Przyczynek do dziejów działalności kapeli bernardyńskiej w Budsławiu
Andrzej Edward Godek
Uniwersytet Jagielloński w KrakowieAbstrakt
Kultura muzyczna oo. Bernardynów stanowi ciągle zagadnienie nowe w polskich badaniach muzykologicznych. W większości swoich klasztorów wykonywali oni w XVIII i XIX w. repertuar jednogłosowy, a niekiedy również wielogłosowy oparty na równoległych tercjach i sekstach (tzw. śpiewy pseudochorałowe). Na tym tle wyróżnia się więc klasztor w Budsławiu (obecna Białoruś), w którym w 1756 r. Barbara Skorulska ufundowała kapelę muzyczną. Zespół działał na zasadzie bursy muzycznej, a jego liczebność w różnych latach wynosiła pomiędzy 12 a 20 uczniów-muzyków wywodzących się z okolicznych ubogich rodzin szlacheckich. Jest to jednocześnie unikalny jak dotychczas przykład takiej formy muzykowania w klasztorach bernardyńskich.
Słowa kluczowe:
kapela, bernardyni, Budsław, bursa muzycznaBibliografia
1. Źródła
Archiwum Klasztoru OO. Paulinów na Jasnej Górze (AJG):
Sygn. III-56, Missa Solemnis ex C.
Sygn. III-147. Omni die dic Mariae.
Archiwum Polskiej Prowincji OO. Bernardynów w Krakowie (APBK):
Sygn. L-2. Acta antecapitularia Provinciae M[agnae] D[ucis] L[ithuanae].
Sygn. L-3. Acta Definitorij Provinciae Lithuanae S. Casimiri.
Sygn. L-8. Liber Visitationum […] [Provinciae] Lithuanae […].
Sygn. L-12. Akta Prowincji Litewskiej Bernardynów.
Sygn. L-15. Vinea Christi Domini electa.
Sygn. M-13. Akta Prowincji Małopolskiej Bernardynów.
Sygn. RGP-b-3. Archivium Provinciae Russiae ac Omnium Conventuum.
Archiwum Polskiej Prowincji OO. Dominikanów w Krakowie (ADK):
Sygn. 132. Offertorium pro Omni Festivitate.
Sygn. 155. Domine ad adiuvandum, Dixit et Magnificat […].
Sygn. 163. Dixit Dominus ex D duro.
Biblioteka Uniwersytecka w Wilnie (BUW):
Sygn. F4-A2112. Opisanie Koscioła Budzkiego.
Borejko Chodźko Ignacy. 1998. Diecezja mińska około 1830 roku. T. 2. Opr. Marian Radwan. Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej.
Twardowski Józef. 1904. „Wizyta jeneralna szkół i zakładów edukacyjnych w gubernii Mińskiej odbyta w roku 1819”. Archiwum do dziejów literatury i oświaty w Polsce 10 : 305-631.
Zieleiewicz Eleuthery. 1650. Zwierziniec Na ziemi niebieski to iest Puszcza Budzka łaskami Boskiemi Opływaiąca których ludzie przy cudownym Obrazie Na[j]s[więtszej] Panny w kosciele O. Bernardynow będocym doznawaią w druk podana. Wilno.
2. Bibliografia załącznikowa
Chomiński Józef M. 1964. Słownik muzyków polskich. T. 1. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
Fridrich Alojzy. 1911. Historye cudownych obrazów Najświętszej Maryi Panny w Polsce. T. 4. Kraków: Wydawnictwo Towarzystwa Jezusowego.
Godek Andrzej E. 2017-2018. „Dwugłosowe śpiewy ordinarium missae w rękopiśmiennym antyfonarzu wileńskich bernardynek”. Forum Muzykologiczne : 67-84.
Godek Andrzej E. 2018. „Pseudochorałowe śpiewy Benedicamus Domino w rękopiśmiennych kancjonałach krakowskich ss. bernardynek”. Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ 36 (1) : 33-52.
„Historja klasztoru i kościoła Budsławskiego”. 1930. Głos Parafjalny. Miesięcznik religijno-informacyjny 1 (1) : 3.
Kurczewski Jan. 1912. Biskupstwo Wileńskie od jego założenia aż do dni obecnych, zawierające dzieje i prace biskupów i duchowieństwa djecezji wileńskiej, oraz wykaz kościołów, klasztorów, szkół i zakładów dobroczynnych i społecznych. Wilno: Drukarnia Józefa Zawadzkiego.
Morelowski Marian. 1939. Zarysy sztuki wileńskiej z przewodnikiem po zabytkach między Niemnem a Dźwiną. Wilno.
Murawiec Wiesław. 1985. Budsław, W Klasztory bernardyńskie w Polsce w jej granicach historycznych. Red. Hieronim E. Wyczawski, 31. Kalwaria Zebrzydowska: Calvarianum.
Povilonis Gironis. 2009. Vargondirbystės menas Lietuvoje: nuo baroko iki klasicizm. Vargonų katalogas. XVII a.–XIX a. pirmoji pusė. Vilnius: Savastis.
Śmierciak Julian M. 2016. Działalność muzyczna i organmistrzowska bernardynów, W Wkład bernardynów w życie religijno-kulturalne narodu polskiego (wybrane aspekty). Red. Czesław Gniadecki, Aleksander K. Sitnik, 341-373. Kalwaria Zebrzydowska: Calvarianum.
