Posługi świeckich w liturgii eucharystycznej – zarys historyczny
Karol Litawa
UPJP2Abstrakt
Abstrakt
Niniejszy artykuł stanowi próbę historycznego ujęcia posługi świeckich w liturgii eucharystycznej, ze szczególnym uwzględnieniem funkcji akolity. Starożytne posługi we wspólnocie liturgicznej i codziennym życiu chrześcijan stały się w późniejszych wiekach stopniami „niższych święceń”, ukierunkowanych na „święcenia wyższe”. Reforma Soboru Watykańskiego II uporządkowała niniejsze stopnie i posługi we wspólnocie Kościoła, podkreślając rolę akolity i nadzwyczajnego szafarza Komunii świętej. Papież Franciszek w styczniu 2021 roku otworzył nową perspektywę, wprowadzając możliwość posługi akolity przy ołtarzu i we wspólnocie Kościoła dla kobiet.
Słowa kluczowe:
liturgia eucharystyczna, akolita, subdiakon, diakon, nadzwyczajny szafarz Komunii świętejBibliografia
Amalariusz z Metzu. 2016. Dzieła. Święte obrzędy Kościoła. T. 1. Red. Tadeusz Gacia. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Bogusław Nadolski. 2006. Leksykon liturgii. Poznań: Pallotinum.
Brzeziński Daniel. Posługa stałego lektora i akolity w Polsce w świetle Instrukcji Episkopatu Polski w sprawie udzielania posługi lektora i akolity świeckim mężczyznom (2007) oraz Dyrektorium Duszpasterstwa Służby Liturgicznej (2008). W Memoriale Domini. 2010. Red. Maciej Olczyk, Waldemar Radecki. Gniezno: Prymasowskie Wyższe Seminarium Duchowne, 45-60.
Dassmann Ernst. 1997. „Powstanie i teologiczne uzasadnienie kościelnych urzędów w starożytnym Kościele”. Communio 17 (3): 21-37.
Dokumenty soborów powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski. 2005. Red. Arkadiusz Baron, Henryk Pietras, T. 4 (1511-1870). Kraków: Wydawnictwo WAM.
Erdö Peter. 1997. „Sacra ministeria” a publiczne funkcje w Kościele”. Communio 17 (3): 53-61.
Fischer Balthasar. 1960. „Esquisse historique sur les Ordre mineurs”. La Maison-Dieu 61: 58-69.
Górzyński Józef. 2001. Posługi świeckich w Kościele: ministerium lektora i akolity. Roczniki Teologiczne 48 (2), 139-149.
Il „Pontificalis liber” di Agostino Patrizi Piccolomini e Giovanni Burcardo (1495). 2006. Edizione anastatica (Monumenta Studia Instrumenta Liturgica 43). Red. Manlio Sodi. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
Jakub Olech. 2020. „Posługa akolity w ujęciu duchowościowo-liturgicznym”. Roczniki Teologiczne 67 (8), 25-37.
Jounel Pierre. 1982. „Les ministères non ordonés dans l’église”. Notitiae 18, 144-155.
Kodeks Prawa Kanonicznego. 1984. Poznań: Pallotinum.
Konstytucja o liturgii świętej. 2002. W Sobór Watykański II. Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań: Pallottinum, 48–78.
Krakowiak Czesław. 2019. Święcenia niższe, posługi i funkcje wiernych świeckich w liturgii. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Le Liber Pontificalis. Texte, introduction et commentaire par l’Abbé L. Duchesne. Additions et corrections 1-2. 31981. Red. Cyrille Vogel. Paris: E. De Boccard.
