Proces usamodzielniania wychowanków pieczy zastępczej w Polsce
Katarzyna Anna Wojtanowicz
Uniwersytet papieska Jana Pawła II w KrakowieAbstrakt
Osiągnięcie przez dziecko pełnoletności jest ważnym wydarzeniem w życiu każdej rodziny. Nie zawsze jednak wymaga od osoby pełnoletniej podjęcia pełnej samodzielności. Dzieci odebrane z rodziny biologicznej, umieszczone w pieczy zastępczej, często przeżywające osamotnienie, doświadczone traumatycznymi przeżyciami, wymagają szczególnego wsparcia w osiągnięciu samodzielności życiowej. Celem artykułu jest ukazanie procesu usamodzielniania wychowanków systemu pieczy zastępczej w Polsce. Opisuje zarówno kontekst formalno – prawny jak i przebieg tego procesu w wymiarze wychowawczym i psychologicznym. Ukazuje również proces usamodzielniania wychowanków w świetle wybranych wyników badań. System pieczy zastępczej w Polsce musi dzisiaj sprostać wyzwaniom jakie stawia przed nim proces wychowania i usamodzielniania wychowanków. Opracowanie ukazuje proces usamodzielniania, który wymaga wszechstronnego, interdyscyplinarnego podejścia.
Słowa kluczowe:
piecza zastępcza, usamodzielnianie, wchodzenie w dorosłość, wychowankowie pieczy zastępczej, proces usamodzielniania, system wsparcia usamodzielnianychBibliografia
Adamski, F. (2021) Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy. 2nd edn. Kraków: Petrus.
Google Scholar
Błasiak A. (2019) Między (nie)obecnością a zaangażowaniem. Rodzicielstwo rekonstruowane w ponowoczesności, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Google Scholar
Błasiak, A. and Dybowska, E. (2021) ‘Wzmacnianie rezyliencji w rodzinie – współczesną potrzebą’, Roczniki Pedagogiczne, 13(49)(4), pp. 59–72. Available at: https://doi.org/10.18290/rped21134.6.
DOI: https://doi.org/10.18290/rped21134.6
Google Scholar
Cieślikowska-Ryczko, A. and Dobińska, G. (2019) ‘Wspieranie procesu usamodzielniania byłych wychowanków placówek wychowawczych i resocjalizacyjnych. Doświadczenia uczestników projektu mieszkań treningowych’, Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 9(2), pp. 109–126. Available at: https://doi.org/10.18778/2450-4491.09.08.
DOI: https://doi.org/10.18778/2450-4491.09.08
Google Scholar
Chrzanowska, P. (2017) ‘Proces usamodzielnienia wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych – wybrane aspekty’, Studia BAS, 50(2), pp. 147–168.
Google Scholar
Dąbrowski Z. (1996), Pedagogika opiekuńczo-wychowawcza w zarysie. Cz. I, Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Google Scholar
Dąbrowski Z., (2006), Pedagogika opiekuńcza w zarysie Cz. II, Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Google Scholar
Deptuła M. (2003), ‘Specyfika oddziaływań wspomagających rozwój społeczny inspirowany psychologią humanistyczną’, in C. Kępski (ed.), Opieka i wychowanie w rodzinie. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, pp. 36–47.
Google Scholar
Flaga, E. (2014) ‘Piecza zastępcza jako forma pomocy rodzinie’, Resocjalizacja Polska, 8, pp. 81–99.
Google Scholar
Golczyńska-Grondas, A. (2020) ‘Usamodzielnienie wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych – podstawowe problemy, implikacje dla praktyki’, Problemy Polityki Społecznej, 30, pp. 77–95.
Google Scholar
GUS (2016a) Instytucjonalna piecza zastępcza w 2016 r. Available at: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/dzieci-i-rodzina/dzieci/instytucjonalna-piecza-zastepcza-w-2016-r-,2,1.html (Accessed: 23 January 2023).
Google Scholar
GUS (2016b) Rodzinna piecza zastępcza w 2016 r. Available at: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/dzieci-i-rodzina/dzieci/rodzinna-piecza-zastepcza-w-2016-r-,1,1.html (Accessed: 23 January 2023).