Wyczawski Hieronim E. 1992. Bernardyni polscy. T. 3. Kalwaria Zebrzydowska: Calvarianum.
Бурдзялёў А.У., Немагаў С.М., Савіцкая У.В., Шэйпа С.І.. 2018. Арганы Беларусi. Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі.
Archiwum Klasztoru OO. Paulinów na Jasnej Górze (AJG):
Sygn. III-56, Missa Solemnis ex C.
Sygn. III-147. Omni die dic Mariae.
Archiwum Polskiej Prowincji OO. Bernardynów w Krakowie (APBK):
Sygn. L-2. Acta antecapitularia Provinciae M[agnae] D[ucis] L[ithuanae].
Sygn. L-3. Acta Definitorij Provinciae Lithuanae S. Casimiri.
Sygn. L-8. Liber Visitationum […] [Provinciae] Lithuanae […].
Sygn. L-12. Akta Prowincji Litewskiej Bernardynów.
Sygn. L-15. Vinea Christi Domini electa.
Sygn. M-13. Akta Prowincji Małopolskiej Bernardynów.
Sygn. RGP-b-3. Archivium Provinciae Russiae ac Omnium Conventuum.
Archiwum Polskiej Prowincji OO. Dominikanów w Krakowie (ADK):
Sygn. 132. Offertorium pro Omni Festivitate.
Sygn. 155. Domine ad adiuvandum, Dixit et Magnificat […].
Sygn. 163. Dixit Dominus ex D duro.
Biblioteka Uniwersytecka w Wilnie (BUW):
Sygn. F4-A2112. Opisanie Koscioła Budzkiego.
Borejko Chodźko Ignacy. 1998. Diecezja mińska około 1830 roku. T. 2. Opr. Marian Radwan. Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej.
Twardowski Józef. 1904. „Wizyta jeneralna szkół i zakładów edukacyjnych w gubernii Mińskiej odbyta w roku 1819”. Archiwum do dziejów literatury i oświaty w Polsce 10 : 305-631.
Zieleiewicz Eleuthery. 1650. Zwierziniec Na ziemi niebieski to iest Puszcza Budzka łaskami Boskiemi Opływaiąca których ludzie przy cudownym Obrazie Na[j]s[więtszej] Panny w kosciele O. Bernardynow będocym doznawaią w druk podana. Wilno.
2. Bibliografia załącznikowa
Chomiński Józef M. 1964. Słownik muzyków polskich. T. 1. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
Fridrich Alojzy. 1911. Historye cudownych obrazów Najświętszej Maryi Panny w Polsce. T. 4. Kraków: Wydawnictwo Towarzystwa Jezusowego.
Godek Andrzej E. 2017-2018. „Dwugłosowe śpiewy ordinarium missae w rękopiśmiennym antyfonarzu wileńskich bernardynek”. Forum Muzykologiczne : 67-84.
Godek Andrzej E. 2018. „Pseudochorałowe śpiewy Benedicamus Domino w rękopiśmiennych kancjonałach krakowskich ss. bernardynek”. Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ 36 (1) : 33-52.
„Historja klasztoru i kościoła Budsławskiego”. 1930. Głos Parafjalny. Miesięcznik religijno-informacyjny 1 (1) : 3.
Kurczewski Jan. 1912. Biskupstwo Wileńskie od jego założenia aż do dni obecnych, zawierające dzieje i prace biskupów i duchowieństwa djecezji wileńskiej, oraz wykaz kościołów, klasztorów, szkół i zakładów dobroczynnych i społecznych. Wilno: Drukarnia Józefa Zawadzkiego.
Morelowski Marian. 1939. Zarysy sztuki wileńskiej z przewodnikiem po zabytkach między Niemnem a Dźwiną. Wilno.
Murawiec Wiesław. 1985. Budsław, W Klasztory bernardyńskie w Polsce w jej granicach historycznych. Red. Hieronim E. Wyczawski, 31. Kalwaria Zebrzydowska: Calvarianum.
Povilonis Gironis. 2009. Vargondirbystės menas Lietuvoje: nuo baroko iki klasicizm. Vargonų katalogas. XVII a.–XIX a. pirmoji pusė. Vilnius: Savastis.
Śmierciak Julian M. 2016. Działalność muzyczna i organmistrzowska bernardynów, W Wkład bernardynów w życie religijno-kulturalne narodu polskiego (wybrane aspekty). Red. Czesław Gniadecki, Aleksander K. Sitnik, 341-373. Kalwaria Zebrzydowska: Calvarianum.
Wyczawski Hieronim E. 1992. Bernardyni polscy. T. 3. Kalwaria Zebrzydowska: Calvarianum.
Бурдзялёў А.У., Немагаў С.М., Савіцкая У.В., Шэйпа С.І.. 2018. Арганы Беларусi. Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі.
Godek, A. E. (2021). Przyczynek do dziejów działalności kapeli bernardyńskiej w Budsławiu. Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars, 58(2), 129–139. https://doi.org/10.25167/ls.1086
Autorzy
Andrzej Edward GodekStatystyki
Downloads
Download data is not yet available.
