Relacje z byłą żoną jako uwarunkowanie poczucia sukcesów życiowych rozwiedzionych ojców sprawujących opiekę nad dzieckiem
Anna Dudak
Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lubliniedr hab. Katarzyna Justyna Klimkowska, prof. UMCS
Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w LublinieAbstrakt
Tło. Artykuł podejmuje problematykę sukcesu życiowego oraz jego wybranych uwarunkowań w odniesieniu do specyficznej grupy – ojców, którym sąd przyznał prawo do sprawowania opieki nad dzieckiem z miejscem zamieszkania przy ojcu lub opiekę naprzemienną. Analizy osadzone są w psychotransgresyjnej koncepcji człowieka J. Kozieleckiego.
Cele. Celem badań było poznanie znaczenia relacji z byłą żoną w kontekście poczucia sukcesu życiowego badanych ojców.
Metodyka. W drodze badań jakościowych, zrealizowanych z zastosowaniem swobodnego wywiadu biograficznego opartego na dyspozycjach do wywiadu, badaczki ustaliły, jak ojcowie, którzy doświadczyli niepowodzenia małżeństwa, przeżywają sukces i jakie znaczenie dla tego sukcesu mają relacje z byłymi partnerkami.
Wyniki. Z usłyszanych historii wyłania się wielowymiarowy obraz relacji ojców sprawujących opiekę nad dziećmi z matkami ich dzieci. Utrzymanie poprawnych relacji z byłą partnerką w odniesieniu do kwestii dotyczących dziecka stanowi ważny element funkcjonowania mężczyzn po rozwodzie oraz odczuwania sukcesu życiowego.
Wnioski. Autorki wyodrębniły trzy modele relacji mężczyzn z byłymi żonami jeden pozytywny oraz dwa negatywne o różnej specyfice relacji – unikowy i konfrontacyjny.
Słowa kluczowe:
sukces życiowy, uwarunkowania sukcesu, ojcostwo, relacje z byłymi małżonkami, konflikt rozwodowy, opieka rodzicielskaBibliografia
Barumandzadeh, R. et al. (2016) ‘The Impact of Parental Conflict and the Mitigating Effect of Joint Custody After Divorce or Separation’, Journal of Divorce & Remarriage, 57(3), pp. 212–223. Available at: https://doi.org/10.1080/10502556.2016.1150150.
DOI: https://doi.org/10.1080/10502556.2016.1150150
Google Scholar
Baude, A., Pearson, J. and Drapeau, S. (2016) ‘Child Adjustment in Joint Physical Custody Versus Sole Custody: A Meta-Analytic Review’, Journal of Divorce & Remarriage, 57(5), pp. 338–360. Available at: https://doi.org/10.1080/10502556.2016.1185203.
DOI: https://doi.org/10.1080/10502556.2016.1185203
Google Scholar
Bauman, T. (1995) ‘O możliwości zastosowania metod jakościowych w badaniach pedagogicznych’, in T. Pilch (ed.) Zasady badań pedagogicznych. 2nd edn. Warszawa: Żak, pp. 54–71.
Google Scholar
Bauserman, R. (2012) ‘A Meta-analysis of Parental Satisfaction, Adjustment, and Conflict in Joint Custody and Sole Custody Following Divorce’, Journal of Divorce & Remarriage, 53(6), pp. 464–488. Available at: https://doi.org/10.1080/10502556.2012.682901.
DOI: https://doi.org/10.1080/10502556.2012.682901
Google Scholar
Bauserman, R. (2002) ‘Child adjustment in joint-custody versus sole-custody arrangements: A meta-analytic review’, Journal of Family Psychology, 16(1), pp. 91–102. Available at: https://doi.org/10.1037/0893-3200.16.1.91.
DOI: https://doi.org/10.1037//0893-3200.16.1.91
Google Scholar
CBOS (2013) ‘Sukces życiowy i jego determinanty’. Available at: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_089_13.PDF (Accessed: 6 March 2022).
Google Scholar
Corcoran, K. and Fischer, J. (2013) Measures for clinical practice and research: a sourcebook. New York: Oxford University Press.
Google Scholar
Corijn, M. (2012) ‘Sluiting en ontbinding van een eerste, tweede en derde huwelijk in het Vlaamse gewest (1970–2010)’. Available at: https://publicaties.vlaanderen.be/view-file/10279 (Accessed: 6 March 2022).
Google Scholar
Czerederecka, A. (2010) Rozwód a rywalizacja o opiekę nad dziećmi. Warszawa: LexisNexis Polska (Monografie).
