The idea of a strong government in the Polish political-legal thought at the beginning of Polish independence
Abstract
In the opinions which were commonly presented by pre-war lawyers and historians,
the institutional system of the state growing out of the provisions of the March
constitution (1921) was based on the constitution of the Third French Republic (1875). By
the same token, it copied and even deepened some of the failings of the French system,
including the weakness of the executive dominated by the parliament, particularly by its
lower chamber.
The article presents the major conditions for the creation of the executive power in the
first Polish twentieth-century constitution. The basis for these deliberations was reference to
the traditions of two Polish historical schools which were shaped in the partition period, representing
pessimistic and optimistic visions of the Polish history before the fall of the state.
It was shown that the adopted model of the executive, despite the original declarations,
broke with the categorical order derived from the political tradition of the Third May
Constitution which was constituted by the idea of a strong government. It was caused by
personal animosities and the lack of steady political consensus on the establishment of the
first cabinets of the Second Polish Republic and it subsequently led to a deep crisis in the
state institutions, the consequence of which was the May Coup carried out by Marshal Józef
Pilsudski and the imposition of a quasi authoritarian regime.
Keywords:
the executive power, political thought, the Second Republic of Poland, political institution, constitutionalismReferences
Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Dz.U. 1921, nr 44, poz. 267.
Google Scholar
Sejm Ustawodawczy – SU (1919–1922). Sprawozdania Stenograficzne 35, 36, 37, 160.
Google Scholar
Sejm Ustawodawczy – SU (1919–1922). Druk 2442.
Google Scholar
(PAT_Havas). 1922. Blenaime o życiu gospodarczym Polski. Dziennik Poznański (42) z 21 II, s. 3.
Google Scholar
(WTB). 1917. Zapowiedź enuncjacji monarszej w sprawie konstytucji Król. Polskiego. Kurier Poznański (205) z 9 IX, s. 1.
Google Scholar
B.K. 1917. Cenna przestroga. Kurier Warszawski (44) z 13 II, s. 1.
Google Scholar
Handelsman, Marceli. 1920. Sejm jedno czy dwuizbowy. Tydzień Polski (11) z 23 V, s. 1.
Google Scholar
Koskowski B. 1917. Silny rząd. Kurier Warszawski (124) z 6 V, s. 2–3.
Google Scholar
O rząd polski. 1917. Czas (502) z 30 X, s. 1.
Google Scholar
Po introdukcji Rady Regencyjnej. 1917. Czas (500) z 29 X, s. 1.
Google Scholar
Po ogłoszeniu Patentu konstytucyjnego. 1917. Kurier Poznański (212) z 18 IX, s. 1.
Google Scholar
S.K. (Stanisław Kutrzeba). 1917. Wartość prostoty. Głos Narodu (9) z 11 I, s. 1.
Google Scholar
Tworzenie rządu w Królestwie. 1917. Kurier Poznański (269) z 25 XI, s. 1.
Google Scholar
Uwagi nad konstytucją. 1919. Dziennik Poznański (264) z 15 XI, s. 1.
Google Scholar
Wilson a Cieszkowski. 1917. Kurier Warszawski (28) z 28 I, s. 3–4.
Google Scholar
Ajnenkiel, Andrzej. 1972. Spór o model parlamentaryzmu polskiego do roku 1926. Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar
Ankieta konstytucyjna Sejmu R.P. 1931. Warszawa [s.n.].
Google Scholar
Balicki, Zygmunt. 1906. Parlamentaryzm: Zarys socjologiczny. T. 1–2. Lwów–Warszawa: E. Wende i Spółka.
Google Scholar
Balzer, Oswald. 1907. Konstytucja Trzeciego Maja. Reformy społeczne i polityczne ustawy rządowej z r. 1791. Studia nad Historią Prawa Polskiego. t. 2. Lwów: E .Wende i Spółka.
Google Scholar
Balzer, Oswald. 1917. Z zagadnień ustrojowych Polski. Lwów: Towarzystwo dla Popierania Nauki Polskiej.
Google Scholar
Buzek, Józef (red.). 1918. Projekt konstytucji państwa polskiego i ordynacji wyborczej sejmowej oraz uzasadnienie i porównanie projektu konstytucji państwa polskiego z innymi konstytucjami. Warszawa: Nakładem Rządu Polskiego.
