Psychoedukacja rodziców w przeciwdziałaniu transmisji pokoleniowej przemocy w rodzinie
dr hab. Marta Komorowska-Pudło
Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk TeologicznychAbstrakt
Przemoc wobec dzieci w rodzinie to problem obserwowany przez stulecia. Jednym ze źródeł traktowania jej jako powszechnego, a przez wielu jako naturalnego sposobu wychowania, jest przekaz międzypokoleniowy. Obserwowanie w dzieciństwie przemocowych zachowań rodziców i naśladowanie ich w dorosłości wiąże się ze zjawiskiem transmisji międzypokoleniowej takich form relacji rodzinnych. W badaniach zaprezentowanych w artykule potwierdzono wysokie prawdopodobieństwo takiej transmisji. Dorośli małżonkowie doświadczający w dzieciństwie przemocy od własnych rodziców częściej niż nie doświadczający jej kierowali do swoich partnerów deprecjację oraz agresją fizyczną i werbalną. Rzadziej okazywali im swoje wsparcie i zaangażowanie w budowanie relacji. W badaniach ukazano także, że osoby doświadczające przemocy w dzieciństwie w wyniku uczestnictwa w zajęciach psychoedukacyjnych Szkoła dla Rodziców w pewnym stopniu zmieniły swoje postawy rodzicielskie z nieprawidłowych na prawidłowe. Zaczęły przejawiać wobec dzieci więcej akceptacji i zrozumienia ich prawa do rozwoju autonomii, stały się też bardziej konsekwentne i rzadziej stawiały wobec nich nadmierne wymagania. Badania potwierdziły, że istnieje możliwość osłabienia, a nawet zatrzymania procesu transmisji międzypokoleniowej przemocy wobec dzieci poprzez psychoedukacyjną formę wsparcia rodziny.
Słowa kluczowe:
rodzina, transmisja międzypokoleniowa, przemoc, Szkoła dla Rodziców, psychoedukacjaBibliografia
Bandura, A. (2007) Teoria społecznego uczenia się. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Błasiak, A. (2012) Oddziaływania wychowawcze w rodzinie. Kraków: Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Google Scholar
Browne, K., Herbert, M. (1999) Zapobieganie przemocy w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Google Scholar
Carson, R.C., Butcher, J.N., Mineka, S. (2003) Psychologia zaburzeń. T. 1. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Faber, A., Mazlish, E. (1993) Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
Google Scholar
Farnicka, M., Liberska, H. (2014) ‘Transmisja międzypokoleniowa – procesy zachodzące na styku pokoleń’ in Janicka, I., Liberska, H. (ed) Psychologia rodziny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, pp. 185–202.
Google Scholar
Glaser, D. (2011) ‘Jak sobie radzić z problemem krzywdzenia i zaniedbywania emocjonalnego – dalszy rozwój ram konceptualnych (FRAMEA)’, Dziecko krzywdzone, 4(37), pp. 18–36.
Google Scholar
Gordon, T. (1994) Wychowanie bez porażek, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Google Scholar
Gueguen, C. (2015) Wychowanie szczęśliwego dziecka w świetle rewolucyjnych odkryć naukowych. Warszawa: Amber.
Google Scholar
Halemba, K., Izdebska, A. (2009) ‘Kary fizyczne w wychowaniu dzieci – uwarunkowania i konsekwencje’, Dziecko krzywdzone, 3(28), pp. 6–31.
Google Scholar
Harwas-Napierała, B. (2008) Komunikacja interpersonalna w rodzinie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Google Scholar
Iwaniec, D. (2012) ‘Emocjonalne krzywdzenie dzieci’, Dziecko krzywdzone, 2(39), pp. 29–47.
Google Scholar
Kaźmierczak, M., Plopa, M. (2008) Kwestionariusz Komunikacji Małżeńskiej. Warszawa: Vizja Press&IT.
