O zdziwieniu w liturgii: zasada admirationem fidelium vitare

Dominik Ostrowski

doi:10.25167/ls.5915

Opublikowane: 2025-12-17

Tom 65 (2025)

O zdziwieniu w liturgii: zasada admirationem fidelium vitare

Dominik Ostrowski

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

Dział: Liturgia

https://doi.org/10.25167/ls.5915

Abstrakt

Artykuł definiuje i omawia zasadę admirationem fidelium vitare („unikać zdziwienia wiernych”), dyskretnie pojawiającą się w dokumentach Kościoła, jako normę liturgiczną chroniącą duchową wrażliwość uczestników celebracji. Autor wskazuje, że zdziwienie, rozumiane jako emocjonalna, negatywna reakcja na liturgiczne nowości lub anomalie, może zakłócać przeżywanie misterium i osłabiać skuteczność łaski. Zasada ta opiera się na przewidywalności i uporządkowaniu liturgii (ordo) oraz na wyczuciu wiernych jako parametrze kościelnej oceny. Wskazuje się również na konieczność harmonii między emocjonalnością a trzeźwością liturgii rzymskiej (sobrietas), co czyni tę zasadę istotnym narzędziem we właściwym wdrażaniu reform liturgicznych.

Pobierz pliki

Ostrowski LitS 65

Zasady cytowania

Ostrowski, D. (2025). O zdziwieniu w liturgii: zasada admirationem fidelium vitare. Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars, 65, 33–44. https://doi.org/10.25167/ls.5915

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Arbib Michael Anthony. 2006. W stronę neurobiologii osoby. W Stwórca – wszechświat – człowiek. Wybór tekstów wygłoszonych podczas konferencji Boże działanie w perspektywie nauki zorganizowanych przez Watykańskie Obserwatorium Astronomiczne (Specola Vaticana) oraz Center for Theology and the Natural Sciences (CTNS; Berkeley, California): 1988–2001. Red. Tadeusz Sierotowicz. T2. 453–454. Tarnów: Biblos.
Google Scholar

Baumstark Anton. 1953. Liturgie comparée : principes et méthodes pour l’étude historique des liturgies chrétiennes. Chevetogne Paris: Éditions de Chevetogne.
Google Scholar

Blachnicki Franciszek. 1975. „Urzędy i służby. Funkcje dziewcząt w zgromadzeniu liturgicznym jako punkt wyjścia pracy wychowawczej”. Collectanea Theologica 45 (3): 61–65.
Google Scholar

Casel Odo. 1992. Chrześcijańskie mysterium kultyczne. Tłum. Armin J. Znak. Oleśnica: Oficyna Wydawnicza Signum.
Google Scholar

Castiglioni Luigi, Scevola Mariotti. 1996. IL vocabolario della lingua latina. Milano: Loescher Editore.
Google Scholar

Codex iuris canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

De forma et collocatione tabernaculi. Decretum Congr. Rituum, 1 iunii 1957. W Documenta ad instaurationem liturgicam spectantia 1903–1963, 908–909. Roma: CLV-Edizioni Liturgiche.
Google Scholar

. „Dispensationis ab irregularitate”. Acta Sanctae Sedis 12: 28–31.
Google Scholar

Duchliński Piotr. 2018. „Ontogeneza pytania «dlaczego» w perspektywie epistemologii genetycznej i jej filozoficzne implikacje”. Logos i Ethos 47 (1): 7–41. DOI: https://doi.org/10.15633/lie.2550
Google Scholar

Franciszek. 2022. List apostolski „Desiderio desideravi" do biskupów, prezbiterów i diakonów, osób konsekrowanych i wiernych świeckich o formacji liturgicznej Ludu Bożego. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

Guardini Romano. 1996. O duchu liturgii. Tłum. Marian Wolicki. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.
Google Scholar

Holy Mass on Ash Wednesday from Basilica of St. Cunibert, Cologne 6 March 2019 HD (10.04.2025). https://www.youtube.com/watch?v=6QL5hU8vLIs.
Google Scholar

Joannes Paulus II. 2001. „Litterae Apostolicae. I. Venerabili Servo Dei Gulielmo Iosepho Chaminade Beatorum tribuuntur honores”. Acta Apostolicae Sedis 93: 823–825.
Google Scholar

Komisja Wykonawcza Konstytucji o świętej liturgii, Święta Kongregacja Obrzędów. 1987. Eucharisticum Mysterium. Instrukcja o kulcie Tajemnicy Eucharystycznej (25.05.1967). W To czyńcie na moją pamiątkę. Eucharystia w dokumentach Kościoła. Oprac. Jan Miazek, 154–190. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej.
Google Scholar

Konferencja Episkopatu Polski. 2005. „Wskazania po ogłoszeniu nowego wydania Ogólnego wprowadzenia do Mszału Rzymskiego”. Anamnesis 42 (3): 25–34.
Google Scholar

Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. 2004. „Redemptionis Sacramentum. Instrukcja o tym, co należy zachowywać, a czego unikać w związku z Najświętszą Eucharystią”. Wiadomości Archidiecezjalne. Organ urzędowy Kurii Metropolitalnej w Katowicach 72 (12): 333–386.
Google Scholar

Kongregacja ds. Sakramentów Świętych. 1974. „Immensae caritatis. Instrukcja na temat ułatwiania w niektórych wypadkach przyjmowania Komunii sakramentalnej (20.01.1973)”. Wiadomości Diecezjalne (Katowice) 42 (1): 72–78.
Google Scholar

Konstytucja dogmatyczna o Kościele. W Sobór Watykański II: konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst łacińsko-polski. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

[---]. Konstytucja o liturgii świętej. W Sobór Watykański II: konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst łacińsko-polski. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

Marini Piero. 2007. Liturgia i piękno. Nobilis pulchritudo. Tłum. Wiesława Dzieża. Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum.
Google Scholar

Mateja Erwin. 2012. „Reforma i odnowa liturgii po Soborze Watykańskim II. XLVIII Sympozjum Wykładowców Liturgiki na wydziałach teologicznych i w wyższych seminariach duchownych”. Liturgia Sacra 40 (2): 577–584.
Google Scholar

Nova Vulgata Bibliorum Sacrorum Editio. Roma: Libreria Editrice Vaticana.
Google Scholar

Nowak Witold. 2019. „O gniewie. Z filozofii emocji”. Tarnowskie Studia Teologiczne 38 (2): 67–80. DOI: https://doi.org/10.15633/tst.38202
Google Scholar

Nowakowski Przemysław. 2014. „Liturgia musi być piękna. O pięknie liturgii Kościołów różnych tradycji”. Liturgia Sacra 20 (1): 5–14.
Google Scholar

Obrzędy błogosławieństw. Dostosowane do zwyczajów diecezji polskich. T. 1–2. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
Google Scholar

Obrzędy pogrzebu dostosowane do zwyczajów diecezji polskich. Wydanie drugie uzupełnione. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
Google Scholar

Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego. W Mszał Rzymski dla diecezji polskich. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

Ostrowski Dominik. 2018. „Liturgia między tradycją a nowoczesnością. Zasady, perspektywy i błędne strategie”. Anamnesis 94 (3): 70–79.
Google Scholar

Ostrowski Jeff. 2019. Offensive Music in Germany • Ash Wednesday (2019) (15.04.2025). https://www.ccwatershed.org/2019/03/13/offensive-music-germany-ash-wednesday-2019/.
Google Scholar

Paulus VI. 1966. „Normae ad exsequenda decreta SS. Concilii Vaticani II „Christus Dominus” et „Presbyterorum Ordinis””. Acta Apostolicae Sedis 83: 758–775.
Google Scholar

Pius XII. 1954. „Allocutio die 2 novembris 1954”. Acta Apostolicae Sedis 46: 668–670.
Google Scholar

Pius XII. 1960. „Encyklika Mediator Dei et hominum (1947)”. Wiadomości Diecezjalne. Organ urzędowy Kurii Diecezjalnej w Katowicach 28 (7–8–9): 145–212.
Google Scholar

Reber Arthur S., Emily S. Reber. 2005. Słownik psychologii. Tłum. Joanna Kowalczewska, Grzegorz Mizera. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
Google Scholar

Sierotowicz Tadeusz. 2018. „Paczka wiary, nóż nauki i kurz zwątpienia. Filozoficzno-literacki midrasz o dialogu nauka – filozofia – teologia”. Logos i Ethos 47 (1): 73–100. DOI: https://doi.org/10.15633/lie.2552
Google Scholar

Słupek Roman. 2021. „Argument kaloniczny w teologii fundamentalnej. Uwagi na marginesie dokumentu Papieskiej Rady ds. Kultury Via pulchritudinis – uprzywilejowana droga ewangelizacji i dialogu”. Wrocławski Przegląd Teologiczny 29 (1): 301–321. DOI: https://doi.org/10.52097/wpt.2209
Google Scholar

Spaemann Robert. 1997. Au jour du Jugement dernier, il n’y aura plus de conférence épiscopale. W Reconstruire la liturgie. Red. Claude Barthe, 191–204. Paris: Office d’Edition Impression Librairie (O.E.I.L.).
Google Scholar

Taft Robert F. 2014. Ponad Wschodem i Zachodem. Problemy rozumienia liturgii. Tłum. Sebastian Gałecki, Eliza Litak. Kraków: Fundacja Dominikański Ośrodek Liturgiczny, Wydawnictwo M.
Google Scholar

Tischner Józef. 1980. „Bezdroża spotkań”. Analecta Cracoviensia 12: 137–172. DOI: https://doi.org/10.15633/acr.3014
Google Scholar