Naruszenie wizerunku, przy wykorzystaniu technologii: ‘‘deepfake’’ – analiza prawna i praktyczna
Deepfake – ochrona wizerunku
Oskar Bodanka
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła IIAbstrakt
W artykule zostały przedstawione rozważania na temat ochrony wizerunku w sytuacji naruszenia przez nowe technologie. Refleksji został poddany problem naruszenia wizerunku przy wykorzystaniu technologii deepfake. W artykule rozstrzygnięto, czym w świetle przepisów prawa jest deepfake, kto ponosi odpowiedzialność za naruszenie wizerunku dokonane za pomocą tej technologii oraz przedstawiono obecnie funkcjonujące podstawowe instytucje prawne służące ochronie wizerunku. Autor przeprowadził analizę źródeł zastanych, w stosunku do źródeł prawa wykorzystano metodę dogmatyczno-prawną przez zastosowanie odpowiednich przepisów prawa prywatnego w szczególności prawa cywilnego i autorskiego oraz odwołanie się do orzecznictwa krajowego i poglądów doktryny, która umożliwiła krytyczną analizę przepisów prawa w kontekście ochrony prawa do wizerunku. Przeprowadzona analiza pozwoliła wskazać podstawowe wątpliwości dotyczące prawidłowości przyjętych w tym zakresie regulacji. Stwierdzono, że przepisy prawa krajowego z jednej strony zapewniają ochronę wizerunku przed utrwalaniem i rozpowszechnianiem w materiałach deepfake’owych, ale z drugiej strony regulacje te mogą powodować poważne wątpliwości w doktrynie oraz rozbieżności w orzecznictwie. Wskazano, że przepisy dotyczące wizerunku oraz ogólnie technologii AI powinny zostać szczegółowo uregulowane systemie prawnym.
Słowa kluczowe:
deepfake, prawo nowych technologii, prawna ochrona wizerunku, głębokie uczenie, AIBibliografia
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1805, z zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2020 r. poz. 1913, z 2021 r. poz. 1655.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1062, z 2022 r. poz. 655.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 3 lutego 2001 r. o ochronie dziedzictwa Fryderyka Chopina (Dz. U. z 2021 r. poz. 1578.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2020 r. poz. 344.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2070.).
Google Scholar
Wniosek w sprawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego zharmonizowane przepisy dotyczące sztucznej inteligencji (akt w sprawie sztucznej inteligencji) i zmieniającego niektóre akty ustawodawcze Unii, COM (2021) 206 final, 21.04.2021, Dostęp: 04.12.21 https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=16 23335154975&uri=CEL
Google Scholar
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 20 października 2020 r. z zaleceniami dla Komisji w sprawie systemu odpowiedzialności cywilnej za sztuczną inteligencję (2020/2014(INL)) (Dz. U. UE. C. z 2021 r. Nr 404.).
Google Scholar
Wyrok TSUE z dnia 16 lipca 2009 r. C-5/08 Dostęp: 11.12.21 LEX nr 505783.
Google Scholar
Wyrok SN z dnia 25 kwietnia 1973 r. I CR 91/73 Dostęp: 15.11.21 LEX nr 1643.
Google Scholar
Wyrok SN z dnia 7 marca 2003 r. I CKN 100/01 Dostęp: 15.11.21 LEX nr 83833.
Google Scholar
Wyrok SN z dnia 25 stycznia 2006 r. I CK 281/05 Dostęp:15.02.22 LEX nr 181263.
Google Scholar
Wyrok SN z dnia 4 grudnia 2019 r. I CSK 497/18 Dostęp: 23.03.22 LEX nr 3019499.
Google Scholar
Wyrok SA w Warszawie z dnia 30 października 1991 r. I ACr 436/91 Dostęp: 17.11.21 LEX nr 62606.
Google Scholar
Wyrok SA w Warszawie z dnia 12 lutego 1998 r. I ACa 1044/97 Dostęp: 15.11.21 LEX nr 81433.
Google Scholar
Wyrok SA w Krakowie z dnia 20 lipca 2004 r. I ACa 564/04 Dostęp: 21.01.22 LEX nr 142138.
Google Scholar
Wyrok SA w Białymstoku z dnia 31 lipca 2012 r. I ACa 303/12 Dostęp: 17.12.22 LEX nr 1220403.
Google Scholar
Wyrok SA w Gdańsku z dnia 25 października 2012 r. V ACa 814/12 Dostęp: 16.03.22 LEX nr 1305947.
Google Scholar
Postanowienie SA w Warszawie z dnia 7 stycznia 2015 r. I ACz 2501/14 Dostęp: 12.11.21 LEX nr 1744683.
