Tekst religijny w politycznym przetworzeniu – „Gorzkie żale moskalofilskie” Telesfora Chełchowskiego

Jolanta Klimek-Grądzka

doi:10.25167/Stylistyka29.2020.18

Opublikowane: 2020-12-19

Tom 29 (2020)

Tekst religijny w politycznym przetworzeniu – „Gorzkie żale moskalofilskie” Telesfora Chełchowskiego

Jolanta Klimek-Grądzka

Stylistyka

Dział: Articles

https://doi.org/10.25167/Stylistyka29.2020.18

Abstrakt

Telesfor Chełchowski’s Gorzkie żale moskalofilskie [The Moscophile Lenten Lamentations] (1917) is a text which corresponds to the poetics of political disputes of the Polish in exile at the turn of the 19th and the 20th century. At the same time, the author draws on from the Polish literary tradition. Through making references to the prayer convention and model – Lenten (Bitter) Lamentations – and taking into account the genesis, Chełchowski’s text can be regarded as travesty or a specimen of the model. This reference manifests itself in the structure: 1) Awakening; 2) Considerations; 3) three identically complex parts which are internally structured, that is Hymn boleści [A hymn of anguish], Lament moskafilów nad cierpiącym ekscarem [A lament of Moscophiles over the suffering ex-Tsar], Wesoła rozmowa moskofila z koniowcem [A merry talk between a Moscophile and a horsephile]; 4) Zakończenie lamentów moskafilskich [The conclusion of Moscophile laments], as well as in the consistently applied metric model, stylistic and semantic references.

Słowa kluczowe:

prayer, Lenten Lamentations, genology, genre Pattern, stylistics

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Klimek-Grądzka, J. (2020). Tekst religijny w politycznym przetworzeniu – „Gorzkie żale moskalofilskie” Telesfora Chełchowskiego. Stylistyka, 29, 317–328. https://doi.org/10.25167/Stylistyka29.2020.18

Cited by / Share

Bibliografia

Brzenczek A., Jędrych K., 2008, Gorzkie żale jako gatunek. – Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii, t. 2, red. K. Kleszczowa, A. Rejter, Katowice, s. 131–143.
Google Scholar

Chełchowski T., 1915, Humorystyczne listy z podróży, Chicago.
Google Scholar

Chełchowski T., 1917, Godzinki moskalofilskie, Chicago.
Google Scholar

Chełchowski T., 1917, Gorzkie żale moskalofilskie, Chicago.
Google Scholar

Doroszewski W., 1938, Język polski w Stanach Zjednoczonych A.P., Warszawa.
Google Scholar

Duda H., 2017, Gorzkie żale – skarb języka polskiego okresu baroku, „Język. Religia. Tożsamość”, nr 2(16), s. 97–112.
Google Scholar

Gloger Z., 1901, Encyklopedia staropolska ilustrowana, t. 2, Warszawa.
Google Scholar

Kaczmarek M., 2012, Geneza i rozwój prasy polonijnej oraz emigracyjnej, „Rocznik Prasoznawczy”, nr 6, s. 171–191.
Google Scholar

Klimek-Grądzka J., 2020, „Godzinki moskalofilskie” Telesfora Chełchowskiego –uwagi o strukturze i stylu, „Roczniki Humanistyczne”, z. 6, s. 83–96. DOI: https://doi.org/10.18290/rh20686-5
Google Scholar

Malińska A., 2013, „Gorzkie żale” i inne nabożeństwa pasyjne w XVIII wieku. –Codzienność i niecodzienność oświeconych, t. 1: Przyjemności, pasje i upodobania, red. B. Mazurkowa, M. Marcinkowska, S. Dąbrowski, Katowice, s. 89–98.
Google Scholar

Mrongowiusz C., 1854, Dokładny niemiecko-polski słownik, Königsberg, https://archive.org/details/dokadnyniemiecko00mron/mode/2up.
Google Scholar

Pieczyński M., 2015, Pokusy czasu oblężenia. O trawestacjach literatury religijnej w staropolskim piśmiennictwie politycznym, „Teksty Drugie”, 1, s. 311–336.
Google Scholar

Pietrzyk P., 2008, „Chleba naszego powszedniego zbawiłeś nas za panowania swego...” – o parodiach tekstów religijnych w literaturze XVII i XVIII stulecia, „Napis”, seria XIV, s. 57–69. DOI: https://doi.org/10.18318/napis.2008.1.6
Google Scholar

Sieradzka-Mruk A., 2016, „Radość i nadzieja, smutek i trwoga” w nabożeństwie drogi krzyżowej. Wybrane aspekty ewolucji dyskursu religijnego w XX wieku na przykładzie leksyki dotyczącej uczuć, Kraków. DOI: https://doi.org/10.12797/9788376387086
Google Scholar

Szczepański J., 2011, Polonia amerykańska w walce o niepodległość Polski, „Niepodległość i Pamięć”, R. XVIII, nr 3–4 (35–36), s. 43–60.
Google Scholar

Wojtak M., 2014, Genologiczna analiza tekstu, „Prace Językoznawcze”, XVI/3, s. 63–71. DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2015.63.6-13
Google Scholar