Shodný atribut v současných českých odborných textech
Martin Schacherl
Uniwersytet Południowoczeski w Czeskich BudziejowicachAbstrakt
One of the devices to enliven the stylisation of professional expression is the attributive adjective, which as a stylistically active means contains functional elements intentionally debilitating to the basic features of scientific style, namely an explicit endeavour to subjectivise the authorial assessment, or possibly to make the stylisation of professional discourse more distinct. The frequency analyses of the contemporary corpus of scientific communication written in Czech has evidenced an abundant occurrence of the attributive adjective, mainly in the humanities and social sciences. There the attributive adjective is a means of subjectivised authorial assessment, fulfilling the intention of indirect or even metaphorical appellation, most frequently through confrontation of two
components from different communicational spheres, or conveying vagueness, inaccuracy and relative values, itself being loaded with expressive marker. The fixedness of some profusely used collocations reduces the notionality of expression and, namely in monographs produced in humanities and social sciences where its occurrence is high, it may become a stereotype of cliché-ridden and trendy expression. Clichéd communication is typified by using hackneyed meaningless words, with the authorial scientific diction being permeated by clichés, hackneyed and empty phrases, and vogue expressions from various communicational spheres.
Słowa kluczowe:
style, linguistic, the theoretical and scientific discourse, atribut, humanities and social sciencesBibliografia
Bartůňková J., Zachová A., 1995, Od textu k hypertextu, „Spisovná čeština a jazyková kultura 1993: sborník z olomoucké konference 22. – 27. 8. 1993“, Praha, s. 202–207.
Google Scholar
BurkhardtA., 1987, Wie die „wahre Welt“ endlich zur Metapher wurde. Zur Konstitution, Leistung und Typologie der Metapher, „Conceptus“ XXI, nr. 52, s. 40–44.
Google Scholar
Clyne M., 1987, Cultural differences in the organization of academic texts: English and German, „Journal of Pragmatics“, 11, s. 211–247.
Google Scholar
Clyne M., 1991, Zu kulturellen Unterschieden in der Produktion und Wahrnehmung englisher und deutscher wissenschaftlicher texte, „Info Daf“18, s. 376-383.
Google Scholar
Cvrček V., Kováříková D., Mácha J., Křen M., 2011, Korpus odborných lingvistických textů, http://www.korpus.cz.
Google Scholar
Čechová M., 2005, Proměny současných odborných komunikátů, „Stylistyka“, XIV, s. 287-294.
Google Scholar
Čermák F., 2011,Jazyk a jazykověda, Praha.
Google Scholar
Čmejrková S., Daneš F., Světlá J., Jak napsat odborný text, Praha.
Google Scholar
Čmejrková S., 2013, Vědecký styl, „Studie k moderní mluvnici češtiny 2. Komunikační situace a styl“, Olomouc, s. 70-94.
Google Scholar
Daneš F., 1997, Jazyk vědy, „Český jazyk na přelomu tisíciletí“,Praha, s. 68–83.
Google Scholar
Daneš F., 2000, Jakou řečí mluví věda. Modalizace vědeckého diskurzu, „Slovo a slovesnost“ 61, č. 2, s. 81–92.
Google Scholar
Filipec J., Čermák F. 1985, Česká lexikologie, Praha.
Google Scholar
Galtung J., 1981, Structure, culture, and intellectual style: An essay comparing saxonic, teutonic, gallic and nipponic approaches, „Sociale Science Information“, s. 817–856.
Google Scholar
Hoffmannová J., 1990, Pohled na funkční spektrum metafory z perspektivy funkce gnozeologické, „Úloha metafory ve vědeckém poznávání a vyjadřování“, Praha, s. 57–64.
Google Scholar
Ickler T., 1993, Zur Funktion der Metapher, besonders in Fachtexten, „Fachsprache, Internationale Zeitschrift für Fachsprachenforschung – Didaktik und Terminologie“, Heft 3–4.
Google Scholar
Jelínek M., 1955, Odborný styl, „Slovo a slovesnost“ 16, č. 1, s. 25-37.
Google Scholar
Karlík Petr, Nekula M., Pleskalová J. (eds.), 2002, Encyklopedický slovník češtiny, Brno.
Google Scholar
Kraus J., 1994, K současným vývojovým proměnám vědeckého a odborného vyjadřování, „Naše řeč“ 77, č. 1, s. 14-19.
Google Scholar
Krčmová M, 2008, Pojmovost jako konstituující faktor projevu. Funkční styl odborný, „Současná stylistika“, Praha, s. 208–229.
Google Scholar
Křen M., Bartoň T., Cvrček V., Hnátková M., Jelínek T., Kocek J., Novotná R., Petkevič V., Procházka P., Schmiedtová V., Skoumalová H., 2010, SYN2010: žánrově vyvážený korpus psané češtiny, http://www.korpus.cz.
Google Scholar
Křen M., Cvrček V., Čapka T., Čermáková A., Hnátková M., Chlumská L., Jelínek T., Kováříková D., Petkevič V., Procházka P., Skoumalová H., Škrabal M., Truneček P., Vondřička P., Zasina A. J., 2015, SYN2015: reprezentativní korpus psané češtiny, http://www.korpus.cz.
Google Scholar
Mareš P., 2013, Podoby českého vědeckého stylu, „Přednášky z 56. běhu Letní školy slovanských studií“, Praha, s. 37-47.
Google Scholar
Mistrík, J., 1997, Štylistika, Bratislava.
Google Scholar
Slančová D., 1998, K pragmatickej charakteristike slovnej zásoby, „Jazyk a kultura vyjadřování: Milanu Jelínkovi k pětasedmdesátinám“, Brno, s. 185-191.
Google Scholar
Tešitelová M. aj., 1983, Psaná a mluvená odborná čeština z kvantitativního hlediska (v rámci věcného stylu), Praha.
Google Scholar
Tešitelová M. aj., 1985, Kvantitativní charakteristiky současné češtiny, Praha.
Google Scholar
Autorzy
Martin SchacherlStatystyki
Downloads
Licencja
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Inne teksty tego samego autora
- Martin Schacherl, Vliv subjektivních stylotvorných faktorů na styl současných českých odborných textů: k vývojovým proměnám stylu současných českých teoreticky odborných textů , Stylistyka: Tom 30 (2021): Styl i emocje
- Michal Křístek, Martin Schacherl, Významné životní jubileum prof. Marie Krčmové (*24. 12. 1940) , Stylistyka: Tom 29 (2020): Styl i religia