Google Scholar
Chołoniewski, Antoni. 1917. Duch dziejów Polski. Kraków: nakładem autora.
Google Scholar
Chrząszczewski, Aleksander. 1922. Zagadnienie organizacji państwa w Polsce. Drogi Polski (8–9): 521–552.
Google Scholar
Cieszkowski, August. 1908. O Izbie wyższej i arystokracji naszych czasów. Poznań: [s.n.].
Google Scholar
Cybichowski, Zygmunt. 1926. Krytyka konstytucji polskiej. Gazeta Administracji i Policji Państwowej (13): 201–202.
Google Scholar
Dicey, Albert Vince. 1907. Wstęp do nauki o prawie konstytucyjnem. Warszawa: Drukarnia K. Kowalewskiego.
Google Scholar
Dmowski, Roman. 1914. Upadek myśli konserwatywnej w Polsce. Warszawa: Spółka Wydawnicza Warszawska A. Sadzewicz, M. Niklewicz i Sp.
Google Scholar
Dubanowicz, Edward. 1917. Rządy gabinetu. Rozbiór systemu parlamentarnego ze stanowiska prawno-porównawczego. Kraków: Księgarnia G. Gebethner i Spółka.
Google Scholar
Esmein, Adhemar. 1904. Zasady prawa konstytucyjnego. Warszawa: Wydawnictwo „Ogniwa”.
Google Scholar
Garlicki, Andrzej. 1990. Józef Piłsudski 1867–1935. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar
Gaul Jerzy; Makiłła Dariusz; Morawski Wojciech (red.). 2018. Przystanek w drodze do Niepodległości: działalność Rady Regencyjnej w latach 1917–1918. Warszawa: Archiwum Akt Dawnych; Szkoła Główna Handlowa w Warszawie; Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie.
Google Scholar
Goclon, Jacek. 2011. Rząd Ignacego Paderewskiego. Geneza skład osobowy i działalność 16 stycznia 1919 – 9 grudnia 1919). Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica (86): 93–145.
Google Scholar
Jaworski, Władysław Leopold. 1922. Rząd. W: Nasza Konstytucja. Cykl odczytów urządzonych staraniem Dyrekcji Szkoły Nauk Politycznych w Krakowie od 12–25 maja 1921, 69–77. Kraków: nakładem autorów.
Google Scholar
Jaworski, Władysław Leopold (red.). 1921. Konstytucja z dnia 17 marca 1921. Prawo polityczne od 2 października 1919 do 4 lipca 1921, II A. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza.
Google Scholar
Kasparek, Franciszek. 1887. O Radzie Stanu i jej znaczeniu w monarchii konstytucyjnej. Rozprawy i Sprawozdania z posiedzeń Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności (XIX): 60–140.
Google Scholar
Kawalec, Krzysztof. 2000. Spadkobiercy niepokornych. Dzieje polskiej myśli politycznej 1918–1939. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Komarnicki, Wacław. 1923. Zarys ustroju państwowego Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo F. Hoesicka.
Google Scholar
Komarnicki, Wacław. 1937. Ustrój państwowy Polski współczesnej. Geneza i system. Wilno: [s.n.].
Google Scholar
Konopczyński, Władysław. 1924. Ankieta o konstytucji. Przegląd Wszechpolski (10): 795–813.
Google Scholar
Krukowski, Stanisław. 1977. Geneza konstytucji z 17 marca 1921 r. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Google Scholar
Krukowski, Stanisław. 1990. Mała Konstytucja. W: M. Kallas (red.). Konstytucje Polski. Studia monograficzne z dziejów polskiego konstytucjonalizmu (II): 7–19. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Kutrzeba, Stanisław. 1917. O budowie państwa polskiego. Myśl Polska (Warszawa) (3): 129–136.
Google Scholar
Kutrzeba, Stanisław. 1905. Historia ustroju Polski w zarysie. Lwów–Warszawa: E. Wende i Spółka.
Google Scholar
Makiłła, Dariusz. 2003. Władza wykonawcza w Rzeczypospolitej. Od połowy XVII w. Do 1763. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar
Makowski, Julian. 1917. O ustroju konstytucyjnym. Jedna czy dwie izby. Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka.
Google Scholar
Niedziałkowski, Mieczysław. 1918. Izby wyższe w parlamentach współczesnych. Warszawa: Wydawnictwo Biura Pracy Społecznej.
