1. Strona domowa
  2. Archiwum
  3. AHEAD OF PRINT
  4. Articles

The substantive right to environment and the procedural environmental rights under the Aarhus Convention – Part II

Jerzy Jendrośka

Uniwersytet Opolski


Abstrakt

Niniejszy artykuł stanowi Część II studium przedstawiającego wzajemne relacje między materialno-prawnymi i proceduralnymi uprawnieniami do środowiska na tle zróżnicowanego charakteru uprawnień o charakterze materialno-prawnym i wyzwań napotykanych przy projektowaniu prawa do zdrowego środowiska. Podczas gdy część I poświęcona była przedstawieniu rozwoju odpowiednich przepisów prawnych dotyczących uprawnień o charakterze materialno-prawnym, w tym zarówno praw człowieka, jak i praw przyrody (tzw. Rights of Nature – RoN), niniejsza część II stanowi ich kontynuację, przedstawiając genezę i koncepcyjne korzenie Konwencji EKG ONZ z Aarhus jako próby skodyfikowania środowiskowych praw proceduralnych i wspierania demokracji uczestniczącej w kwestiach środowiskowych. W tym kontekście przedstawiono też bardziej szczegółowy opis procesu włączania do Konwencji z Aarhus również odniesienia do materialnego prawa do środowiska oraz ostateczny kształt Artykułu 1 Konwencji odnoszącego się do tej kwestii. Uzupełnieniem tego jest krótki przegląd zakresu i struktury Konwencji oraz jej powiązań z Zasadą 10 Deklaracji z Rio de Janeiro, a także kilka uwag dotyczących struktury normatywnej Konwencji, powszechnie uważanej za bazującą na "podejściu opartym na uprawnieniach" (tzw. „rights-based approach”). Powyższa analiza stanowi podstawę dla uwag dotyczących odpowiedniej roli trzech rodzajów systemów prawnych uregulowanych w art. 9 ust. 1, 2 i 3 Konwencji z Aarhus w ochronie materialnych praw środowiskowych i demokracji uczestniczącej. W tym zakresie wnioski z badań odbiegają od konwencjonalnych poglądów.

Po pierwsze, wnioski z badań wskazują, że postanowienia art. 9 ust. 1 dotyczące dostępu do wymiaru sprawiedliwości obejmują jedynie dostęp do informacji na podstawie art. 4, podczas gdy możliwość egzekwowania postanowień art. 5 (powszechnie uważanego za zapewniający również prawa społeczeństwa) nie jest zbyt jasna na gruncie Konwencji. Po drugie, przepisy o dostępie do wymiaru sprawiedliwości z art. 9 ust. 2 tylko w przypadku organizacji ekologicznych mogą być traktowane jako środek odwoławczy dotyczący praw do udziału w postępowaniu, podczas gdy w przypadku osób fizycznych mogą być traktowane jedynie jako środek odwoławczy dotyczący ich praw podmiotowych do „prywatnego” środowiska, a możliwość egzekwowania przez osoby fizyczne przepisów proceduralnych art. 6 (zapewniających społeczeństwu uprawnienia do udziału w postępowaniu) nie jest zbyt jasna w świetle Konwencji. Po trzecie, art. 9 ust. 3 nie może być traktowany jako środek odwoławczy w odniesieniu do materialnego prawa do zdrowego środowiska, o którym mowa w art. 1 Konwencji, a jego rola jako środka odwoławczego w odniesieniu do innych praw proceduralnych przyznanych przez Konwencję jest daleka od jasności, ponieważ Konwencja zapewnia w tym przypadku dość szeroką swobodę Stronom w ustalaniu kryteriów legitymacji procesowej. Wreszcie, wyniki badania podkreślają potrzebę interpretacji art. 9 ust. 3 w świetle różnych konceptualnych korzeni Konwencji, tj. nie tylko w odniesieniu do praw środowiskowych ale też w odniesieniu do jej roli w zapewnianiu skuteczności ochrony środowiska oraz wspieraniu demokracji uczestniczącej i rządów prawa.

Słowa kluczowe:

prawo do środowiska, Konwencja z Aarhus, uprawnienia proceduralne

Aarhus Implementation Guide 2014 – ebbesson, Jonas, Helmut Gaugitsch, Jerzy Jendrośka, Stephen Stec, and Fiona Marshall. 2014. The aarhus Convention. an Implementation Guide, second edition, United nations.
  Google Scholar

CeP report 1996 – The report of the special session 17 January 1996 ece/cep/18, an-
  Google Scholar

nex I.
  Google Scholar

Commission notice on access to Justice in environmental Matters, C(2017) 2616 final, para 107.
  Google Scholar

Council decision of 17 February 2005 on the conclusion, on behalf of the european Community, of the Convention on access to information, public participation in decisionmaking and access to justice in environmental matters (2005/370/eC) official Journal
  Google Scholar

of the european Union of 17.5.2005 L 124/1.
  Google Scholar

Draft elements for the convention on access to environmental information and public participation in environmental decision-making (cep/ac.3/r.1) http://www.unece.org/env/pp/adwg.html.
  Google Scholar

eCS rights Fact Sheet – office of the United nations High Commissioner for Human Rights
  Google Scholar

European Governance. a White Paper, european Commission, CoM (2001) 428 final, 25.7.2001.
  Google Scholar

Frequently asked Questions on economic, Social and Cultural rights, Fact Sheet no. 33
  Google Scholar

Guide to aCCC 2019 - Guide to the aarhus Convention Compliance Committee, Second edition, May 2019 https://unece.org/daM/env/pp/Publications/Guide_to_the_Compliance_Committee__second_edition__2019_/english/Guide_to_the_aarhus_Conven-
  Google Scholar

tion_Compliance_Committee__2019.pdf
  Google Scholar

Reports of the aarhus Convention negotiating sessions https://unece.org/environment-policy/public-participation/aarhus-convention/reports-negotiations-convention
  Google Scholar

Report of the first session CeP/aC.3/r.1 (11 april 1996).
  Google Scholar

Report of the second session CeP/aC.3/4 (11 november 1996).
  Google Scholar

Report of the second session CeP/aC.3/16 (17 december 1997).
  Google Scholar

Opinion of advocate General (AG) in Stichting Varkens in nood and others (C-826/18).
  Google Scholar

eCtHr judgment of in Case Verein klimaSeniorinnen Schweiz and others vs Switzerland
  Google Scholar

CJeU Judgement of 14.1.2021 – case C-826/18 Stichting Varkens in nood and others 5 para 51.
  Google Scholar

Findings of aCCC in Case aCCC/C/2005/11, Belgium, eCe/MP.PP/C.1/2006/4/add.2.
  Google Scholar

Bandi, Guyla. 2014. right to environment – Procedural Guarantees. In: Environmental Democracy and Law, (ed.) Guyla Bandi, 79-94. Groningen: europa Law Publishing.
  Google Scholar

Barrit, emily. 2020. The Foundations of the Aarhus Convention. Environmental Democracy, Rights and Stewardship, oxford: Hart Publishing.
  Google Scholar

Betaille, Julien. 2009. The direct effect of the aarhus Convention as seen by the French ‘Conseild’etat’. Environmental Law Network International Review 2: 63-73 https://www. elni.org/fileadmin/elni/dokumente/archiv/2009/Heft_2/elni_review_2009-2_Betaille.pdf.
  Google Scholar

Boyd, david. 2020. Introductory presentation. In: High-level Conference on Environmental Protection and Human Rights, Council of europe, 27 II 2020: 17-21.
  Google Scholar

Boyle, allan. 2006. Human rights or environmental rights? a reassessment. Fordham Environmental Law Review 18(3): 470-511.
  Google Scholar

Boyle, allan. 2012. Human rights and the environment: Where next? The European Journal of International Law 23 (3): 613–642.
  Google Scholar

Boyle, allan. 2015. Human rights and the environment: Where next? In: Environmental Law Dimensions of Human Rights, (ed.) Ben Boer, 201-239. oxford University Press.
  Google Scholar

Brady, kathy. 1998. new Convention on access to Information and Public Participation in environmental Matters. Environmental Policy and Law 28(2): 69-75.
  Google Scholar

Braig katharina and nadezhda kutepova. 2022. Playing Second Fiddle to the aarhus Convention: Why the eCtHr Can and Should Go Further. Journal for European Environmental & Planning Law 19(1-2): 74-102. doI:10.1163/18760104-19010006.
  Google Scholar

Brakeland, Jean Francoise. 2014. access to justice in environmental matters – developments at eU level. Gyoseiho-kenkyu 5: 1-24 http://greenaccess.law.osaka-u.ac.jp/wpcontent/ uploads/2013/04/10pjp_brakeland.pdf
  Google Scholar

De Sadeleer nicolas, Gerhard roller and Miriam dross. 2005. Access to justice in environmental matters and the role of ngos; empirical findings and legal appraisal. Groningen: Europa Law Publishing.
  Google Scholar

Ebbesson, Jonas. 2002. Comparative Introduction. In: Access to Justice in Environmental Matters in the EU, (ed.) Jonas ebbesson, 1-47, kluwer Law International
  Google Scholar

Ebbesson, Jonas, 2022. Getting it right: advances in Human rights and the environment from Stockholm 1972 to Stockholm 2022. Environmental Policy and Law 52 (2): 79-92
  Google Scholar

Eckes Christina and Tessa Trapp. 2024. The aarhus Convention’s relevance for Climate Litigation Through the Lens of klimaSeniorinnen. European Law Blog, https://www.europeanlawblog.eu/pub/xx9vrteu/release/1
  Google Scholar

Hallo, ralph (ed.). 1996. Access to environmental information in Europe, Kluwer Law International.
  Google Scholar

Haas, Peter, Marc a. Levy and edward a. Parson. 1992. appraising the earth Summit: How Should We Judge UnCed’s Success?. Environment 34(8): 6-33.
  Google Scholar

Hayward, Tim. 2005. Constitutional Environmental Rights, oxford: oxford University Press.
  Google Scholar

Jendrośka, Jerzy. 2005a. aarhus Convention and Community Law: the Interplay. Journal for European Environmental & Planning Law 2(1): 12-21.
  Google Scholar

Jendrośka, Jerzy. 2005b. Public Information and Participation in eC environmental Law; origins, Milestones and Trends. In Reflections on 30 Years of EU Environmental Law; A High Level of Protection?, (ed.) Richard Macrory, 63-84. Groningen: Europa Law Publishing.
  Google Scholar

Jendrośka, Jerzy. 2011a. Public Participation in environmental decision-Making. Interactions Between the Convention and eU Law and other key Legal Issues in its Implementation in the Light of the opinions of the aarhus convention Compliance Committee. In: The
  Google Scholar

Aarhus convention at Ten. Interactions and Tensions between Conventional International Law and EU Environmental Law, (ed.) Marc Pallemaerts, 91-147. Groningen: Europa Law Publishing.
  Google Scholar

Jendrośka, Jerzy. 2011b. aarhus Convention Compliance Committee: origins, Status and activities. Journal for European Environmental & Planning Law 8(4): 301-314.
  Google Scholar

Jendrośka, Jerzy. 2012. Citizen’s rights in european environmental Law: Stock-Taking of key Challenges and Current developments in relation to Public access to Information, Participation and access to Justice. Journal for European Environmental & Planning
  Google Scholar

Law 9(1): 71-90.
  Google Scholar

Jendrośka, Jerzy. 2020a. access to Justice in the aarhus Convention – Genesis, Legislative History and overview of the Main Interpretation dilemmas. Journal for European Environmental & Planning Law 17(4): 372-408.
  Google Scholar

Jendrośka, Jerzy. 2020b. el acuerdo de escazú a la luz de la experiencia del Convenio de aarhus. In: Acuerdo de Escazú, Hacia la democracia ambiental en América Latina y el Caribe, (eds) Michel Prieur, Gonzalo Sozzo and andrés nápoli, 71-83. ediciones
  Google Scholar

UnL.
  Google Scholar

Jendrośka, Jerzy. 2021. Procedural environmental rights: some observations on the escazu agreement as compared with the aarhus Convention. In: Grensoverstijgende rechts-beoefening. Liber amicorum Jan Jans, (ed.) kars de Graaf, 345-353. Uitgeverij Paris.
  Google Scholar

Jendrośka, Jerzy and alina anapianova. 2023. Towards a Green energy Transition: rePowereU directive vs environmental acquis. Environmental Law Network International Review 23: 1-5. doI: 10.46850/elni.2023.001.
  Google Scholar

Jendrośka, Jerzy, Moritz reese and Lorenzo Squintani. 2021. Towards a new legal framework for sustainability under the european Green deal. The Opole Studies in Administration and Law 19(2): 87-116.
  Google Scholar

Jendrośka, Jerzy and Stephen Stec. 2001. The aarhus Convention: Towards a new era in environmental democracy. Environmental Liability 9(3): 140-151.
  Google Scholar

Kiss, alexandre and dinah Shelton. 2007. International Environmental Law, 2nd ed. New York: 69-70.
  Google Scholar