Google Scholar
GUS (2017) Instytucjonalna piecza zastępcza w 2017 r. Available at: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/dzieci-i-rodzina/dzieci/instytucjonalna-piecza-zastepcza-w-2017-roku,2,2.html (Accessed: 23 January 2023).
Google Scholar
GUS (2018) Piecza zastępcza w 2018 r. Available at: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/dzieci-i-rodzina/dzieci/piecza-zastepcza-w-2018-roku,1,3.html (Accessed: 23 January 2023).
Google Scholar
GUS (2019) Piecza zastępcza w 2019 r. Available at: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/dzieci-i-rodzina/dzieci/piecza-zastepcza-w-2019-roku,1,4.html (Accessed: 23 January 2023).
Google Scholar
GUS (2020) Piecza zastępcza w 2020 r. Available at: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/dzieci-i-rodzina/dzieci/piecza-zastepcza-w-2020-roku,1,5.html (Accessed: 23 January 2023).
Google Scholar
GUS (2021) Piecza zastępcza w 2021 r. Available at: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/dzieci-i-rodzina/dzieci/piecza-zastepcza-w-2021-roku,1,6.html (Accessed: 23 January 2023).
Google Scholar
Infor.pl (2011) Ustawa z 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U.2011, nr 149, poz. 887), z późniejszymi zmianami. Available at: https://www.infor.pl/akt-prawny/DZU.2011.149.0000887,ustawa-o-wspieraniu-rodziny-i-systemie-pieczy-zastepczej.html (Accessed: 23 January 2023).
Google Scholar
Jaros A. (2018), ‘Samodzielne. Proces usamodzielnienia w doświadczeniach biograficznych byłych wychowanek placówek resocjalizacyjnych’ Resocjalizacja Polska 2/2018, pp. 141–156.
DOI: https://doi.org/10.22432/pjsr.2018.16.11
Google Scholar
Klasińska, B. (2021) ‘Rodzinne uwarunkowania kompetencji hermeneutycznych’, in A. Karpińska, K. Borawska-Kalbarczyk, and A. Szwarc (eds) Edukacja w przestrzeni społecznej. Paradygmaty zmian. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku (Edukacja w Dialogu i Perspektywie), pp. 241–256. Available at: https://doi.org/10.15290/ewpspz.2021.15.
DOI: https://doi.org/10.15290/ewpspz.2021.15
Google Scholar
Konopczyński, M. (2006) Metody twórczej resocjalizacji. Teoria i praktyka wychowawcza. Warszawa: PWN (Resocjalizacja).
Google Scholar
Koprowicz, A. and Krzemińska, K. (2018) ‘Stosunek do przyszłości usamodzielniających się wychowanków niespokrewnionych rodzin zastępczych’, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 34(2), pp. 394–410.
Google Scholar
Kuźma, J. (2007) ‘Wiedza propedeutyczna w opiece nad sierotami i dziećmi opuszczonymi przez rodziców’, in J. Kuźma (ed.) Opieka i wychowanie dzieci sierocych w Polsce. Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, pp. 11–43.
Google Scholar
Krzaklewska, E. (2022) ‘Młodość w procesach wchodzenia w dorosłość. Refleksje z perspektywy przemian przebiegu życia’, Rocznik Lubuski, 48(1), pp. 39–54.
Google Scholar
Kwiatkowska, H. (1988) Nowa orientacja w kształceniu nauczycieli. Założenia i metody edukacji nauczycielskiej. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Maruszewski, T. and Zdankiewicz-Ścigała, E. (1998) Emocje – aleksytymia – poznanie. Poznań: Fundacja Humaniora.
Google Scholar
Olearczyk, T.E. (2013) Sieroctwo i osamotnienie. Pedagogiczne problemy kryzysu współczesnej rodziny. Kraków: WAM.
Google Scholar
Paluch, M. (2007) Człowiek w zmieniającym się społeczeństwie. Sanok: Marek Paluch.
