Krucyfiks Cristo vivo w kościele św. Michała Archanioła w Urazie. Wirtuozerskie przedstawienie Chrystusa Ukrzyżowanego Lwowskiej Szkoły Rzeźbiarskiej Doby Rokoka.
Maria Dominika Feliks
Uniwersytet WrocławskiRésumé
Artykuł dotyczy wyjątkowego na tle sztuki polskiej XVIII w. przedstawienia Chrystusa Ukrzyżowanego pochodzącego z kościoła pw. Wniebowzięcia NMP w Nawarii k/Lwowa, a znajdującego się obecnie w kościele pw. św. Michała Archanioła w Urazie k/ Brzegu Dolnego. Krucyfiks ten, wraz z częścią wyposażenia nawaryjskiej świątyni, został w 1945 r. przewieziony przez opuszczających Kresy Wschodnie Polaków na Dolny Śląsk. Dzięki temu, nie podzielił losu pozostałych elementów znakomitej dekoracji rzeźbiarskiej zdobiącej kościół w Nawarii, które po II wojnie światowej uległo całkowitej niemal dewastacji. Tytułowy krucyfiks jest przypisywany Maciejowi Polejowskiemu, jednemu z najwybitniejszych przedstawicieli Lwowskiej Szkoły Rzeźbiarskiej Doby Rokoka. W artykule została poruszona problematyka wyobrażenia Chrystusa Ukrzyżowanego w stosunkowo rzadkim ujęciu Cristo vivo. Omówiona zostały także prawdopodobne źródła inspiracji dla wyobrażenia Chrystusa przybitego do krzyża za pomocą czterech gwoździ w równoległym ułożeniu stóp.
Mots-clés :
sztuka sakralna, Ukrzyżowanie, XVIII w., Lwowska Szkoła Rzeźbiarska Doby Rokoka, Cristo vivoRéférences
Chróścicki Juliusz.1981. "Rubens w Polsce." Rocznik Historii Sztuki. 2: 133-219
Dobrzeniecki Tadeusz. 1964. “Rozmyślania dominikańskie: próba charakterystyki”. Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej 55/2, 319-339
Dobrzeniecki Tadeusz. 1981. Wybrane zagadnienia ikonografii pasyjnej w sztuce polskiej. W Męka Chrystusa wczoraj i dziś, red. H. D. Wojtyska, J.J. Kopeć, Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 131-151.
Dzik. Janina. 1998. Franciszek Lekszycki. Malarz religijny baroku. Kraków: Calvarianum,
Dzikowska Greta. 2018. „Przedstawienia Chrystusa Ukrzyżowanego w rzeźbie hiszpańskiej złotego wieku.” Roczniki humanistyczne LXVI (4), 55-74.
Gebarowicz Mieczysław. 1986. “Prolegomena do dziejów lwowskiej rzeźby rokokowej “. Artium Questiones 3: 5-46.
Hornung Zbigniew. 1972. Problem rokoka w architekturze sakralnej XVIII wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossoilńskich
Konstanty Kalinowski. 1993. Teatr i mistyka. Rzeźba barokowa pomiędzy Zachodem a Wschodem. Poznań: Muzeum Narodowe w Poznaniu
Kalinowski Konstanty. 1995. „Warsztat barokowego rzeźbiarza.” Artium Questiones 7, 103-140.
Kalinowski Konstanty. 1998. Krucyfiks Cristo vivo ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu. W: Nobile claret opus, red. L. Kalinowski, S. Mossakowski, Z. Ostrowska-Kębłowska, Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, 209-215.
Karkocha Małgorzata. 2008. „Sztuka potrydencka na Śląsku na przykładzie kościoła św. św. Stanisława i Wacława w Świdnicy. Założenia teoretyczne i praktyka artystyczna”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica 83, 7-28.