Google Scholar
Dudak, A. (2012) ‘The Selected Aspects of Education Pursued by Divorced Fathers’, Procedia – Social and Behavioral Sciences, 55, pp. 910–914. Available at: https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.09.580.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.09.580
Google Scholar
Dudak, A. (2013a) ‘Fathers Claiming Custody of their Children – Clients of Psychological and Legal Counselling’, Procedia – Social and Behavioral Sciences, 84, pp. 1281–1285. Available at: https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.06.744.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.06.744
Google Scholar
Dudak, A. (2013b) Radzenie sobie ojców ubiegających się o prawo do dziecka a ich zasoby osobiste. Lublin: UMCS.
Google Scholar
Dudak, A. (2017) ‘Obraz ojca w zmieniającej się rzeczywistości społecznej’, Pedagogika Społeczna, 64(2), pp. 117–134.
Google Scholar
Dudak, A. and Klimkowska, K. (2017) Sukces jako doświadczenie biograficzne ojców sprawujących opiekę nad dzieckiem. Lublin: UMCS.
Google Scholar
Dudak, A. (2009) ‘Edukacja na poziomie wyższym a perspektywa sukcesu życiowego w opiniach studentów’, in M. Pakuła and A. Dudak (eds) Edukacja ustawiczna dorosłych w europejskiej przestrzeni kształcenia z perspektywy polskich doświadczeń: studia i szkice socjopedagogiczne dedykowane prof. Janowi Saranowi. Lublin: UMCS, pp. 276–283.
Google Scholar
Dyke, L.S. and Murphy, S.A. (2006) ‘How We Define Success: A Qualitative Study of What Matters Most to Women and Men’, Sex Roles, 55(5), pp. 357–371. Available at: https://doi.org/10.1007/s11199-006-9091-2.
DOI: https://doi.org/10.1007/s11199-006-9091-2
Google Scholar
Feistman, R. et al. (2016) ‘Renegotiating nonresidential father–child relationships during emerging adulthood’, Family Relations: An Interdisciplinary Journal of Applied Family Studies, 65(5), pp. 673–687. Available at: https://doi.org/10.1111/fare.12223.
DOI: https://doi.org/10.1111/fare.12223
Google Scholar
Firkowska-Mankiewicz, A. (1999) Zdolnym być…: kariery i sukces życiowy warszawskich trzydziestolatków. Warszawa: IFiS PAN.
Google Scholar
Firkowska-Mankiewicz, A. and Grzegołowska-Klarkowska, H.J. (2002) Intelligence and success in life. Warsaw: IFiS PAN.
DOI: https://doi.org/10.7829/j.ctv280b71b.13
Google Scholar
Fontana, A. and Frey, J.H. (2009) ‘Wywiad. Od neutralności do politycznego zaangażowania’, in N.K. Denzin and Y.S. Lincoln (eds) Metody badań jakościowych. Warszawa: PWN (Metodologia), pp. 81–127.
Google Scholar
Garcia, L.L. (2016) Generation of the Late Life Success Theory. Cebu [Philippines]: Cebu Normal University.
Google Scholar
Garcia, L.L. (2019) ‘Walking through a Successful Life: A Case Study’, Naresuan University Journal: Science and Technology (NUJST), 27(4), pp. 87–97. Available at: https://doi.org/10.14456/nujst.2019.39.
Google Scholar
Greif, G.L. (1997) Out of Touch: When Parents and Children Lose Contact after Divorce. New York: Oxford University Press.
DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780195095357.001.0001
Google Scholar
Hetherington, E.M., Cox, M. and Cox, R. (1985) ‘Long-Term Effects of Divorce and Remarriage on the Adjustment of Children’, Journal of the American Academy of Child Psychiatry, 24(5), pp. 518–530. Available at: https://doi.org/10.1016/S0002-7138(09)60052-2.
DOI: https://doi.org/10.1016/S0002-7138(09)60052-2
Google Scholar
Hetherington, E.M. and Kelly, J. (2002) For better or for worse: divorce reconsidered. New York: W.W. Norton.
Google Scholar
Hetherington, E.M. and Stanley-Hagan, M.M. (1997) ‘The effects of divorce on fathers and their children’, in M.E. Lamb (ed.) The role of the father in child development. 3rd edn. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons Inc., pp. 191–211.
Google Scholar
Johnston, J.R., Kline, M. and Tschann, J.M. (1989) ‘Ongoing postdivorce conflict: Effects on children of joint custody and frequent access’, American Journal of Orthopsychiatry, 59(4), pp. 576–592. Available at: https://doi.org/10.1111/j.1939-0025.1989.tb02748.x.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1939-0025.1989.tb02748.x
Google Scholar
Kaźmierska, K. (2016) ‘Wywiad narracyjny – technika i pojęcia analityczne’, in R. Dopierała and K. Waniek (eds) Biografia i wojna. Metoda biograficzna w badaniu procesów społecznych. Wybór tekstów. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 61–72. Available at: https://doi.org/10.18778/8088-218-8.05.
