastwa-Wojciechowska, B. (ed.) Rozwój bliźniąt w ciągu życia. Aspekty biopsychologiczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, pp. 101–122.
Google Scholar

Schwarzer, R. and Knoll, N. (2003) ‘Positive coping: Mastering demands and searching for meaning’, in Lopez, S.J., Snyder, C.R. (ed.) Positive psychological assessment: A handbook of models and measures. Washington, DC: American Psychological Association, pp. 393–409. DOI: https://doi.org/10.1037/10612-025
Google Scholar

Sęk, M. (2015) ‘Dobór próby przy pomocy metody kuli śniegowej (snowball sampling)’, in Fatyga, B. (ed.) Praktyki badawcze. Warszawa: Pracownia Wydawnicza Andrzej Zabrowarny, pp. 59–76.
Google Scholar

Sęk, H. (1991) ‘Procesy twórczego zmagania się z krytycznymi wydarzeniami życiowymi a zdrowie psychiczne’ in Sęk, H. (ed.) Twórczość i kompetencje życiowe a zdrowie psychiczne, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, pp. 30–41.
Google Scholar

Sęk, H. and Cieślak, R. (2012) ‘Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne’ in Sęk, H., Cieślak, R. (ed.) Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, pp. 11–28.
Google Scholar

Shepherd, D. et al. (2021) ‘The Impact of Sibling Relationships on Later-Life Psychological and Subjective Well-Being’, Journal of Adult Development, 28(1), pp. 76–86. Available at: https://doi.org/10.1007/s10804-020-09350-4. DOI: https://doi.org/10.1007/s10804-020-09350-4
Google Scholar

Sheridan, Ch.L. and Radmacher, S.A. (1998) Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Psychologii Zdrowia PTP.
Google Scholar

Smoktunowicz, E., Cieślak, R. and Żukowska, K. (2013). ‘Rola wsparcia społecznego w kontekście stresu organizacyjnego oraz zaangażowania w pracę’, Studia Psychologiczne, 51(4), pp. 25–37.
Google Scholar

Stocker, C.M., Lanthier, R.P. and Furman, W. (1997) ‘Sibling relationships in early adulthood’, Journal of Family Psychology, 11(2), pp. 210–221. Available at: https://doi.org/10.1037/0893-3200.11.2.210. DOI: https://doi.org/10.1037//0893-3200.11.2.210
Google Scholar

Szeniman-Łysak, A. (2019) ‘Terapia psychologiczna a jakość życia małżonków osób chorujących przewlekle’ in Rostowska, T. and Lewandowska-Walter, A. (ed.) Psychospołeczne konteksty relacji rodzinnych. Warszawa: Wydawnictwo Difin, pp. 302–317.
Google Scholar

Szymańska, P. (2019) ‘Uwarunkowania relacji z rodzeństwem we wczesnej dorosłości’, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Szymańska, P. (2020) ‘A systemic approach to sibling functioning in childhood – a research review’, Educational Psychology, 59(17), pp. 111–128. Available at: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.2653. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.2653
Google Scholar

Szymczak, W. (2010). ‘Podstawy statystyki dla psychologów. Podręcznik akademicki’, Warszawa: Wydawnictwo Difin S.A.
Google Scholar

Tedeschi, R.G. and Calhoun, L.G. (2004) ‘Posttraumatic Growth. Conceptual Foundations and Empirical Evidence’, Psychological Inquiry, 15(1), pp. 1–18. Available at: https://doi.org/10.1207/s15327965pli1501_01. DOI: https://doi.org/10.1207/s15327965pli1501_01
Google Scholar

Vansteenkiste, M., Ryan, R.M. and Soenens, B. (2020) ‘Basic psychological need theory. Advancements, critical themes, and future directions’, Motivation and Emotion, 44(1), pp. 1–31. Available at: https://doi.org/10.1007/s11031-019-09818-1. DOI: https://doi.org/10.1007/s11031-019-09818-1
Google Scholar

Voorpostel, M., van der Lippe, T. and Flap, H. (2012) ‘For better or worse. Negative life events and sibling relationships’, International Sociology, 27(3), pp. 330–348. Available at: https://doi.org/10.1177/0268580911423051. DOI: https://doi.org/10.1177/0268580911423051
Google Scholar

Waite, E.B. et al. (2011) ‘Life Events, Sibling Warmth, and Youths’ Adjustment’, Journal of Marriage and the Family, 73(5), pp. 902–912. Available at: https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2011.00857.x. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2011.00857.x
Google Scholar

Walęcka-Matyja, K. (2016) ‘The Polish short version of the Adult Sibling Relationship Questionnaire (ASRQ-SF): Preliminary Report’, Hellenic Journal of Psychology, 13(2), pp. 89–103.
Google Scholar

Walęcka-Matyja, K. (2018) Relacje interpersonalne dorosłych rodzeństw w aspekcie funkcjonowania psychospołecznego i krytycznych wydarzeń życiowych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Walęcka-Matyja, K. and Janicka, I. (2021) Rodzina jako wartość. Analiza psychologiczna wartości rodzinnych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

White, N. & Hughes, C. (2021). Rodzeństwo. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

White, L.K. and Riedmann, A. (1992) ‘Ties among Adult Siblings’, Social Forces, 71(1), pp. 85–102. Available at: https://doi.org/10.1093/sf/71.1.85. DOI: https://doi.org/10.1093/sf/71.1.85
Google Scholar

Żukiewicz, A. (2020) ‘Doctrinal and Model Conditions of Family Support. International Recognition’, Family Forum, 10, pp. 75–90. Available at: https://doi.org/10.25167/FF/1414. DOI: https://doi.org/10.25167/FF/1414
Google Scholar

Katarzyna Kamila Walęcka-Matyja

katarzyna.walecka@now.uni.lodz.pl

Affiliation:

Instytut Psychologii, Wydział Nauk o Wychowaniu, Uniwersytet Łódzki Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

dr hab. Katarzyna Walęcka-Matyja, prof. UŁ – psycholog, wykłada w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Łódzkiego. Przedmiot zainteresowań dr hab. Katarzyny Walęckiej-Matyji stanowi problematyka psychologii społecznej i rodziny. Prowadzi badania nad zagadnieniem wartości rodzinnych, nad funkcjonowaniem członków rodzin o zróżnicowanej strukturze oraz nad aspektami bliskich relacji interpersonalnych w systemie rodzinnym. Autorka i współautorka pięciu monografii naukowych pt. Psychologiczne uwarunkowania osiągnięć szkolnych uczniów (2022), Rodzina jako wartość. Analiza psychologiczna wartości rodzinnych (2021), Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych. Wybrane problemy (2019), Relacje interpersonalne dorosłych rodzeństw w aspekcie funkcjonowania psychospołecznego i krytycznych wydarzeń życiowych (2018), Struktura rodziny a zróżnicowanie zachowań społecznych i osobowości młodzieży (2009) oraz kilkudziesięciu opublikowanych artykułów w czasopismach i monografiach naukowych. Współpracuje pro publico bono z mediami i prasą popularyzując naukę.

Instytut Psychologii, Wydział Nauk o Wychowaniu, Uniwersytet Łódzki

al. Rodziny Scheiblerów 2 90-128 Łódź

katarzyna.walecka@now.uni.lodz.pl

https://orcid.org/0000-0001-8222-729X

Associate Professor, Katarzyna Walęcka-Matyja, PhD

Institute of Psychology, Department of Social Psychology and Family Study,

University of Lodz, al. Rodziny Scheiblerów 90-128 Lodz, Poland

katarzyna.walecka@now.uni.lodz.pl