Opublikowane: 2025-12-12

Nieśmiertelna prawie-osoba

Bartłomiej Kempe
Family Forum
Dział: Rodzina, edukacja i sztuczna inteligencja / Family, education and artificial intelligence
DOI https://doi.org/10.25167/FF/6020

Analiza zjawiska wykorzystania sztucznej inteligencji w tworzeniu awatarów osób zmarłych oraz w przeżywaniu żałoby z perspektywy antropologii katolickiej

Abstrakt

Rozwój digital afterlife industry stawia pytania o granice „odtwarzalności” człowieczeństwa, prawdę relacji w żałobie i zgodność z antropologią katolicką. Celem artykułu jest ustalenie etycznej dopuszczalności i warunków użycia awatarów zmarłych oraz wyznaczenie norm projektowych i wskazań pastoralnych. Metodyka pracy obejmowała analizę dokumentów Kościoła, personalistyczną argumentację teologiczno-moralna, przegląd artykułów z dziedziny psychologii żałoby i etyki AI, oraz studium przypadków komercyjnych rozwiązań. W efekcie artykuł wskazał następujące wyniki: po pierwsze, awatar nie jest osobą ani „ciągłością” podmiotowości, lecz artefaktem; po drugie, dopuszczalna funkcja to instrumentum memoriae, anie symulacja obecności; po trzecie minima etyczne w korzystaniu z tego typu programów to uprzednia zgoda zmarłego, twarda przejrzystość i odpowiednie oznaczenie, zakaz narracji w 1. osobie i personifikacji, mechanizmy ochrony żałobników/małoletnich oraz zakaz komercjalizacji „osobowości”; po czwarte pastoralnie: symulowana obecność może komplikować żałobę i zaciemniać nadzieję eschatologiczną. AI może wspierać prawdę pamięci, lecz nie „ożywia” zmarłych; właściwe są zastosowania archiwalne pod ścisłymi warunkami. Artykuł postuluje „cyfrowy testament”, oceny wpływu, wytyczne duszpasterskie i standardy projektowe oraz wskazuje kierunki dalszych badań nad wpływem griefbotów na przebieg żałoby. Wkład pracy polega na pierwszej, osadzonej w polskim kontekście, syntezie teologiczno-antropologicznej zjawiska digital afterlife industry, przełożonej na konkretne wskazania projektowe i duszpasterskie. Zaproponowane ramy pomagają odróżnić dopuszczalne formy cyfrowego upamiętnienia od praktyk teologicznie i etycznie problematycznych oraz wyznaczają kierunki dalszych badań i standardów postępowania.

Słowa kluczowe:

sztuczna inteligencja (AI), deathbot (bot śmierci), griefbot (bot smutku), branża cyfrowego życia pozagrobowego, antropologia katolicka, Antiqua et nova, wspólnota świętych, żałoba, narzędzie pamięci, przejrzystość

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Kempe, B. (2025). Nieśmiertelna prawie-osoba: Analiza zjawiska wykorzystania sztucznej inteligencji w tworzeniu awatarów osób zmarłych oraz w przeżywaniu żałoby z perspektywy antropologii katolickiej. Family Forum, 15, 145–163. https://doi.org/10.25167/FF/6020

Cited by / Share

Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.