DOI: https://doi.org/10.18778/8088-218-8.05
Google Scholar
Kitterød, R.H. and Wiik, K.A. (2017) ‘Shared residence among parents living apart in Norway’, Family Court Review, 55(4), pp. 556–571. Available at: https://doi.org/10.1111/fcre.12304.
DOI: https://doi.org/10.1111/fcre.12304
Google Scholar
Klimkowska, K. (2013) Orientacja na sukces zawodowy studentów kończących studia translatorskie. Lublin: UMCS.
Google Scholar
Klimkowska, K. and Korczyński, M. (2015) ‘Professional success of polish emigrants in Great Britain and their educational activity’, Journal of Modern Science, 27(4), pp. 437–462.
Google Scholar
Kozielecki, J. (1989) ‘Towards a theory of transgressive decision making: Reaching beyond everyday life’, Acta Psychologica, 70(1), pp. 43–63. Available at: https://doi.org/10.1016/0001-6918(89)90058-9.
DOI: https://doi.org/10.1016/0001-6918(89)90058-9
Google Scholar
Kozielecki, J. (2007) Psychotransgresjonizm. Nowy kierunek psychologii. 2nd edn. Warszawa: Żak.
Google Scholar
Kruk, E. (1992) ‘Psychological and structural factors contributing to the disengagement of noncustodial fathers after divorce’, Family & Conciliation Courts Review, 30(1), pp. 81–101. Available at: https://doi.org/10.1111/j.174-1617.1992.tb01270.x.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.174-1617.1992.tb01270.x
Google Scholar
Kucharski, R. (2010) Perspektywy stosowania w Polsce opieki wspólnej. Warszawa: Fundacja Akcja.
Google Scholar
Lashewicz, B. et al. (2018) ‘Fathers Raising Children with Autism Spectrum Disorder: Stories of Marital Stability as Key to Parenting Success’, Issues in Mental Health Nursing, 39(9), pp. 786–794. Available at: https://doi.org/10.1080/01612840.2018.1466943.
DOI: https://doi.org/10.1080/01612840.2018.1466943
Google Scholar
Leary-Joyce, J. (2012) Psychologia sukcesu. Translated by J. Sawicki. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Google Scholar
Lehr, R. and MacMillan, P. (2001) ‘The Psychological and Emotional Impact of Divorce: The Noncustodial Fathers’ Perspective’, Families in Society, 82(4), pp. 373–382. Available at: https://doi.org/10.1606/1044-3894.186.
DOI: https://doi.org/10.1606/1044-3894.186
Google Scholar
Maccoby, E.E., Depner, C.E. and Mnookin, R.H. (2013) ‘Custody of children following divorce’, in E.M. Hetherington and J.D. Arasteh (eds) Impact of Divorce, Single Parenting and Stepparenting on Children: A Case Study of Visual Agnosia. New York: Psychology Press, pp. 91–116. Available at: https://doi.org/10.4324/9781315799711.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315799711
Google Scholar
Matthijs, K. (2009) Bevolking: wie, wat, waar, wanneer? Leuven: Acco.
Google Scholar
Melosik, Z. (2006) Kryzys męskości w kulturze współczesnej. 2nd edn. Kraków: Impuls.
Google Scholar
Meulemann, H. (2001) ‘Life Satisfaction from Late Adolescence to Mid-Life The Impact of Life Success and Success Evaluation on the Life Satisfaction of Former Gymnasium Students Between Ages 30 And 43’, Journal of Happiness Studies, 2(4), pp. 445–465. Available at: https://doi.org/10.1023/A:1013990011655.
DOI: https://doi.org/10.1023/A:1013990011655
Google Scholar
Meyer, D.R., Cancian, M. and Cook, S.T. (2017) ‘The Growth in Shared Custody in the United States: Patterns and Implications’, Family Court Review, 55(4), pp. 500–512. Available at: https://doi.org/10.1111/fcre.12300.
DOI: https://doi.org/10.1111/fcre.12300
Google Scholar
Miles, M.B. and Huberman, A.M. (2000) Analiza danych jakościowych. Translated by S. Zabielski. Białystok: Trans Humana.
Google Scholar
Mółka, J. (2020) Drogi życiowego sukcesu. Perspektywa pedagogiczna. Kraków: Akademia Ignatianum.
Google Scholar
Moustakas, C.E. (2001) Fenomenologiczne metody badań. Translated by S. Zabielski. Białystok: Trans Humana.
