Čelovek i vremâ v istorii russkogo literaturnogo âzyka
Lûbov’ V. Balašova
Abstrakt
The article is devoted to the analyses of the conceptual metaphors “Time and Coor- dinate Space” in the literary Russian language history. The principles of forming the conceptual Time-models in the Old Russian language have been discovered. The two most productive models have been stated. In the first model, time is active and moves on the horizontal datum linę; man is static but it is exactly he who takes the central position, which has been perceived as the Present. The second model is also connected with the idea of horizontal moving. But in this model, the man becomes active and moves on the Time coordinate. One can see the increasing productiveness of these conceptual meta- phors in diachronic approach. The number of members of this metaphorical field incre- ases significantly as well as the system of the relationship between them becomes morę ti- ghtly knit. There is the following tendency of the relationship between man and time in diachronic approach from the conceptual point of view. In the Old Russian language time was mostly regarded as something objective and existing independently from a man. But in the contemporary Russian literary language the active influence of a man on the time is becoming possible. This category combines both objective and subjective ąualities. Thus, anthropocentrism of the relationship “Man and Time” becomes stronger.
Słowa kluczowe:
conceptual model, metaphor, Russian literary language, diachronia, time, manBibliografia
Арутюнова Н.Д., 1998, Язык и мир человека, Москва.
Балашова Л.В., 1998, Метафора в диахронии, Саратов.
Бардина Н.В.,1996, Конфигуративно-энергиальные единицы речевого потока. — Семантика языковых единиц, Т.1, Москва.
Буслаев Ф.И., 1992, Преподавание отечественного языка, Москва.
Иванов Вяч.Вс., 1990, Реконструкция структуры символики и семантики индое-вропейского погребального обряда. - Исследования в области балто-славя-нской духовной культуры. Погребальный обряд, Москва.
КаралюнасС., 1986, К выражению противопоставления ‘раннее’— ‘позднее (время дня) '(соотв. ‘утро’- ‘вечер ’) в балтийских и некоторых других и.-е. языках. - Этимология 1984, Москва.
Колесов В.В., 1991, Слова литературного языка в диалектной речи (4. Образ). - Диалектная лексика 1987, Санкт-Петербург.
Лакофф Дж., 2004, Женщины, огонь и опасные вещи: Что категории языка говор¬ят нам о мышлении, Москва.
Лакофф Дж., Джонсон М., 2004, Метафоры, которыми мы живем, Москва.
Лихачев Д.С., 1979, Поэтика древнерусской литературы, Москва.
Лотман Ю.Н., 1992, Статьи по семиотике и типологии культуры, Таллинн.
Маковский М.М., 1989, Удивительный мир слов и значений, Москва.
Преображенский А.Г., 1958, Этимологический словарь русского языка, Москва.
Радутная О.А., 1996, Синкретизм и полисемия как категории формально-содер-жательной языковой асимметрии. — Семантика языковых единиц. Т. 1, Москва.
Соколов В.В., 1979, Средневековая философия, Москва.
Степанов Ю.С., 1997, Словарь русской культуры, Москва.
Телия В.Н., 1988, Предисловие. - Метафора в языке и тексте, Москва.
Топоров В.Н., 1983, Пространство и текст. — Текст: семиотика и структура, Москва.
Топоров В.Н., 1994, Судьба и случай. — Понятие судьбы в контексте разных культур, Москва.
Успенский Б.А., 1989, История и семиотика (восприятие времени как семиотическая проблема). Статья 2. — Труды по знаковым системам. Вып. XXIII, Тарту.
Фасмер М., 1986, Этимологический словарь русского языка, Т. I, Москва.
Фрейденберг О.М., 1997, Поэтика сюжета и жанра, Москва.
Якобсон Г., 1969, Цели и методы этимологизации слов, выражающих некоторые абстрактные понятия. — Этимология. 1967, Москва.
Яковлева Е.С, 1994; Фрагменты русской языковой картины мира (модели пространства, времени, восприятия), Москва.
Autorzy
Lûbov’ V. BalašovaStatystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2007 Stylistyka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