Google Scholar
Peretiatkowicz, Antoni (red.). 1923. Encyklopedia prawa obowiązującego w Polsce. Poznań.
Google Scholar
Peretiatkowicz, Antoni. 1922. Nasza konstytucja. Przegląd Wszechpolski (8): 589–599.
Google Scholar
Rostworowski, Michał. 1919. Budowa władzy rządowej i wykonawczej (odczyt wygłoszony w Krakowie dnia 14 czerwca 1919). Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza.
Google Scholar
Rostworowski, Michał. 1919. Wytyczne konstytucji polskiej (odczyt wygłoszony w Krakowie 16 maja 1919). Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza.
Google Scholar
Rzymowski, Wincenty. 1917. Rada Regencyjna. Myśl Polska (Warszawa) (6): 96–97.
Google Scholar
Serejski, Marian Henryk. 1977. Naród a państwo w polskiej myśli historycznej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Siemieński, Józef. 1918. Dziedzictwo Rzeczypospolitej. Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka.
Google Scholar
Simieński, Józef. 1918. Sejm jednoizbowy i dwuizbowy. Warszawa: Skład Główny w Księgarni M. Szczepkowskiego.
Google Scholar
Starczewski, Eugeniusz. 1922. Nasze rządy. Warszawa: Gebethner i Wolff.
Google Scholar
Starczewski, Eugeniusz. 1917. Ku odbudowie. Kijów: Drukarnia Polska w Kijowie.
Google Scholar
Starzewski, Maciej. 1934. Od sejmowładztwa do rządów gabinetowych (20 lutego 1919 – 6 stycznia 1934). Kraków: Drukarnia „Powściągliwość i Praca”.
Google Scholar
Starzyński, Stanisław. 1921. Konstytucja państwa polskiego. Lwów: Nakładem Lwowskiego Towarzystwa Naukowego.
Google Scholar
Waliszewski, Kazimierz. 1890. Polska i Europa w drugiej połowie XVIII wieku. Wstęp do historii ruchu politycznego w tej epoce. Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Wierzbicki, Andrzej. 1971. Wokół ducha dziejów Polski. Spory o ocenę dziejów narodowych w historiografii polskiej 1917–1919. Kwartalnik Historyczny LXXVIII (4): 840–857.
Google Scholar
Wierzbicki, Andrzej. 1978. Naród – państwo w polskiej myśli historycznej dwudziestolecia międzywojennego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Wierzbicki, Andrzej. 1984. Wschód – Zachód w koncepcjach dziejów Polski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Wilson, Woodrow. 1889. The state. Elements of historical and practical politics. Boston: DC Heath & Co. Publisher.
Google Scholar
Winnicki, Zdzisław Julian. 2017. Rada Regencyjna Królestwa Polskiego i jej organy (1917–1918). Wrocław: Wydawnictwo Wektory.
Google Scholar
Wojtacki, Maciej. 2014. Państwo i jego rola w świetle prac konstytucyjnych Sejmu polskiego w latach 1928–1935. W: J. Żarnowski (red.). Metamorfozy społeczne. T. 8: Państwo i społeczeństwo. Warszawa.
Google Scholar
Zakrzewski, S. 1918. Ideologia ustrojowa. Krytyka sądów Balzera, Kutrzeby, Chołoniewskiego. Lwów: H. Altenberg, G. Seyfarth, E. Wende i Spółka.
Google Scholar
Statistics
Downloads
License
Author’s economic rights to published works are held by Opole University (collective works) and individual Authors (individual parts of the collective work, ones that form a separate entity).
The journal Opole Studies in Administration and Law accepts for publication only works which have not been in circulation before.
On the basis of the Regulation (2016/679) of the European Parliament and of the Council of 27 April 2016 on the protection of natural persons with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46/EC (referred to as General Data Protection Regulation or RODO) Opole University, based at 11a Plac Kopernika, 45-040 Opole, is the personal data controller for all the authors publishing their works in the Opole Studies in Administration and Law.
The articles published in Opole Studies in Administration and Law are available under a licence Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
For aricles till 2017 your use is permitted by an applicable exception or limitation – see:
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
Read more about the license CC BY-NC-ND 4.0:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/
View Legal Code:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/legalcode
