O zdziwieniu w liturgii: zasada admirationem fidelium vitare

Dominik Ostrowski

doi:10.25167/ls.5915

Published: 2025-12-17

Vol. 65 (2025)

O zdziwieniu w liturgii: zasada admirationem fidelium vitare

Dominik Ostrowski

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

Section: Liturgia

https://doi.org/10.25167/ls.5915

Abstract

The article defines and discusses the principle admirationem fidelium vitare (“to avoid the disturbance of the faithful”), which appears discreetly in Church documents, as a liturgical norm safeguarding the spiritual sensitivity of worship participants. The author argues that astonishment – understood as a negative emotional reaction to liturgical innovations or anomalies – can disrupt the experience of the mystery and weaken the efficacy of grace. This principle is rooted in the predictability and order (ordo) of the liturgy, as well as in the faithful’s intuitive sensus as a criterion of ecclesial discernment. The need for harmony between emotional expression and the sobriety (sobrietas) of the Roman liturgy is also emphasized, making this principle a valuable tool in the proper implementation of liturgical reform.

Download files

Ostrowski LitS 65 (Język Polski)

Citation rules

Ostrowski, D. (2025). O zdziwieniu w liturgii: zasada admirationem fidelium vitare. Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars, 65, 33–44. https://doi.org/10.25167/ls.5915

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Arbib Michael Anthony. 2006. W stronę neurobiologii osoby. W Stwórca – wszechświat – człowiek. Wybór tekstów wygłoszonych podczas konferencji Boże działanie w perspektywie nauki zorganizowanych przez Watykańskie Obserwatorium Astronomiczne (Specola Vaticana) oraz Center for Theology and the Natural Sciences (CTNS; Berkeley, California): 1988–2001. Red. Tadeusz Sierotowicz. T2. 453–454. Tarnów: Biblos.
Google Scholar

Baumstark Anton. 1953. Liturgie comparée : principes et méthodes pour l’étude historique des liturgies chrétiennes. Chevetogne Paris: Éditions de Chevetogne.
Google Scholar

Blachnicki Franciszek. 1975. „Urzędy i służby. Funkcje dziewcząt w zgromadzeniu liturgicznym jako punkt wyjścia pracy wychowawczej”. Collectanea Theologica 45 (3): 61–65.
Google Scholar

Casel Odo. 1992. Chrześcijańskie mysterium kultyczne. Tłum. Armin J. Znak. Oleśnica: Oficyna Wydawnicza Signum.
Google Scholar

Castiglioni Luigi, Scevola Mariotti. 1996. IL vocabolario della lingua latina. Milano: Loescher Editore.
Google Scholar

Codex iuris canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

De forma et collocatione tabernaculi. Decretum Congr. Rituum, 1 iunii 1957. W Documenta ad instaurationem liturgicam spectantia 1903–1963, 908–909. Roma: CLV-Edizioni Liturgiche.
Google Scholar

. „Dispensationis ab irregularitate”. Acta Sanctae Sedis 12: 28–31.
Google Scholar

Duchliński Piotr. 2018. „Ontogeneza pytania «dlaczego» w perspektywie epistemologii genetycznej i jej filozoficzne implikacje”. Logos i Ethos 47 (1): 7–41. DOI: https://doi.org/10.15633/lie.2550
Google Scholar

Franciszek. 2022. List apostolski „Desiderio desideravi" do biskupów, prezbiterów i diakonów, osób konsekrowanych i wiernych świeckich o formacji liturgicznej Ludu Bożego. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

Guardini Romano. 1996. O duchu liturgii. Tłum. Marian Wolicki. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.
Google Scholar

Holy Mass on Ash Wednesday from Basilica of St. Cunibert, Cologne 6 March 2019 HD (10.04.2025). https://www.youtube.com/watch?v=6QL5hU8vLIs.
Google Scholar

Joannes Paulus II. 2001. „Litterae Apostolicae. I. Venerabili Servo Dei Gulielmo Iosepho Chaminade Beatorum tribuuntur honores”. Acta Apostolicae Sedis 93: 823–825.
Google Scholar

Komisja Wykonawcza Konstytucji o świętej liturgii, Święta Kongregacja Obrzędów. 1987. Eucharisticum Mysterium. Instrukcja o kulcie Tajemnicy Eucharystycznej (25.05.1967). W To czyńcie na moją pamiątkę. Eucharystia w dokumentach Kościoła. Oprac. Jan Miazek, 154–190. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej.
Google Scholar

Konferencja Episkopatu Polski. 2005. „Wskazania po ogłoszeniu nowego wydania Ogólnego wprowadzenia do Mszału Rzymskiego”. Anamnesis 42 (3): 25–34.
Google Scholar

Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. 2004. „Redemptionis Sacramentum. Instrukcja o tym, co należy zachowywać, a czego unikać w związku z Najświętszą Eucharystią”. Wiadomości Archidiecezjalne. Organ urzędowy Kurii Metropolitalnej w Katowicach 72 (12): 333–386.
Google Scholar

Kongregacja ds. Sakramentów Świętych. 1974. „Immensae caritatis. Instrukcja na temat ułatwiania w niektórych wypadkach przyjmowania Komunii sakramentalnej (20.01.1973)”. Wiadomości Diecezjalne (Katowice) 42 (1): 72–78.
Google Scholar

Konstytucja dogmatyczna o Kościele. W Sobór Watykański II: konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst łacińsko-polski. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

[---]. Konstytucja o liturgii świętej. W Sobór Watykański II: konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst łacińsko-polski. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

Marini Piero. 2007. Liturgia i piękno. Nobilis pulchritudo. Tłum. Wiesława Dzieża. Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum.
Google Scholar

Mateja Erwin. 2012. „Reforma i odnowa liturgii po Soborze Watykańskim II. XLVIII Sympozjum Wykładowców Liturgiki na wydziałach teologicznych i w wyższych seminariach duchownych”. Liturgia Sacra 40 (2): 577–584.
Google Scholar

Nova Vulgata Bibliorum Sacrorum Editio. Roma: Libreria Editrice Vaticana.
Google Scholar

Nowak Witold. 2019. „O gniewie. Z filozofii emocji”. Tarnowskie Studia Teologiczne 38 (2): 67–80. DOI: https://doi.org/10.15633/tst.38202
Google Scholar

Nowakowski Przemysław. 2014. „Liturgia musi być piękna. O pięknie liturgii Kościołów różnych tradycji”. Liturgia Sacra 20 (1): 5–14.
Google Scholar

Obrzędy błogosławieństw. Dostosowane do zwyczajów diecezji polskich. T. 1–2. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
Google Scholar

Obrzędy pogrzebu dostosowane do zwyczajów diecezji polskich. Wydanie drugie uzupełnione. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
Google Scholar

Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego. W Mszał Rzymski dla diecezji polskich. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

Ostrowski Dominik. 2018. „Liturgia między tradycją a nowoczesnością. Zasady, perspektywy i błędne strategie”. Anamnesis 94 (3): 70–79.
Google Scholar

Ostrowski Jeff. 2019. Offensive Music in Germany • Ash Wednesday (2019) (15.04.2025). https://www.ccwatershed.org/2019/03/13/offensive-music-germany-ash-wednesday-2019/.
Google Scholar

Paulus VI. 1966. „Normae ad exsequenda decreta SS. Concilii Vaticani II „Christus Dominus” et „Presbyterorum Ordinis””. Acta Apostolicae Sedis 83: 758–775.
Google Scholar

Pius XII. 1954. „Allocutio die 2 novembris 1954”. Acta Apostolicae Sedis 46: 668–670.
Google Scholar

Pius XII. 1960. „Encyklika Mediator Dei et hominum (1947)”. Wiadomości Diecezjalne. Organ urzędowy Kurii Diecezjalnej w Katowicach 28 (7–8–9): 145–212.
Google Scholar

Reber Arthur S., Emily S. Reber. 2005. Słownik psychologii. Tłum. Joanna Kowalczewska, Grzegorz Mizera. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
Google Scholar

Sierotowicz Tadeusz. 2018. „Paczka wiary, nóż nauki i kurz zwątpienia. Filozoficzno-literacki midrasz o dialogu nauka – filozofia – teologia”. Logos i Ethos 47 (1): 73–100. DOI: https://doi.org/10.15633/lie.2552
Google Scholar

Słupek Roman. 2021. „Argument kaloniczny w teologii fundamentalnej. Uwagi na marginesie dokumentu Papieskiej Rady ds. Kultury Via pulchritudinis – uprzywilejowana droga ewangelizacji i dialogu”. Wrocławski Przegląd Teologiczny 29 (1): 301–321. DOI: https://doi.org/10.52097/wpt.2209
Google Scholar

Spaemann Robert. 1997. Au jour du Jugement dernier, il n’y aura plus de conférence épiscopale. W Reconstruire la liturgie. Red. Claude Barthe, 191–204. Paris: Office d’Edition Impression Librairie (O.E.I.L.).
Google Scholar

Taft Robert F. 2014. Ponad Wschodem i Zachodem. Problemy rozumienia liturgii. Tłum. Sebastian Gałecki, Eliza Litak. Kraków: Fundacja Dominikański Ośrodek Liturgiczny, Wydawnictwo M.
Google Scholar

Tischner Józef. 1980. „Bezdroża spotkań”. Analecta Cracoviensia 12: 137–172. DOI: https://doi.org/10.15633/acr.3014
Google Scholar