Karpowicz Mariusz . 1994. Sztuki polskiej drogi dziwne. Bydgoszcz: Oficyna Wyd. Excalibur
Kobielus Stanisław. 2000. Krzyż Chrystusa. Od znaku i figury do symbolu i metafory. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX,
Kozieł Andrzej. 2019. Michael Willmann (1630-1706) śląski mistrz malarstwa barokowego. Wrocław: Via Nova
Mańkowski Tadeusz. 1937. Lwowska rzeźba rokokowa. Lwów : Towarzystwo Miłośników Przeszłości Lwowa
Mrozowski Przemysław (red.). 2000. Śmierć w kulturze dawnej Polski : od średniowiecza do końca XVIII wieku : katalog wystawy: 15 grudnia 2000 – 15 marca 2001. Warszawa: Arx Regia
Organisty Adam, Walczak Marek. 2005. “Krucyfiks w arkadzie tęczowej kościoła św. Floriana w Krakowie”. W: Modus. Prace z historii sztuki. VI, 49-59.
Ostrowski Jan K. 1993. Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii w Nawarii. W Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. Praca zbiorowa. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, t. 1, 53-64.
Ostrowski Jan K. 1994. Z problematyki warsztatowej i atrybucyjnej rzeźby lwowskiej w XVIII w. W: Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej. Red. J. Ostorwski. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls: 79-87
Samek Jan. 1978. Rodzaje recepcji sztuki Rubensa w Polsce. W: Rubens, Niderlandy i Polska. Materiały sesji naukowej Łódź 25-26.02.1977. red. J.A. Ojrzyński, Łódź: Muzeum Sztuki w Łodzi
Sito Jakub. 2008. Rokokowa rzeźba lwowska. Zarys problematyki,. W Adam Bochnak. Naświetlanie rzeźby lwowskiej, red. P.J. Jamski, A. Betlej, 70. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
Smulikowska Ewa. 1985. Rococo crucifixes of the Lvovian school. Problems of authorship, style and artistic topography. W Studien zur europaischen Barock- und Rokokoplastik. Red. K. Kalinowski, Poznań: Wydawn. Nauk. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 220-230.
Stramczewska Olga. 2013. Obecność miniatur a język Rozmyślań dominikańskich. Kwartalnik językoznawczy, 4, 59-69.
Szykuła-Żygawska Agnieszka. 2014. „Znakomia rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego z kościoła pojezuickiego w Krasnymstawie”. Nestor. Czasopismo artystyczne. 4(30): 3-5.
Talbierska Jolanta. 1994. Główne ośrodki produkcji graficznej w Europie XVII wieku. Funkcje, artyści, produkcja. W: Sztuka XVII wieku w Polsce. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Kraków grudzień 1993, red. T. Hrankowska, J. Pasierb. Warszawa: Arx Regia, s. 103-124;
Dobrzeniecki Tadeusz. 1964. “Rozmyślania dominikańskie: próba charakterystyki”. Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej 55/2, 319-339
Dobrzeniecki Tadeusz. 1981. Wybrane zagadnienia ikonografii pasyjnej w sztuce polskiej. W Męka Chrystusa wczoraj i dziś, red. H. D. Wojtyska, J.J. Kopeć, Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 131-151.
Dzik. Janina. 1998. Franciszek Lekszycki. Malarz religijny baroku. Kraków: Calvarianum,
Dzikowska Greta. 2018. „Przedstawienia Chrystusa Ukrzyżowanego w rzeźbie hiszpańskiej złotego wieku.” Roczniki humanistyczne LXVI (4), 55-74.
Gebarowicz Mieczysław. 1986. “Prolegomena do dziejów lwowskiej rzeźby rokokowej “. Artium Questiones 3: 5-46.
Hornung Zbigniew. 1972. Problem rokoka w architekturze sakralnej XVIII wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossoilńskich
Konstanty Kalinowski. 1993. Teatr i mistyka. Rzeźba barokowa pomiędzy Zachodem a Wschodem. Poznań: Muzeum Narodowe w Poznaniu
Kalinowski Konstanty. 1995. „Warsztat barokowego rzeźbiarza.” Artium Questiones 7, 103-140.