Le Pontifical Romain au Moyen Âge. Le Pontifical de Guillaume Durand. 1940. T. 2. Red. Michel Andrieu. Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
Le Pontifical Romain au Moyen Âge. Le Pontifical de la Curie Romaine au XIIIe siècle. 1940. T. 2. Red. Michel Andrieu. Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
Le Pontifical Romain au Moyen Âge. Le Pontifical Romain du XIIe siècle. 1938. T. 1. Red. Michel Andrieu. Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
Le Pontifical romano-germanique du dixième siècle (Studi e Testi 227). 1963 (ristampa 1996). T. 2. Red. Cyrille Vogel, Reinhard Elze, Michel Andrieu. Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
Les “Ordines Romani” du haut Moyen Âge. 1948. T. 2. Red. Michel Andrieu (Spicilegium Sacrum Lovaniense 23). Louvain.
Litawa Karol. 2016. „Liturgia chrzcielna księcia Mieszka I. Próba źródłowej rekonstrukcji”. Liturgia Sacra 22 (1): 105–120.
Maggioni Bruno. 1969. „Il sacerdozio nel Nuovo Testamento”. Rivista Liturgica 56: 55-69.
Mieczkowski Janusz. 2015. Jednoczący charakter liturgii stacyjnej w Rzymie. Kraków: Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów.
Nowak Jacek. 1997. „Historia posług w Kościele”. Liturgia Sacra 3 (2): 53-57.
Nowowiejski Antoni Julian. 1893. Akolici i ich czynności podczas Mszy św. i w innych obrzędach Kościoła katolickiego. Warszawa: Drukarnia F. Czerwińskiego.
Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego. 2006. Poznań: Pallotinum.
Paprocki Henryk. 1976. „Hipolita Rzymskiego Tradycja Apostolska: wstęp, przekład, komentarz”. Studia Theologica Varsaviensia 14 (1): 145-169.
Paweł VI. 2014. List apostolski Ministeria quaedam (15.08.1972). W Obrzędy ustanowienia lektorów i akolitów oraz przyjęcia do diakonatu i prezbiteratu. Katowice: Księgarnia św. Jacka, 8–12.
Pontificale Romanum. Editio Princeps (1595-1596). 1997. Edizione anastatica. Red. Manlio Sodi, Achille M. Triacca. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
Pontyfikał Rzymski. Obrzędy ustanowienia lektorów i akolitów oraz przyjęcia kandydatów do diakonatu i prezbiteratu. 2014. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
Righetti Mario. 22005. Storia liturgica. Sacramenti e sacramentali. Milano: Ancora.
Sacramentarium Gelasianum. Liber Sacramentorum Romanae Aeclesiae Ordinis Anni Circuli. 1981. ed. Cunibert Mohlberg. Leo Eizenhöffer. Petrus Siffrin (Rerum Ecclesiasticarum Documenta. Series Maior. Fontes 4). Roma: Herder.
Sacramentarium Gelasianum. Liber Sacramentorum Romanae Aeclesiae Ordinis Anni Circuli. 1981. Red. Leo C. Mohlberg, Leo Eizenhöffer, Petrus Siffrin. Roma: Herder.
Santonini Antonio. 1998. Il Sacramento dell’ordine. W Scienza Liturgica. Manuale di liturgia. Sacramenti e sacramentali, T. 4. Red. Anscar J. Chupungco. Pieme: Casale Monferato, 230-258.
Schenk Wacław. 1960. Udział ludu w ofierze Mszy świętej. Zarys historyczny. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Sobeczko Helmut Jan. 1999. Zgromadzeni w imię Pana. Teologia znaku liturgicznego (Opolska Biblioteka Teologiczna, 33). Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Święty Innocenty I, Papież. List do Decencjusza, biskupa Gubbio. 2017. Red. Waldemar Turek, 59. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Zachara Maciej. 2014. Krótka historia Mszału Rzymskiego. Warszawa: Promic.
http://www.vatican.va/content/francesco/pl/letters/2021/documents/papafrancesco_20210110_lettera-donne-lettorato-accolitato.html (dostęp: 08. 02. 2022).
https://www.vatican.va/content/francesco/pl/motu_proprio/documents/papa-francesco-motu-proprio-20210110_spiritus-domini.html (dostęp: 08. 02. 2022).