Google Scholar
Wyrok SA w Warszawie z dnia 23 października 2015 r. I ACa 121/15 Dostęp:15.12.21 LEX nr 1950255.
Google Scholar
Wyrok SA w Warszawie z dnia 22 lutego 2017 r. VI ACa 1781/15 Dostęp: 17.02.22. LEX nr 2402439.
Google Scholar
Wyrok SA w Warszawie z dnia 19 września 2018 r. VI ACa 595/17 Dostęp:15.02.22. LEX nr 2593593.
Google Scholar
Wyrok SA w Warszawie z dnia 29 listopada 2018 r. I ACa 974/17 Dostęp: 18.02.22. LEX nr 2691182.
Google Scholar
Aleksandrowicz, Marta. 2015. Naruszenie wizerunku osób publicznych w reklamie. Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Google Scholar
Balyan, Archana. Agrawal, S.S. Dev, Amita (red.). 2013. Speech Synthesis. A Review, International Journal of Engineering Research & Technology (IJERT) t. 2 (6). 57-75.
Google Scholar
Banaszczyk, Zbigniew. 2020. Komentarz do artykułu 4491 k.c. W: Kodeks cywilny. Komentarz, red. Krzysztof Pietrzykowski, Warszawa: C.H. Beck, wydanie elektroniczne LEGALIS, Dostęp: 15.11.2021.
Google Scholar
Barszczewski, Maciej. 2007. Atrybuty działalności intelektualnej warunkujące ochronę prawnoautorską. Glosa do wyroku SN z dnia 25 stycznia 2006 r. I CK 281/05. Gdańskie Studia Prawnicze Przegląd Orzecznictwa (4), 71-73.
Google Scholar
Barta, Janusz. Czajkowska-Dąbrowska, Monika. Ćwiąkalski, Zbigniew. Markiewicz, Ryszard.Traple, Elżbieta (red.). 2005. Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz. Kraków: Zakamycze
Google Scholar
Barta, Janusz. Markiewicz, Ryszard (red.). 2002. Wokół prawa do wizerunku. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej (80), 11-31.
Google Scholar
Barta, Janusz. Markiewicz, Ryszard. (red.). 2019. Prawo autorskie. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Dąbrowska, Iwona. 2020. Deepfake͵ nowy wymiar internetowej manipulacji. W: Zarządzanie Mediami. t. 8(2), red. Bogusław Nierenberg, 96 – 97. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Ferenc-Szydełko, Ewa. 2021. Komentarz do artykułu 1. W: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych Komentarz, red. Ewa Ferenc-Szydełko, Warszawa: C.H.Beck, wydanie elektroniczne LEGALIS, Dostęp: 15.11.2021.
Google Scholar
Grzybczyk, Katarzyna. 1997. Prawnoautorska ochrona postaci fikcyjnej. Monitor Prawniczy, (6) 234-239.
Google Scholar
Grzybowski, Stefan. 1957. Ochrona dóbr osobistych według przepisów ogólnych Kodeksu cywilnego. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze.
Google Scholar
Grzybowski, Stefan. Kopff, Andrzej. Serda Jerzy (red.). 1973. Zagadnienia prawa autorskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Hardie, Cate. Fahim, Dalvi.Zeshan, Hussain (red.). 2017. DeepFace: Face Generation using Deep Learning. arXiv. DOI 10.48550/ARXIV.1701.01876
Google Scholar
Kidyba, Andrzej. 2018. Prawo handlowe. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar
Matlak, Andrzej. 2004. Cywilnoprawna ochrona wizerunku. Kwartalnik Prawa Prywatnego. t. 13 (2), 317-358.
Google Scholar
Niewęgłowski, Adrian. 2021. Prawo autorskie. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Nirkin, Yuval. Keller, Yosi. Hassner, Tal (red.). 2019. FSGAN: Subject Agnostic Face Swapping and Reenactment. arXiv.
Google Scholar
Nowak-Gruca, Aleksandra. 2020. Użytkownik forever off. Wybrane problemy cyfrowego „życia po życiu” związane z ochroną wizerunku i korespondencji. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej (147), 130-144.
Google Scholar
Okoń, Zbigniew. 2019. Wykorzystanie utworów dla potrzeb głębokiego uczenia w świetle europejskiego prawa autorskiego. W: Sztuczna inteligencja, blockchain, cyberbezpieczeństwo oraz dane osobowe. Zagadnienia wybrane, red. Kinga Flaga-Gieruszyńska, Jacek Gołaczyński, Dariusz Szostek, 103-114. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar
Pązik, Adam. 2020. Komentarz do art. 81 W: Ustawy autorskie. Komentarze. red. Ryszard, Markiewicz Warszawa: C.H. Beck wydanie elektroniczne LEGALIS, Dostęp: 17.11.2021.