Google Scholar
Kmiecik-Baran, K. (1998) ‘Przemoc wobec dzieci – diagnoza i interwencja’ in Papież, J., Płukis, A. (ed.) Przemoc dzieci i młodzieży w perspektywie polskiej transformacji ustrojowej, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, pp. 363–385.
Google Scholar
Kolankiewicz, M. (2012) ‘Zaniedbywanie dzieci’, Dziecko krzywdzone, 2(39), pp. 81–94.
Google Scholar
Komorowska-Pudło, M. (2019) Środowisko wychowawcze domu rodzinnego a relacje małżeńskie w dorosłym życiu. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
Google Scholar
Kowalski, W.S. (1983) Kwestionariusz stosunków między rodzicami a dziećmi A.Roe i M.Siegelmana. Podręcznik. Warszawa: Wydawnictwo Radia i Telewizji.
Google Scholar
Makaruk, K., Drabarek, K. (2022) Postawy wobec kar fizycznych i ich stosowanie. Raport z badań. Warszawa: Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.
Google Scholar
Mazur, J. (2002) Przemoc w rodzinie. Teoria i rzeczywistość. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Google Scholar
Mellibruda, J. (2005) ‘Wybrane problemy patologii życia rodzinnego’ in Strelau, J. (ed.) Psychologia. Podręcznik akademicki, tom 3, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, pp. 750–765.
Google Scholar
Ogińska-Bulik, N. (2013) Pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych, czyli kiedy łzy zamieniają się w perły. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Google Scholar
Plopa, M. (2006) Więzi w małżeństwie i rodzinie. Metody badań, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Pospiszyl, I. (1994) Przemoc w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Google Scholar
Przetacznik-Gierowska, M. (1998) ‘Psychologia wychowania’ in PrzetacznikGierowska, M., Włodarski Z. Psychologia wychowawcza, t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Report of the Consultation on Child Abuse Prevention (1999). WHO
Google Scholar
Rostowska, T. (1995) Transmisja międzypokoleniowa w rodzinie w zakresie wybranych wymiarów osobowości. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Sabatelli, R.M., Bartle-Haring, S. (2003) ‘Family-of-origin Experiences and Adjustment in Married’, Journal of Marriage and Family 1(65), pp. 159–169.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2003.00159.x
Google Scholar
Sakowska, J. (1999) Szkoła dla rodziców i wychowawców. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Google Scholar
Sochocki, M.J. (2005) ‘Szkoła dla Rodziców’, Remedium, 11–12(153–154), pp. 5–7.
Google Scholar
Sochocki, M.J. (2008) ‘Szkoła dla Rodziców i Wychowawców w badaniach ewaluacyjnych’, Remedium, 4(182), pp. 16–18.
Google Scholar
Sochocki, M.J. (2009) ‘Szkoła dla Rodziców i Wychowawców w badaniach ewaluacyjnych – cz. II’, Remedium, 3(193), pp. 1–3.
Google Scholar
Ustawa Kodeks karny z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. 1997 nr 88, poz. 553).
Google Scholar
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. nr 9, poz. 59, z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz.U. nr 180, poz. 1493. z póź. zm.).
Google Scholar
Widera-Wysoczańska, A. (2011) ‘Istota traumy prostej i złożonej’, in Widera-Wysoczańska, A., Kuczyńska A., Interpersonalna trauma. Mechanizmy i konsekwencje, Warszawa: Difin, pp. 21–63.
Google Scholar
Young, J.E, Klosko, J.S., Weishaar, M.E. (2015) Terapia schematów. Przewodnik praktyka. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Autorzy
dr hab. Marta Komorowska-PudłoStatystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Family Forum
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Inne teksty tego samego autora
- Marta Komorowska-Pudło, Rodzinne uwarunkowania odraczania niezależności od rodziców przez młodych dorosłych , Family Forum: Tom 12 (2022): Przemiany rodziny