Kalinowski Konstanty. 1998. Krucyfiks Cristo vivo ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu. W: Nobile claret opus, red. L. Kalinowski, S. Mossakowski, Z. Ostrowska-Kębłowska, Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, 209-215.
Karkocha Małgorzata. 2008. „Sztuka potrydencka na Śląsku na przykładzie kościoła św. św. Stanisława i Wacława w Świdnicy. Założenia teoretyczne i praktyka artystyczna”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica 83, 7-28.
Karpowicz Mariusz . 1994. Sztuki polskiej drogi dziwne. Bydgoszcz: Oficyna Wyd. Excalibur
Kobielus Stanisław. 2000. Krzyż Chrystusa. Od znaku i figury do symbolu i metafory. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX,
Kozieł Andrzej. 2019. Michael Willmann (1630-1706) śląski mistrz malarstwa barokowego. Wrocław: Via Nova
Mańkowski Tadeusz. 1937. Lwowska rzeźba rokokowa. Lwów : Towarzystwo Miłośników Przeszłości Lwowa
Mrozowski Przemysław (red.). 2000. Śmierć w kulturze dawnej Polski : od średniowiecza do końca XVIII wieku : katalog wystawy: 15 grudnia 2000 – 15 marca 2001. Warszawa: Arx Regia
Organisty Adam, Walczak Marek. 2005. “Krucyfiks w arkadzie tęczowej kościoła św. Floriana w Krakowie”. W: Modus. Prace z historii sztuki. VI, 49-59.
Ostrowski Jan K. 1993. Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii w Nawarii. W Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. Praca zbiorowa. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, t. 1, 53-64.
Ostrowski Jan K. 1994. Z problematyki warsztatowej i atrybucyjnej rzeźby lwowskiej w XVIII w. W: Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej. Red. J. Ostorwski. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls: 79-87
Samek Jan. 1978. Rodzaje recepcji sztuki Rubensa w Polsce. W: Rubens, Niderlandy i Polska. Materiały sesji naukowej Łódź 25-26.02.1977. red. J.A. Ojrzyński, Łódź: Muzeum Sztuki w Łodzi
Sito Jakub. 2008. Rokokowa rzeźba lwowska. Zarys problematyki,. W Adam Bochnak. Naświetlanie rzeźby lwowskiej, red. P.J. Jamski, A. Betlej, 70. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
Smulikowska Ewa. 1985. Rococo crucifixes of the Lvovian school. Problems of authorship, style and artistic topography. W Studien zur europaischen Barock- und Rokokoplastik. Red. K. Kalinowski, Poznań: Wydawn. Nauk. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 220-230.
Stramczewska Olga. 2013. Obecność miniatur a język Rozmyślań dominikańskich. Kwartalnik językoznawczy, 4, 59-69.
Szykuła-Żygawska Agnieszka. 2014. „Znakomia rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego z kościoła pojezuickiego w Krasnymstawie”. Nestor. Czasopismo artystyczne. 4(30): 3-5.
Talbierska Jolanta. 1994. Główne ośrodki produkcji graficznej w Europie XVII wieku. Funkcje, artyści, produkcja. W: Sztuka XVII wieku w Polsce. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Kraków grudzień 1993, red. T. Hrankowska, J. Pasierb. Warszawa: Arx Regia, s. 103-124;
Feliks, M. D. (2021). Krucyfiks Cristo vivo w kościele św. Michała Archanioła w Urazie. Wirtuozerskie przedstawienie Chrystusa Ukrzyżowanego Lwowskiej Szkoły Rzeźbiarskiej Doby Rokoka. Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars, 58(2), 201–220. https://doi.org/10.25167/ls.2047
Authors
Maria Dominika FeliksStatistics
Téléchargements
Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.
