Pomirki, Kamarka, Pietrus, Radiów – o etymologii ludowej i naukowej wybranych mikrotoponimów z obszaru dawnej Łemkowszczyzny
Abstrakt
The purpose of the article is to present the folk etymology of selected microtoponyms, their scientific verification aimed at establishing the actual origin of the names, showing differences between the folk and scientific etymology. The article also describes
the mechanisms governing folk etymological reinterpretation in the ethnolinguistic borderlands. This is because the villages covered by the study are located in areas that until the 1940s had been inhabited mainly by Lemkos, the population of Polish origin being a minority. It was found that most often etymological reinterpretation concerned mainly names with topographical and affiliation motivation, which was due to changes in the population structure after the displacement of Lemkos, as well as significant transformations in the topographical space of the study area.
Słowa kluczowe:
microtoponymy, folk etymology, scientific etymology, LemkivshchynaBibliografia
Aleksejczuk O., 2004, Praktyczny słownik polsko-ukraiński, Kraków: Platan.
Google Scholar
Bubak J., 1967, Etymologia ludowa kilkunastu nazw miejscowych na Podhalu i Orawie (z tekstem gwarowym), „Onomastica”, XII, z. 1–2, s. 102–108.
Google Scholar
Hrabec S., 1950, Nazwy geograficzne Huculszczyzny, Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Google Scholar
Horoszczak J., 1993, Pierwszy słownik łemkowsko-polski, Legnica: wydanie sondażowe.
Google Scholar
Karaś H., red., b.d., Leksykon terminów i pojęć dialektologicznych. – Dialekty i gwary polskie. Kompendium, http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?l1=leksykon&lid=566 (dostęp: 11.11.2023).
Google Scholar
Jelonek T., 2018, Językowo-kulturowy obraz wsi i jej mieszkańców utrwalony w mikrotoponimach, Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN.
Google Scholar
Koper M., 2008, O etymologii ludowej i naukowej kilku nazw miejscowych powiatu tomaszowskiego, „Facta Simonidis”, nr 1 (1), s. 327–339, https://czaz.akademiazamojska. edu.pl/index.php/fs/article/view/339/373 (dostęp: 15.09.2023).
DOI: https://doi.org/10.56583/fs.339
Google Scholar
Kornaszewski M., 1986, W sprawie klasyfikacji nazw terenowych. Uwagi i propozycje, „Onomastica”, XXX, s. 5–15.
Google Scholar
Kotula F., 1974, Po Rzeszowskim Podgórzu błądząc. Reportaż historyczny, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar
Krukar W., b.d., Słownik etymologiczny nazw terenowych. Załącznik do mapy turystyczno-nazewniczej. Okolice Rymanowa Zdroju: Dukla – Jaśliska – Iwonicz Zdrój, oprac. i kreślenie Wojciech Krukar, b.m.w.
Google Scholar
Lubaś W., 1963, Nazwy terenowe powiatów jasielskiego i krośnieńskiego, „Onomastica”, VIII, s. 195–236.
Google Scholar
Michow E., 2008, Legenda Kielc zamknięta w nazwie. Studium etymologiczne i kulturowe, Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej.
Google Scholar
Mrózek R., 2004, Nazwy geograficzne w zróżnicowaniu motywacyjno-funkcjonalnym. – Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej, red. R. Mrózek, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 65–87.
Google Scholar
Paprota J., 2017, Tajemnica „Kocich zamków”, https://bochenskiedzieje.pl/ciekawostki/zagadkowe-miejsca/86-tajemnica-kocich-zamkow (dostęp: 12.09.2023).
Google Scholar
Potocki A., 2016, Księga legend karpackich. Bieszczady, Beskid Niski, Czarnohora i Gorgany, Rzeszów: Wydawnictwo „Carpathia”.
Google Scholar
Rieger J., 1969, Nazwy wodne dorzecza Sanu, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Rogowska-Cybulska E., 2019, Etymologie ludowe nazw miejscowości zawarte w Legendach i podaniach Kurpiów, „Prace Językoznawcze”, XXI/2, s. 139–159, DOI: 10.31648/pj.3913.
DOI: https://doi.org/10.31648/pj.3913
Google Scholar
Rudnicki J., 1939, Nazwy geograficzne Bojkowszczyzny, Lwów: Kasa im. Mianowskiego.
Google Scholar
Rutkiewicz-Hanczewska M., 2013, Genologia onimiczna. Nazwa własna w płaszczyźnie motywacyjno-komunikacyjnej, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar
Sarna W., 1908, Opis powiatu jasielskiego, Jasło: Drukarnia Stanisława Kuźniarskiego.
Google Scholar
Soja M., 2001, Rozwój ludnościowy a zmiany użytkowania ziemi w Beskidzie Niskim w XIX i XX wieku. – Przemiany środowiska przyrodniczego Polski a jego funkcjonowanie, red. K. German, J. Balon, Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 686–691.
Google Scholar
Stieber Z., 1949, Toponomastyka Łemkowszczyzny, cz. II: Nazwy terenowe, Łódź: Książka i Wiedza.
Google Scholar
Walczak B., 1999, Zarys dziejów języka polskiego, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar
Węgrzyn T., 2006, Nazwy górskie polskiej części Bieszczadów, „Onomastica”, LI, s. 105–127.
Google Scholar
Zagórski Z., 1984, O podziałach nazw terenowych, „Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego, Prace Językoznawcze”, X, s. 51–56.
Google Scholar
Zierhofferowa Z., Zierhoffer K., 2012, Etymologie ludowe, ich funkcja i struktura, „Onomastica”, LVI, s. 15–23.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Stylistyka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