Google Scholar
Nielsen, L. (2018) ‘Joint versus sole physical custody: Outcomes for children independent of family income or parental conflict’, Journal of Child Custody, 15(1), pp. 35–54. Available at: https://doi.org/10.1080/15379418.2017.1422414.
DOI: https://doi.org/10.1080/15379418.2017.1422414
Google Scholar
Ostrouch-Kamińska, J. (2004) Nieuchwytne. Relacje matek i córek w codzienności. Olsztyn: UWM.
Google Scholar
Parker, B. and Chusmir, L.H. (1992) ‘Development and Validation of a Life-Success Measures Scale’, Psychological Reports, 70(2), pp. 627–637. Available at: https://doi.org/10.2466/pr0.1992.70.2.627.
DOI: https://doi.org/10.2466/pr0.1992.70.2.627
Google Scholar
Paruzel-Czachura, M. (2011) ‘A sense of success, perception of economic crisis and the form of occupational activity’, Polish Psychological Bulletin, 42(3), pp. 140–149. Available at: https://doi.org/10.2478/v10059-011-0019-5.
DOI: https://doi.org/10.2478/v10059-011-0019-5
Google Scholar
Rubacha, K. (2003) ‘Budowanie teorii pedagogicznych’, in Z. Kwieciński and B. Śliwerski (eds) Pedagogika. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN, pp. 59–68.
Google Scholar
Shim, S. et al. (2009) ‘Pathways to life success: A conceptual model of financial well-being for young adults’, Journal of Applied Developmental Psychology, 30(6), pp. 708–723. Available at: https://doi.org/10.1016/j.appdev.2009.02.003.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.appdev.2009.02.003
Google Scholar
Singer, A. (2008) ‘Active parenting or Solomon’s justice? Alternating residence in Sweden for children with separated parents’, Ultrecht Law Review, 4(2), p. 35. Available at: https://doi.org/10.18352/ulr.64.
DOI: https://doi.org/10.18352/ulr.64
Google Scholar
Sodermans, A.K., Matthijs, K. and Swicegood, G. (2013) ‘Characteristics of joint physical custody families in Flanders’, Demographic Research, 28, pp. 821–848. Available at: https://doi.org/10.4054/DemRes.2013.28.29.
DOI: https://doi.org/10.4054/DemRes.2013.28.29
Google Scholar
Spruijt, E. and Duindam, V. (2009) ‘Joint Physical Custody in The Netherlands and the Well-Being of Children’, Journal of Divorce & Remarriage, 51(1), pp. 65–82. Available at: https://doi.org/10.1080/10502550903423362.
DOI: https://doi.org/10.1080/10502550903423362
Google Scholar
Sriram, R. and Sandhu, G.K. (2013) ‘Fathering to Ensure Child’s Success: What Urban Indian Fathers Do?’, Journal of Family Issues, 34(2), pp. 159–181. Available at: https://doi.org/10.1177/0192513X12461136.
DOI: https://doi.org/10.1177/0192513X12461136
Google Scholar
Stojanowska, W. and Baum, M. (2000) Władza rodzicielska pozamałżeńskiego i rozwiedzionego ojca. Studium socjologiczno-prawne. Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
Google Scholar
Ullrich, S., Farrington, D.P. and Coid, J.W. (2007) ‘Dimensions of DSM-IV personality disorders and life-success’, Journal of Personality Disorders, 21(6), pp. 657–663. Available at: https://doi.org/10.1521/pedi.2007.21.6.657.
DOI: https://doi.org/10.1521/pedi.2007.21.6.657
Google Scholar
Ullrich, S., Farrington, D.P. and Coid, J.W. (2008) ‘Psychopathic personality traits and life-success’, Personality and Individual Differences, 44(5), pp. 1162–1171. Available at: https://doi.org/10.1016/j.paid.2007.11.008.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.paid.2007.11.008
Google Scholar
Urbaniak-Zając, D. and Kos, E. (2013) Badania jakościowe w pedagogice. Wywiad narracyjny i obiektywna hermeneutyka. Warszawa: PWN (Wykłady z Pedagogiki).
Google Scholar
Wallerstein, J.S. and Kelly, J.B. (1980) Surviving the breakup how children and parents cope with divorce. New York, NY: Basic Books.
Google Scholar
Werner, E.E. and Smith, R.S. (2001) Journeys from childhood to midlife: risk, resilience, and recovery. Ithaca, New York: Cornell University Press (Cornell paperbacks).
Google Scholar
Autorzy
Anna DudakAutorzy
dr hab. Katarzyna Justyna Klimkowska, prof. UMCSStatystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Family Forum
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.