Abstrakt

Proponowana analiza porównawcza języka rosyjskich i anglo-amerykańskich mass mediów obejmuje komplet parametrów funkcjonalnych (informacyjność, ekspresywność, perswazyjność itp.) i cech stylowych (standaryzacja, krótkość, emotywno-ewolucyjny charakter itp.), a także ich wyznaczniki w planie językowym. Dwie funkcje (informacyjna i perswazyjna) odgrywają tu dominującą rolę. Sprzeczne tendencje prasy (specjalizacja i despecjalizacja), powodują, że w planie językowym dochodzi z jednej strony do przejmowania terminologii specjalistycznej (zwłaszcza wojskowej) i metaforyzowania jej lub tworzenia na jej bazie nowych teminów i quasiterminów, z drugiej zaś do tworzenia neologizmów, funkcjonujących jedynie na gruncie mass mediów i związanych z popularnym w danym okresie tematem lub odzwierciedlających naukowo-techniczne i kulturowe innowacje. Wynikiem tego jest powstanie żargonu prasowego, a także wykształcenie się subkultury prasowej. Z opozycją ekspresywność - standaryzacja łączy się występowanie klisz, których struktura jest z reguły określona przez łączliwość leksykalną. W tym przypadku należy w języku rosyjskim wydzielić klisze utworzone przed i po pieriestrojce, wielu bowiem klisz z okresu przed pieriestrojką dziś się nie używa, nowe zaś jedynie kopiują stare schematy. Wśród nich występuje pokaźna grupa klisz niemetaforycznych, zapożyczonych z języka oficjalnego. Technika kompresji jest ważnym wyznacznikiem prasy angloamerykańskiej, co wynika z charakteru składni tego języka. Miernikiem tego może być choćby przekład tekstów rosyjskich na język angielski i odwrotnie. Przejawia się to także w metonimicznym użyciu czasowników denotujących dźwięk oraz w samej strukturze tekstu (reguła CIF, której wynikiem jest stały układ treści).