Google Scholar
Samodzielni.pl (2013) Samodzielni.pl. Fundacja Robinson Crusoe, Fundacja Robinson Crusoe. Available at: https://www.samodzielni.pl/ (Accessed: 30 May 2022).
Google Scholar
Sejm.gov.pl (2012) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 3 sierpnia 2012 r. w sprawie udzielania pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie. Available at: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20120000954.
Google Scholar
Sękowska, Z. (2010) ‘Współzależność rozwoju i wychowania dziecka’, in F. Adamski (ed.) Wychowanie w rodzinie. Praca zbiorowa. Kraków: Petrus, p. 31–46.
Google Scholar
Smyła, J. (2022) ‘Rodzina w kalejdoskopie współczesnych przemian’, Wychowanie w Rodzinie, 26(1), pp. 15–27. Available at: https://doi.org/10.34616/wwr.2022.1.015.027.
Google Scholar
Szafrańska, K. (2016) ‘Usamodzielnianie wychowanków Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych’, Resocjalizacja Polska, (12/2016), pp. 59–75. Available at: https://doi.org/10.22432/pjsr.2016.12.05.
DOI: https://doi.org/10.22432/pjsr.2016.12.05
Google Scholar
Szarkowicz, D. (2003) ‘Współczesne tendencje w opiece rodzinnej’, in C. Kępski (ed.) Opieka i wychowanie w rodzinie. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, pp. 213–222.
Google Scholar
Tyszkowa, M. (1985) ‘Badania nad uspołecznieniem i osobowością dzieci jedynych i mających rodzeństwo’, in M. Tyszkowa (ed.) Rozwój dziecka w rodzinie i poza rodziną. Praca zbiorowa. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (Psychologia i Pedagogika, 60), pp. 5–9.
Google Scholar
Węgrzecki, A. (2006) ‘Tożsamość i inność’, in W. Zuziak (ed.) Wokół tożsamości człowieka. Kraków: Papieskia Akademia Teologiczna, pp. 9–28.
Google Scholar
Wieczorek, G. and Kamińska, M. (2021) ‘Aktywizacja zawodowa jako ważny element w procesie usamodzielnienia wychowanków’, Edukacja Ustawiczna Dorosłych, (1), pp. 189–206. Available at: https://doi.org/10.34866/FM9A-QJ21.
Google Scholar
Wojtanowicz, K. (2016) ‘Adopcja i piecza zastępcza w obliczu wyzwań’, in J. Matejek and E. Zdebska (eds) Wielowymiarowość działań pomocowych w obszarze wsparcia rodziny. Kraków: Scriptum.
Google Scholar
Zięba, B. (2008) ‘Rola domu rodzinnego w kształtowaniu prawidłowych postaw wobec norm społecznych u dzieci’, in B. Muchacka and K. Kraszewski (eds) Dziecko w świecie współczesnym. Kraków: Impuls.
Google Scholar
Zybura, A. (2016) ‘Opieka i wychowanie w rodzinnej pieczy zastępczej. Na przykładzie powiatu ostrowieckiego’, Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Sectio A, Nauki Humanistyczne, Społeczne i Techniczne, (8(2)/2016), pp. 520–545.
Google Scholar
Autorzy
Katarzyna Anna WojtanowiczDr Katarzyna Wojtanowicz, adiunkt w Instytucie Socjologii i Pracy Socjalnej Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Obszar swoich zainteresowań koncentruje wokół zagadnień związanych z funkcjonowaniem systemu pomocy społecznych oraz realizowanych polityk społecznych, profesjonalizacji zawodowej pracowników systemu pomocy społecznej oraz metodycznych i etycznych aspektach pracy socjalnej i pracy z rodziną.
Kontakt: email: katarzyna.wojtanowicz@upjp2.edu.pl, tel. 604 601 980
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Family Forum
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Inne teksty tego samego autora
- Katarzyna Anna Wojtanowicz, Godzenie ról zawodowych z rodzinnymi w ocenie pracowników socjalnych , Family Forum: Tom 11 (2021): Godzenie pracy i życia rodzinnego