Abstrakt

Wyrzucenie Uczty głupców z kościoła jest zwykle uznawane za moment narodzenia się farsy w średniowiecznej Francji. Uczta zapoczątkowała rozwój dwu nurtów nowej tradycji komediowej. W jej wystawieniach odgrywano odwrócenie ustalonego porządku społecznego oraz porządku kościelnego.
Pierwszy nurt - farsowy - został podchwycony przez grupę aktorów, określających się jako współbracia głupców {confraternités des sots'). Przedstawienia bazują zwykle na dialogu. Ich tematyka dotyczy obyczajów, a farsowymi bohaterami są próżniaccy mężowie, gderające żony, kler albo lokalni urzędnicy. Stopniowo farsa staje się gatunkiem coraz bardziej wyrafinowanym. Kładziono większy nacisk na rozwój akcji oraz przedstawianych postaci. Za szczytową postać średniowiecznej farsy należy uznać osiągnięcia Pierra Pathelina. Jest to zarazem początek nowego francuskiego gatunku - komedie, poprzedzającej o dwa wieki Moliera.
Drugi nurt wywodzący się z Uczty głupców jest charakterystyczny raczej dla karnawału niż dla scenicznej farsy. Większą rolę odgrywają w nim czyny niż słowa. W odwracaniu ustalonego porządku wykorzystuje się przebieranki i grube żarty, co odzwierciedla potrzebę uwolnienia się od opresywnego porządku społeczno-religijnego. Ta tradycja utrzymała się przez wieki zarówno w karnawale (i w dworskiej tradycji), jak też na francuskiej scenie wodewilowej w przedstawieniach takich jak Le Petomane. Dzisiaj reprezentują ją występy Tokyo Shock Boys oraz demonstracje takie jak parady gejów (np. Sydney Gay and Lesbian Mardi Gras).
361