Google Scholar
Perov, Ivan. Gao, Daiheng. Chervoniy, Nikolay. Liu, Kunlin. Marangonda, Sugasa. Umé, Chris. Jiang, Jian. RP, Luis. Zhang, Sheng. Wu, Pingyu. Zhang, Weiming (red.). 2020. DeepFaceLab: Integrated, flexible and extensible face-swapping framework. arXiv. DOI 10.48550/ARXIV.2005.05535
Google Scholar
Poźniak-Niedzielska, Maria. Szczotka, Jerzy (red.). 2020. Prawo autorskie. Zarys problematyki. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Rycko, Nikodem. 2018. Prawo właściwe dla ochrony dóbr osobistych w wiążących Polskę dwustronnych umowach międzynarodowych. Zeszyty Prawnicze. t. 18 (4) 67-87. DOI 1 0.21697/zp.2018.18.4.03
Google Scholar
Sadomski Jacek. 2021. Komentarz do art. 23 W: Kodeks cywilny. Komentarz. red. Konrad, Osajda. Witold, Borysiak. Warszawa: C.H. Beck wydanie elektroniczne LEGALIS, Dostęp: 17.11.2021.
Google Scholar
Szatkowska, Ewelina.2020. Wizerunek w prawie cywilnym i prawie autorskim: zakres roszczeń. Utrwalanie a rozpowszechnianie wizerunku oraz sprzeczne linie orzecznicze w zakresie rozpoznawalności osoby W: Współczesne problemy prawa do wizerunku. Zagadnienia wybrane, red. Ewelina Szatkowska. 13-38. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar
Szpyt, Kamil. 2019. Sztuczna inteligencja i nowe technologie (nie zawsze) w służbie ludzkości, czyli cywilnoprawna problematyka rozwoju i popularyzacji technologii deepfake. W: Sztuczna inteligencja, blockchain, cyberbezpieczeństwo oraz dane osobowe. Zagadnienia wybrane, red. Kinga Flaga-Gieruszyńska, Jacek Gołaczyński, Dariusz Szostek, 75-94. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar
Święcka, Krystyna. Święcki, Juliusz. 2004. Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz – wybór międzynarodowych aktów prawnych. Warszawa: Kodeks.
Google Scholar
Traple, Elżbieta. 2007. Dobra osobiste w reklamie. W: Prawo reklamy i promocji. red. Elżbieta, Traple. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis 811–838.
Google Scholar
Wasiuta, Olga. Wasiuta, Sergiusz (red.). 2019. Deepfake jako skomplikowana i głęboko fałszywa rzeczywistość. Annales Universitatis Paedeagogicae Cracoviensis Studia de Securitate t. 9 (3), 19-30. DOI 10.24917/26578549.9.3.2
Google Scholar
Wojewódzka, Joanna. 2020. Ochrona wizerunku jako dobra osobistego oraz jako instytucji własności intelektualnej - glosa – I ACa 137/1. Monitor Prawniczy (11) 597- 600.
Google Scholar
Zieliński, Maciej. 2017. Wykładnia prawa zasady - reguły - wskazówki. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Deepfake o deepfake. dostęp: 14.11.21. https://www.youtube.com/watch?v=zA0W8DadBW0
Google Scholar
Here Come the Fake Videos, Too. Dostęp: 04.11.21. https://www.nytimes.com/2018/03/04/technology/fake-videos-deepfakes.html
Google Scholar
Dwa razy więcej deepfake’ów w internecie. Jak się przed nimi bronić? Dostęp: 10.11.21.https://superbiz.se.pl/technologie/dwa-razy-wiecej-deepfakeow-w-internecie-jak-sie-przed-nimi-bronic-aa-5qNK-fgXK-sNxf.html
Google Scholar
Autorzy
Oskar BodankaStatystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Opolskie Studia Administracyjno-Prawne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz poszczególni Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego, mających samodzielne znaczenie).
W Opolskich Studiach Administracyjno - Prawnych mogą być publikowane tylko utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
Na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako „RODO") administratorem danych osobowych osób publikujących w Opolskich Studiach Administracyjnoprawnych (Wydawnictwo UO) jest Uniwersytet Opolski z siedzibą przy pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole.
Artykuły zamieszczone w czasopiśmie objęte są licencją Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
(CC BY-NC-ND 4.0)
Z pozostałych zamieszczonych w niniejszym czasopiśmie utworów można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Więcej szczegółów o licencji CC BY-NC-ND 4.0 znajdą Państwo na stronie:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.pl
Treść licencji dostępna pod linkiem:
