„Oblężenie i obrona Saragossy” Józefa Mrozińskiego a tradycja narracji heroicznej
Marzanna Uździcka
Abstrakt
The detailed studies conducted in the article are based on the issue of heroic narrative. Heroic narrative is a type of writing concerning serious subjects significant to the Polish identity, cultural context and national history. These notions are implemented in language through linguistic features showing pathos and loftiness, uncommon tragedy, violence and vividness of the presented characters and historical events.
The aim of the study was to establish a set of features determining the way heroic narrative is written. These features are mainly implemented by literary works and by texts which are strictly literary, but their author was the direct participant of events which were crucial for a given community. The basis of the article is Oblê¿enie i obrona Saragossy w latach 1808 i 1809, ze wzglêdem szczególniejszym na czynnoœci korpusu polskiego. The text can be classified as fiction because its author, Józef Mroziñski, was not a writer but a soldier (a captain) taking part in the military actions described in the text.
The idea of “linguistic picture of the world” has been used in the article. It has allowed showing how a direct participant of the battle interprets the reality through the language, which features of people and things he notices and emphasizes and to what extent the linguistic features he uses are typical of heroic narrative. The main tool of description was the notion of attribution, which is understood as a semantic category covering different kinds of features ascribed to the analysed object.
The conducted studies have shown that when talking about heroes and crucial historical events one does not always use the features of heroic narrative typical of literary tradition and Polish culture. Józef Mroziñski depicts heroism by using non-traditional features such as: in the subject matter – a deep reflection on the tragic situation of both people who lived in a besieged city and the besieging soldiers, in the language – meticu
Słowa kluczowe:
heroic narrative, artistic style, “linguistic picture of the world”, attribution, cultural contextBibliografia
Jakobson R., 1989, Józef Mroziński – jenerał-językoznawca. Pamiątka i przypomnienie. – Tenże, W poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism, t. 2, red. M.R. Mayenowa, Warszawa, s. 7–21.
Janion M., 2009, Bohater, spisek, śmierć. Wykłady żydowskie, Poznań.
Kawyn-Kurzowa Z., 1957, Mroziński jako gramatyk, „Poradnik Językowy”, 3, s. 97–110.
Krzemińska K., 1985, Bohater mityczny w powieściach polskich i francuskich XIX w., Warszawa.
Mayenowa M.R., 1986, Józef Mroziński w dziejach językoznawstwa. – J. Mroziński, Dzieła wszystkie, t. 1, red. Z. Florczak, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
Mroziński J., 1987, Oblężenie i obrona Saragossy w latach 1808 i 1809, ze względem szczególniejszym na czynności korpusu polskiego. – Tenże, Dzieła wszystkie, t. 1, red. Z. Florczak, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
Pietrzak P., 2004, Narracja literacka a świadomość językowa.–Narracja i tożsamość (II). Antropologiczne problemy literatury, red. W. Bolecki, R. Nycz, Warszawa.
Skubalanka T., 2001, Podstawy analizy stylistycznej. Rozważania o metodzie, Lublin.
Woźniak E., 2007, Ofiary i krzywdziciele. Studium postaci w przedtrydenckim piśmiennictwie pasyjnym. Analiza językoznawcza, Łódź.
Zwierzchowski P., 2005, Filmowy wizerunek śmierci heroicznej w perspektywie mitu. – Mity. Mitologie. Mityzacje. Nie tylko w literaturze, red. L. Wiśniewska, Bydgoszcz.
Autorzy
Marzanna UździckaStatystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2013 Stylistyka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Inne teksty tego samego autora
- Marzanna Uździcka, O nowym pojęciu glosariusza (na materiale literatury fantasy). Rekonesans badawczy , Stylistyka: Tom 26 (2017): Słowo a styl
- Marzanna Uździcka, Ładne mówienie o nieładnej rzeczy. Przyczynek do źródeł polskich wzorów kulturowych w ujęciu stylowym i socjalnym , Stylistyka: Tom 24 (2015): Różnorodność kulturowa a styl
- MARZANNA UŹDZICKA, Paratekst – od koncepcji Gérarda Genette’a po współczesną praktykę badań paratekstualnych , Stylistyka: Tom 32 Nr 32 (2023): Stylistyka
