Posługi świeckich w liturgii eucharystycznej – zarys historyczny
Karol Litawa
UPJP2Abstract
Abstract
This article is an attempt to provide a historical overview of the lay ministry in the Eucharistic liturgy, with particular emphasis on the function of an acolyte. Ancient ministries in the liturgical community and in the daily life of Christians became degrees of „lower ordination” in later centuries, directed at „higher ordination”. The reform of the Second Vatican Council organized these ranks and ministries in the community of the Church, emphasizing the role of the acolyte and extraordinary minister of Holy Communion. Pope Francis in January 2021 opened a new perspective, introducing the possibility of the ministry of an acolyte at the altar and in the community of the Church for women.
Keywords:
liturgia eucharystyczna, akolita, subdiakon, diakon, nadzwyczajny szafarz Komunii świętejReferences
Amalariusz z Metzu. 2016. Dzieła. Święte obrzędy Kościoła. T. 1. Red. Tadeusz Gacia. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Bogusław Nadolski. 2006. Leksykon liturgii. Poznań: Pallotinum.
Brzeziński Daniel. Posługa stałego lektora i akolity w Polsce w świetle Instrukcji Episkopatu Polski w sprawie udzielania posługi lektora i akolity świeckim mężczyznom (2007) oraz Dyrektorium Duszpasterstwa Służby Liturgicznej (2008). W Memoriale Domini. 2010. Red. Maciej Olczyk, Waldemar Radecki. Gniezno: Prymasowskie Wyższe Seminarium Duchowne, 45-60.
Dassmann Ernst. 1997. „Powstanie i teologiczne uzasadnienie kościelnych urzędów w starożytnym Kościele”. Communio 17 (3): 21-37.
Dokumenty soborów powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski. 2005. Red. Arkadiusz Baron, Henryk Pietras, T. 4 (1511-1870). Kraków: Wydawnictwo WAM.
Erdö Peter. 1997. „Sacra ministeria” a publiczne funkcje w Kościele”. Communio 17 (3): 53-61.
Fischer Balthasar. 1960. „Esquisse historique sur les Ordre mineurs”. La Maison-Dieu 61: 58-69.
Górzyński Józef. 2001. Posługi świeckich w Kościele: ministerium lektora i akolity. Roczniki Teologiczne 48 (2), 139-149.
Il „Pontificalis liber” di Agostino Patrizi Piccolomini e Giovanni Burcardo (1495). 2006. Edizione anastatica (Monumenta Studia Instrumenta Liturgica 43). Red. Manlio Sodi. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
Jakub Olech. 2020. „Posługa akolity w ujęciu duchowościowo-liturgicznym”. Roczniki Teologiczne 67 (8), 25-37.
Jounel Pierre. 1982. „Les ministères non ordonés dans l’église”. Notitiae 18, 144-155.
Kodeks Prawa Kanonicznego. 1984. Poznań: Pallotinum.
Konstytucja o liturgii świętej. 2002. W Sobór Watykański II. Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań: Pallottinum, 48–78.
Krakowiak Czesław. 2019. Święcenia niższe, posługi i funkcje wiernych świeckich w liturgii. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Le Liber Pontificalis. Texte, introduction et commentaire par l’Abbé L. Duchesne. Additions et corrections 1-2. 31981. Red. Cyrille Vogel. Paris: E. De Boccard.
Le Pontifical Romain au Moyen Âge. Le Pontifical de Guillaume Durand. 1940. T. 2. Red. Michel Andrieu. Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
Le Pontifical Romain au Moyen Âge. Le Pontifical de la Curie Romaine au XIIIe siècle. 1940. T. 2. Red. Michel Andrieu. Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
Le Pontifical Romain au Moyen Âge. Le Pontifical Romain du XIIe siècle. 1938. T. 1. Red. Michel Andrieu. Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
Le Pontifical romano-germanique du dixième siècle (Studi e Testi 227). 1963 (ristampa 1996). T. 2. Red. Cyrille Vogel, Reinhard Elze, Michel Andrieu. Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
Les “Ordines Romani” du haut Moyen Âge. 1948. T. 2. Red. Michel Andrieu (Spicilegium Sacrum Lovaniense 23). Louvain.
Litawa Karol. 2016. „Liturgia chrzcielna księcia Mieszka I. Próba źródłowej rekonstrukcji”. Liturgia Sacra 22 (1): 105–120.
Maggioni Bruno. 1969. „Il sacerdozio nel Nuovo Testamento”. Rivista Liturgica 56: 55-69.
Mieczkowski Janusz. 2015. Jednoczący charakter liturgii stacyjnej w Rzymie. Kraków: Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów.
Nowak Jacek. 1997. „Historia posług w Kościele”. Liturgia Sacra 3 (2): 53-57.
Nowowiejski Antoni Julian. 1893. Akolici i ich czynności podczas Mszy św. i w innych obrzędach Kościoła katolickiego. Warszawa: Drukarnia F. Czerwińskiego.
Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego. 2006. Poznań: Pallotinum.