Bogusław Nadolski. 2006. Leksykon liturgii. Poznań: Pallotinum.
Brzeziński Daniel. Posługa stałego lektora i akolity w Polsce w świetle Instrukcji Episkopatu Polski w sprawie udzielania posługi lektora i akolity świeckim mężczyznom (2007) oraz Dyrektorium Duszpasterstwa Służby Liturgicznej (2008). W Memoriale Domini. 2010. Red. Maciej Olczyk, Waldemar Radecki. Gniezno: Prymasowskie Wyższe Seminarium Duchowne, 45-60.
Dassmann Ernst. 1997. „Powstanie i teologiczne uzasadnienie kościelnych urzędów w starożytnym Kościele”. Communio 17 (3): 21-37.
Dokumenty soborów powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski. 2005. Red. Arkadiusz Baron, Henryk Pietras, T. 4 (1511-1870). Kraków: Wydawnictwo WAM.
Erdö Peter. 1997. „Sacra ministeria” a publiczne funkcje w Kościele”. Communio 17 (3): 53-61.
Fischer Balthasar. 1960. „Esquisse historique sur les Ordre mineurs”. La Maison-Dieu 61: 58-69.
Górzyński Józef. 2001. Posługi świeckich w Kościele: ministerium lektora i akolity. Roczniki Teologiczne 48 (2), 139-149.
Il „Pontificalis liber” di Agostino Patrizi Piccolomini e Giovanni Burcardo (1495). 2006. Edizione anastatica (Monumenta Studia Instrumenta Liturgica 43). Red. Manlio Sodi. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
Jakub Olech. 2020. „Posługa akolity w ujęciu duchowościowo-liturgicznym”. Roczniki Teologiczne 67 (8), 25-37.
Jounel Pierre. 1982. „Les ministères non ordonés dans l’église”. Notitiae 18, 144-155.
Kodeks Prawa Kanonicznego. 1984. Poznań: Pallotinum.
Konstytucja o liturgii świętej. 2002. W Sobór Watykański II. Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań: Pallottinum, 48–78.
Krakowiak Czesław. 2019. Święcenia niższe, posługi i funkcje wiernych świeckich w liturgii. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Le Liber Pontificalis. Texte, introduction et commentaire par l’Abbé L. Duchesne. Additions et corrections 1-2. 31981. Red. Cyrille Vogel. Paris: E. De Boccard.
Le Pontifical Romain au Moyen Âge. Le Pontifical de Guillaume Durand. 1940. T. 2. Red. Michel Andrieu. Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
Le Pontifical Romain au Moyen Âge. Le Pontifical de la Curie Romaine au XIIIe siècle. 1940. T. 2. Red. Michel Andrieu. Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
Le Pontifical Romain au Moyen Âge. Le Pontifical Romain du XIIe siècle. 1938. T. 1. Red. Michel Andrieu. Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
Le Pontifical romano-germanique du dixième siècle (Studi e Testi 227). 1963 (ristampa 1996). T. 2. Red. Cyrille Vogel, Reinhard Elze, Michel Andrieu. Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
Les “Ordines Romani” du haut Moyen Âge. 1948. T. 2. Red. Michel Andrieu (Spicilegium Sacrum Lovaniense 23). Louvain.
Litawa Karol. 2016. „Liturgia chrzcielna księcia Mieszka I. Próba źródłowej rekonstrukcji”. Liturgia Sacra 22 (1): 105–120.
Maggioni Bruno. 1969. „Il sacerdozio nel Nuovo Testamento”. Rivista Liturgica 56: 55-69.
Mieczkowski Janusz. 2015. Jednoczący charakter liturgii stacyjnej w Rzymie. Kraków: Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów.