Lambert, elisabeth. 2020. The Environment and Human Rights. Introductory Report to the High-Level Conference Environmental Protection and Human Rights, Strasbourg, 27 February, available at https://rm.coe.int/report-e-lambert-en/16809c827f.
  Google Scholar

Lavrysen, Luc. 2010. The aarhus Convention: Between environmental Protection and Human rights. In : Liege, Strasbourg, Bruxelles: Parcours Des Droits de l’homme, (ed.) Paul Martens, 647-671. anthemis.
  Google Scholar

Majtenyi, Balazs. 2008. a right without a subject? Fundamentum 5: 22-35.
  Google Scholar

Mason, Michael. 2010. Information disclosure and environmental rights: The aarhus Convention. Global Environmental Politics 10(3): 10-28.
  Google Scholar

Mullerova, Hanna et al. 2013. Public Participation in Environmental Decision-Making: Implementation of the Aarhus Convention, Praha.
  Google Scholar

Pallemaerts, Marc. 2011. Introduction. In: The Aarhus convention at Ten: Interactions and Tensions between Conventional International Law and EU Environmental Law, (ed.) Marc Pallemaerts, 3-15. Groningen: europa Law Publishing.
  Google Scholar

Raustiala, Kal. 1997. The “Participatory revolution” in International environmental Law.
  Google Scholar

Harvard Environmental Law Review 21(2): 537-586.
  Google Scholar

Rehbinder, Eckard and Demetrio Loperena. 2001. Legal Protection of environmental rights: The role and experience of the International Court of environmental arbitration and Conciliation. Environmental Policy and Law 31(6): 282-293.
  Google Scholar

Sharman, Nicola. 2023. objectives of Public Participation in environmental decision-Making. International and Comparative Law Quarterly 72: 333-360.
  Google Scholar

Scherdtfeger, Angela. 2023. The Human rights dimension. In: Sustainability through Participation?, (eds.) Birgit Peters and eva Julia Lohse, 291-319. Brill/nijhoff.
  Google Scholar

Shelton, Dinah. 1992. What Happened in rio to Human rights?, Yearbook of International Environmental Law 3(1): 75–93. doI: 10.1093/yiel/3.1.75.
  Google Scholar

Shelton, Dinah. 2006. Human rights and the environment: What Specific environmental rights Have Been recognized. Denver Journal of International Law & Policy 35(1): 129-171.
  Google Scholar

Stone, Christopher. 1972. Should Trees Have Standing. Toward Legal right for natural objects. Southern California Law Review 45: 450-501.
  Google Scholar

Suman, anna Berti. 2024. Civic Monitoring for Environmental Law Enforcement. Edward Elgar Publishing.
  Google Scholar

Vasak, Karel. 1977. a 30-year struggle. The sustained efforts to give force of law to the Universal declaration of Human rights. The UNESCO Courier 11: 29-32.
  Google Scholar

Villavicencio Calzadilla, Paola and Louis kotzé. 2023, re-imagining Participation in the anthropocene: The Potential of the rights of nature Paradigm. In: Sustainability through Participation?, (eds.) Birgit Peters and eva Julia Lohse, 51-72. Brill/nijhoff.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2024-11-07

Cited By / Share
Crossref
Scopus
Google Scholar
Europe PMC

Jendrośka, J. (2024). The substantive right to environment and the procedural environmental rights under the Aarhus Convention – Part II. Opolskie Studia Administracyjno-Prawne, 22(1). https://doi.org/10.25167/osap.5633

Autorzy

Jerzy Jendrośka 

Statystyki

Downloads

Download data is not yet available.


Licencja

Prawa autorskie (c) 2024 Opolskie Studia Administracyjno-Prawne

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz poszczególni Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego, mających samodzielne znaczenie).
W Opolskich Studiach Administracyjno - Prawnych mogą być publikowane tylko utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
Na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako „RODO") administratorem danych osobowych osób publikujących w Opolskich Studiach Administracyjnoprawnych (Wydawnictwo UO) jest Uniwersytet Opolski z siedzibą przy pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole.

Artykuły zamieszczone w czasopiśmie objęte są licencją Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
(CC BY-NC-ND 4.0)

Z pozostałych zamieszczonych w niniejszym czasopiśmie utworów można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Więcej szczegółów o licencji CC BY-NC-ND 4.0 znajdą Państwo na stronie:

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.pl

Treść licencji dostępna pod linkiem:






Copyright

Copyright 2018 by Uniwersytet Opolski
OJS Support and Customization by LIBCOM
Platform & workfow by OJS/PKP