Paprocki Henryk. 1976. „Hipolita Rzymskiego Tradycja Apostolska: wstęp, przekład, komentarz”. Studia Theologica Varsaviensia 14 (1): 145-169.
Paweł VI. 2014. List apostolski Ministeria quaedam (15.08.1972). W Obrzędy ustanowienia lektorów i akolitów oraz przyjęcia do diakonatu i prezbiteratu. Katowice: Księgarnia św. Jacka, 8–12.
Pontificale Romanum. Editio Princeps (1595-1596). 1997. Edizione anastatica. Red. Manlio Sodi, Achille M. Triacca. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
Pontyfikał Rzymski. Obrzędy ustanowienia lektorów i akolitów oraz przyjęcia kandydatów do diakonatu i prezbiteratu. 2014. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
Righetti Mario. 22005. Storia liturgica. Sacramenti e sacramentali. Milano: Ancora.
Sacramentarium Gelasianum. Liber Sacramentorum Romanae Aeclesiae Ordinis Anni Circuli. 1981. ed. Cunibert Mohlberg. Leo Eizenhöffer. Petrus Siffrin (Rerum Ecclesiasticarum Documenta. Series Maior. Fontes 4). Roma: Herder.
Sacramentarium Gelasianum. Liber Sacramentorum Romanae Aeclesiae Ordinis Anni Circuli. 1981. Red. Leo C. Mohlberg, Leo Eizenhöffer, Petrus Siffrin. Roma: Herder.
Santonini Antonio. 1998. Il Sacramento dell’ordine. W Scienza Liturgica. Manuale di liturgia. Sacramenti e sacramentali, T. 4. Red. Anscar J. Chupungco. Pieme: Casale Monferato, 230-258.
Schenk Wacław. 1960. Udział ludu w ofierze Mszy świętej. Zarys historyczny. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Sobeczko Helmut Jan. 1999. Zgromadzeni w imię Pana. Teologia znaku liturgicznego (Opolska Biblioteka Teologiczna, 33). Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Święty Innocenty I, Papież. List do Decencjusza, biskupa Gubbio. 2017. Red. Waldemar Turek, 59. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Zachara Maciej. 2014. Krótka historia Mszału Rzymskiego. Warszawa: Promic.
http://www.vatican.va/content/francesco/pl/letters/2021/documents/papafrancesco_20210110_lettera-donne-lettorato-accolitato.html (dostęp: 08. 02. 2022).
https://www.vatican.va/content/francesco/pl/motu_proprio/documents/papa-francesco-motu-proprio-20210110_spiritus-domini.html (dostęp: 08. 02. 2022).
Bogusław Nadolski. 2006. Leksykon liturgii. Poznań: Pallotinum.
Brzeziński Daniel. Posługa stałego lektora i akolity w Polsce w świetle Instrukcji Episkopatu Polski w sprawie udzielania posługi lektora i akolity świeckim mężczyznom (2007) oraz Dyrektorium Duszpasterstwa Służby Liturgicznej (2008). W Memoriale Domini. 2010. Red. Maciej Olczyk, Waldemar Radecki. Gniezno: Prymasowskie Wyższe Seminarium Duchowne, 45-60.
Dassmann Ernst. 1997. „Powstanie i teologiczne uzasadnienie kościelnych urzędów w starożytnym Kościele”. Communio 17 (3): 21-37.
Dokumenty soborów powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski. 2005. Red. Arkadiusz Baron, Henryk Pietras, T. 4 (1511-1870). Kraków: Wydawnictwo WAM.
Erdö Peter. 1997. „Sacra ministeria” a publiczne funkcje w Kościele”. Communio 17 (3): 53-61.
Fischer Balthasar. 1960. „Esquisse historique sur les Ordre mineurs”. La Maison-Dieu 61: 58-69.
Górzyński Józef. 2001. Posługi świeckich w Kościele: ministerium lektora i akolity. Roczniki Teologiczne 48 (2), 139-149.
Il „Pontificalis liber” di Agostino Patrizi Piccolomini e Giovanni Burcardo (1495). 2006. Edizione anastatica (Monumenta Studia Instrumenta Liturgica 43). Red. Manlio Sodi. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
Jakub Olech. 2020. „Posługa akolity w ujęciu duchowościowo-liturgicznym”. Roczniki Teologiczne 67 (8), 25-37.
Jounel Pierre. 1982. „Les ministères non ordonés dans l’église”. Notitiae 18, 144-155.
Kodeks Prawa Kanonicznego. 1984. Poznań: Pallotinum.
Konstytucja o liturgii świętej. 2002. W Sobór Watykański II. Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań: Pallottinum, 48–78.
Krakowiak Czesław. 2019. Święcenia niższe, posługi i funkcje wiernych świeckich w liturgii. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Le Liber Pontificalis. Texte, introduction et commentaire par l’Abbé L. Duchesne. Additions et corrections 1-2. 31981. Red. Cyrille Vogel. Paris: E. De Boccard.