Nowak Jacek. 1997. „Historia posług w Kościele”. Liturgia Sacra 3 (2): 53-57.
Nowowiejski Antoni Julian. 1893. Akolici i ich czynności podczas Mszy św. i w innych obrzędach Kościoła katolickiego. Warszawa: Drukarnia F. Czerwińskiego.
Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego. 2006. Poznań: Pallotinum.
Paprocki Henryk. 1976. „Hipolita Rzymskiego Tradycja Apostolska: wstęp, przekład, komentarz”. Studia Theologica Varsaviensia 14 (1): 145-169.
Paweł VI. 2014. List apostolski Ministeria quaedam (15.08.1972). W Obrzędy ustanowienia lektorów i akolitów oraz przyjęcia do diakonatu i prezbiteratu. Katowice: Księgarnia św. Jacka, 8–12.
Pontificale Romanum. Editio Princeps (1595-1596). 1997. Edizione anastatica. Red. Manlio Sodi, Achille M. Triacca. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
Pontyfikał Rzymski. Obrzędy ustanowienia lektorów i akolitów oraz przyjęcia kandydatów do diakonatu i prezbiteratu. 2014. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
Righetti Mario. 22005. Storia liturgica. Sacramenti e sacramentali. Milano: Ancora.
Sacramentarium Gelasianum. Liber Sacramentorum Romanae Aeclesiae Ordinis Anni Circuli. 1981. ed. Cunibert Mohlberg. Leo Eizenhöffer. Petrus Siffrin (Rerum Ecclesiasticarum Documenta. Series Maior. Fontes 4). Roma: Herder.
Sacramentarium Gelasianum. Liber Sacramentorum Romanae Aeclesiae Ordinis Anni Circuli. 1981. Red. Leo C. Mohlberg, Leo Eizenhöffer, Petrus Siffrin. Roma: Herder.
Santonini Antonio. 1998. Il Sacramento dell’ordine. W Scienza Liturgica. Manuale di liturgia. Sacramenti e sacramentali, T. 4. Red. Anscar J. Chupungco. Pieme: Casale Monferato, 230-258.
Schenk Wacław. 1960. Udział ludu w ofierze Mszy świętej. Zarys historyczny. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Sobeczko Helmut Jan. 1999. Zgromadzeni w imię Pana. Teologia znaku liturgicznego (Opolska Biblioteka Teologiczna, 33). Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Święty Innocenty I, Papież. List do Decencjusza, biskupa Gubbio. 2017. Red. Waldemar Turek, 59. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Zachara Maciej. 2014. Krótka historia Mszału Rzymskiego. Warszawa: Promic.
http://www.vatican.va/content/francesco/pl/letters/2021/documents/papafrancesco_20210110_lettera-donne-lettorato-accolitato.html (dostęp: 08. 02. 2022).
https://www.vatican.va/content/francesco/pl/motu_proprio/documents/papa-francesco-motu-proprio-20210110_spiritus-domini.html (dostęp: 08. 02. 2022).
Litawa, K. (2022). Posługi świeckich w liturgii eucharystycznej – zarys historyczny. Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars, 59(1), 37–59. https://doi.org/10.25167/ls.4733
Autorzy
Karol LitawaStatystyki
Downloads
Download data is not yet available.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Inne teksty tego samego autora
- Karol Litawa, Obrzęd nałożenia paliusza metropolitom - historia i teologia , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Tom 51 Nr 1 (2018): LitS
- Karol Litawa, Pneumatologiczny charakter sakramentu bierzmowania , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Tom 54 Nr 2 (2019): LitS
- Karol Litawa, Tempus gaudii - tempus tristitiae. Historyczny rozwój dwóch wymiarów Adwentu , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Tom 57 Nr 1 (2021): LitS
- Karol Litawa, Odnowa czy reforma liturgiczna w świetle teologii Benedykta XVI , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Tom 62 Nr 2 (2023): LitS
