Wartości stylu w prozie historiograficznej Zofii Bukowieckiej
Abstrakt
The historiographic prose addressed to young audience experienced a significant increase during the latter half of the nineteenth century and the early years of the twentieth century. The study examines the historiography of Zofia Bukowiecka, one of
the most widely-read authors of that time, writing primarily for children and adolescents. The specific objective of the present study are twofold: firstly, to identify the value of the historiographic prose style for children and adolescents; and secondly, to characterize the linguistic and textual exponents expressing these values. The stylistic values identified as being of particular importance in this writing style are dialogism, imagery, fictionalisation, informativeness and emotionalisation. The factors determining the stylistic layer include specific audience, particular circumstances of the texts’ creation, and specific functions that the historiography from the period of the partitions was to perform. It fulfilled a cognitive function and an educational function, temporarily motivated by historical circumstances, which resulted in an identity-creating effect.
Słowa kluczowe:
style values, stylistic means, historiography, prose for children and youth, Zofia BukowieckaBibliografia
Źródła
Google Scholar
(H) Bukowiecka Z., Mała historya Polski, Kraków 1906, https://polona.pl/preview/ 836e31bf-f166-45d1-be87-ba46961e029c.
Google Scholar
(J) Bukowiecka Z., Jak Polska za Jagiellonów urosła od morza do morza. Opowiadania, Warszawa 1909, https://polona.pl/preview/fe9411f0-fe26-4743-956d-871073a2cb78.
Google Scholar
(P) Bukowiecka Z., Jak Piastowie budowali Polskę. Opowiadania, Warszawa 1910, https://polona.pl/preview/080c42ec-1051-4210-8f77-8764cdafeb32.
Google Scholar
Literatura
Google Scholar
Bartmiński J., 1991, Styl potoczny jako centrum systemu stylowego języka, „Poradnik Językowy”, 1–2, s. 10–22.
Google Scholar
Dobrzyńska T., 1994, Mówiąc przenośnie… Studia o metaforze, Warszawa: Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar
Hawrysz M., 2019, Strategie komunikacyjne w służbie apoteozy przeszłości w prozie historycznej Zofii Bukowieckiej z okresu zaborów, „Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego”, s. 33–44, https://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/ publication/63864/edition/57327/content (dostęp: 22.01.2024).
Google Scholar
Kaniowska-Lewańska I., 1980, Literatura dla dzieci i młodzieży do roku 1864. Zarys monograficzny. Materiały, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Google Scholar
Karpowicz S., Szycówna A., 1904, Nasza literatura dla młodzieży, Warszawa: Księgarnia Naukowa.
Google Scholar
Kuliczkowska K., 1981, Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1864–1918. Zarys monograficzny. Materiały, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Google Scholar
Lakoff G., Johnson M., 1988, Metafory w naszym życiu, tłum. T. Krzeszowski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Nora P., 2009, Między pamięcią a historią: Les lieux de mémoire, „Tytuł roboczy: Archiwum”, 2, s. 4–12.
Google Scholar
Opałek K., 1974, Z teorii norm i dyrektyw, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Papuzińska J., 1978, Literatura historyczna. – Literatura dla dzieci i młodzieży w procesie wychowania, red. A. Przecławska, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, s. 114–125.
Google Scholar
Papuzińska J., 1996, Stereotypy narodowe w polskiej literaturze dziecięcej. – Tradycje narodowo-kulturowe w literaturze dla dzieci i młodzieży, red. G. Skotnicka, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, s. 96–106.
Google Scholar
Partyka J., 2019, Przysłowie, aforyzm, sentencja. Definicje małych form literackich w perspektywie komparatystycznej, „Teksty Drugie”, 2, s. 32–41.
Google Scholar
Propp W., 2011, Morfologia bajki magicznej, tłum. P. Rojek, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Google Scholar
Puzynina J., 1992, Język wartości, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Skotnicka G., 1974, Pozytywistyczne powieści z dziejów narodu dla dzieci i młodzieży, Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Skotnicka G., 1985, Z problemów wychowawczych powieści historycznych dla dzieci i młodzieży. – Wartości literatury dla dzieci i młodzieży. Wybrane problemy ,red. J. Papuzińska, B. Żurakowski, Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 91–106.
Google Scholar
Skotnicka G., 1987, Dzieje piórem malowane. O powieściach historycznych dla dzieci i młodzieży z okresu Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie.
Google Scholar
Skotnicka G., 1996, Tradycje narodowo-kulturowe w polskiej powieści historycznej dla dzieci i młodzieży. – Tradycje narodowo-kulturowe w literaturze dla dzieci i młodzieży, red. G. Skotnicka, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, s. 41–50.
Google Scholar
Smuszkiewicz A., 1985, Retoryka narracji w powieści historycznej dla młodzieży. Zarys problematyki. – Wartości literatury dla dzieci i młodzieży. Wybrane problemy, red. J. Papuzińska, B. Żurakowski, Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 71–90.
Google Scholar
Żydek-Bednarczuk U., 1994, Struktura tekstu rozmowy potocznej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Stylistyka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Inne teksty tego samego autora
- Magdalena Hawrysz, Średniopolskie katalogi władców jako narzędzie kształtowania pamięci zbiorowej , Stylistyka: Tom 28 (2019): Styl i pamięć