Le Pontifical Romain au Moyen Âge. Le Pontifical de Guillaume Durand. 1940. T. 2. Red. Michel Andrieu. Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
Le Pontifical Romain au Moyen Âge. Le Pontifical de la Curie Romaine au XIIIe siècle. 1940. T. 2. Red. Michel Andrieu. Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
Le Pontifical Romain au Moyen Âge. Le Pontifical Romain du XIIe siècle. 1938. T. 1. Red. Michel Andrieu. Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
Le Pontifical romano-germanique du dixième siècle (Studi e Testi 227). 1963 (ristampa 1996). T. 2. Red. Cyrille Vogel, Reinhard Elze, Michel Andrieu. Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
Les “Ordines Romani” du haut Moyen Âge. 1948. T. 2. Red. Michel Andrieu (Spicilegium Sacrum Lovaniense 23). Louvain.
Litawa Karol. 2016. „Liturgia chrzcielna księcia Mieszka I. Próba źródłowej rekonstrukcji”. Liturgia Sacra 22 (1): 105–120.
Maggioni Bruno. 1969. „Il sacerdozio nel Nuovo Testamento”. Rivista Liturgica 56: 55-69.
Mieczkowski Janusz. 2015. Jednoczący charakter liturgii stacyjnej w Rzymie. Kraków: Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów.
Nowak Jacek. 1997. „Historia posług w Kościele”. Liturgia Sacra 3 (2): 53-57.
Nowowiejski Antoni Julian. 1893. Akolici i ich czynności podczas Mszy św. i w innych obrzędach Kościoła katolickiego. Warszawa: Drukarnia F. Czerwińskiego.
Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego. 2006. Poznań: Pallotinum.
Paprocki Henryk. 1976. „Hipolita Rzymskiego Tradycja Apostolska: wstęp, przekład, komentarz”. Studia Theologica Varsaviensia 14 (1): 145-169.
Paweł VI. 2014. List apostolski Ministeria quaedam (15.08.1972). W Obrzędy ustanowienia lektorów i akolitów oraz przyjęcia do diakonatu i prezbiteratu. Katowice: Księgarnia św. Jacka, 8–12.
Pontificale Romanum. Editio Princeps (1595-1596). 1997. Edizione anastatica. Red. Manlio Sodi, Achille M. Triacca. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
Pontyfikał Rzymski. Obrzędy ustanowienia lektorów i akolitów oraz przyjęcia kandydatów do diakonatu i prezbiteratu. 2014. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
Righetti Mario. 22005. Storia liturgica. Sacramenti e sacramentali. Milano: Ancora.
Sacramentarium Gelasianum. Liber Sacramentorum Romanae Aeclesiae Ordinis Anni Circuli. 1981. ed. Cunibert Mohlberg. Leo Eizenhöffer. Petrus Siffrin (Rerum Ecclesiasticarum Documenta. Series Maior. Fontes 4). Roma: Herder.
Sacramentarium Gelasianum. Liber Sacramentorum Romanae Aeclesiae Ordinis Anni Circuli. 1981. Red. Leo C. Mohlberg, Leo Eizenhöffer, Petrus Siffrin. Roma: Herder.
Santonini Antonio. 1998. Il Sacramento dell’ordine. W Scienza Liturgica. Manuale di liturgia. Sacramenti e sacramentali, T. 4. Red. Anscar J. Chupungco. Pieme: Casale Monferato, 230-258.
Schenk Wacław. 1960. Udział ludu w ofierze Mszy świętej. Zarys historyczny. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Sobeczko Helmut Jan. 1999. Zgromadzeni w imię Pana. Teologia znaku liturgicznego (Opolska Biblioteka Teologiczna, 33). Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Święty Innocenty I, Papież. List do Decencjusza, biskupa Gubbio. 2017. Red. Waldemar Turek, 59. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Zachara Maciej. 2014. Krótka historia Mszału Rzymskiego. Warszawa: Promic.
http://www.vatican.va/content/francesco/pl/letters/2021/documents/papafrancesco_20210110_lettera-donne-lettorato-accolitato.html (dostęp: 08. 02. 2022).
https://www.vatican.va/content/francesco/pl/motu_proprio/documents/papa-francesco-motu-proprio-20210110_spiritus-domini.html (dostęp: 08. 02. 2022).
Litawa, K. (2022). Posługi świeckich w liturgii eucharystycznej – zarys historyczny. Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars, 59(1), 37–59. https://doi.org/10.25167/ls.4733
Authors
Karol LitawaStatistics
Downloads
Download data is not yet available.
License
Copyright (c) 2022 Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
Most read articles by the same author(s)
- Karol Litawa, The Rite for Imposing the Pallium on Metropolitan Archbishops – History and Theology , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Vol. 51 No. 1 (2018): LitS
- Karol Litawa, Pneumatologiczny charakter sakramentu bierzmowania , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Vol. 54 No. 2 (2019): LitS
- Karol Litawa, Tempus gaudii - tempus tristitiae. Historical development of two dimensions of Adven , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Vol. 57 No. 1 (2021): LitS
- Karol Litawa, Odnowa czy reforma liturgiczna w świetle teologii Benedykta XVI , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Vol. 62 No. 2 (2023): LitS
