Przyszłość w odpamiętywaniu przeszłości – aktualizacje przyszłości w opowieściach świadków historii (na materiale Archiwum Historii Mówionej)
BERNADETTA CIESEK-ŚLIZOWSKA
https://orcid.org/0000-0003-3425-7237
KATARZYNA SUJKOWSKA
https://orcid.org/0000-0002-9379-7973
WIOLETTA WILCZEK
https://orcid.org/0000-0001-9327-1237
Abstrakt
The article presents ways in which the future is represented in the recollections of eyewitnesses to the W arsaw U prising. T he analytical material comprises a collection of over 4,000 interviews, accessible to a wide audience through the searchable Oral History A rchive website. For the purpose of the research, a corpus comprising 28,356,577 tokens (running words) was created in collaboration with the Polish branch of the European Research Infrastructure CLARIN and tools such as the online KonText search engine were used. T he study employed both quantitative (corpus based) and qualitative methods, with the latter inspired by discourse techniques and deeply rooted in the social sciences. T he analysis of this extensive data set allowed the authors to reconstruct the perception of the future during the challenging times of coercion and threat characteristic of wartime, especially during the W arsaw U prising. T hree key aspects of how the future is reflected in the past were identified, aligning closely with sociological theories about future-oriented thinking. T he first aspect pertains to the distant future, which appears in recollections where the moment of reminiscence is set before the war, and to the short-term future, where wartime events serve as a point of reference. The second aspect is related to the sphere of human life in the context of prospective thinking, including both the future of social life and the future of private life, each marked by a forward-looking orientation. The third case includes expressions of a lack of future, equated with a sense of hopelessness and uncertainty. T his outlook, focused on the here and now, views the future as precarious and threatening.
Słowa kluczowe:
future, memory, social archive, Warsaw UprisingBibliografia
Banaszczyk T ., 1981, Czas jako kategoria społeczna, Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum.
Google Scholar
Barzykowski K ., 2013, Perspektywa czasowa a myślenie o przyszłości i przeszłości w kontekście teorii poziomów reprezentacji (Construal Level Theory), „Studia Humanistyczne AGH”, 12/4, s. 19–33, http://dx.doi.org/10.7494/human. 2013.12.4.19.
Google Scholar
Biskupska K ., 2014, O medialnych obrazach pamięci społecznej na przykładzie Śląska Opolskiego. – Dyskurs elit symbolicznych. Próba diagnozy, red. M. Czyżewski, K. Franczak, M. Nowicka, J . Stachowiak, Warszawa: Wydawnictwo Sedno, s. 291–311.
Google Scholar
Czachur W ., 2018, Lingwistyka pamięci. Założenia, zakres badań i metody analizy. – Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, red. W. Czachur, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 7–55.
Google Scholar
Fatyga B., Zieliński P., 2006, Tempus fugit. Analiza metafor czasu – propozycja metodologiczna, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, II /1, s. 4–32, https://doi.org/10.18778/1733-8069.2.1.02.
Google Scholar
Fogelzang-Adler E ., 2009, Postawy Polaków wobec Niemców oraz zjawisk wojennych i okupacyjnych w krakowskiej prasie konspiracyjnej obozu demokratycznego lat 1939–1945. – Kraków – Lwów: książki – czasopisma – biblioteki XIX i XX wieku, red. H. Kosętka, B. Góra, E . Wójcik, 9, cz. 2, K raków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, s. 286–291.
Google Scholar
Hersch J ., 1967, L es dimensions du temps. – Entretiens sur le temps, eds. J . Hersch, R. Poirier, Paris: Mouton.
Google Scholar
Horonziak S., 2014, Czas społeczny a zmiana społeczna, „Pisma Humanistyczne”, 12, s. 103–120.
Google Scholar
Kubaszek M., 2019, Czas w umyśle, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ. Nauki Ścisłe”, 18/1, s. 15–27, DOI : 10.26361/ZNTDS C.10.2019.18.02.
Google Scholar
Nęcka E ., Orzechowski J ., zymura B., 2006, Psychologia poznawcza, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN .
Google Scholar
SJ P PWN – https://sjp.pwn.pl/ (dostęp: 10.01.2023).
Google Scholar
Tabaszewska J ., 2017, Przeszłe przyszłości. Afektywne fakty i historie alternatywne, „Teksty Drugie”, 5, s. 48–69.
Google Scholar
Tarkowska E ., 1992, Czas w życiu Polaków. Wyniki badań, hipotezy, impresje, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN .
Google Scholar
Włodarczyk E ., 2014, Czas jako wymiar i obszar ludzkich działań (perspektywa pedagogiczna). – Pedagogika społeczna wobec zagrożeń człowieka i idei sprawiedliwości społecznej, red. W . D nilewicz, W . Theiss, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak, s. 388–401.
Google Scholar
Wosnitzka-Kowalska M., 2021, Odpamiętywanie Zagłady w Miasteczku Bełz Agnieszki Osieckiej. – Żydzi wschodniej Polski. Seria IX: Dziecko żydowskie, red. G. Dawidowicz, J . Ławski, Białystok: Wydawnictwo Prymat, s. 399–416.
Google Scholar
Wójcicka M., 2014, Pamięć zbiorowa a tekst ustny, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Stylistyka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Inne teksty tego samego autora
- Bernadetta Ciesek-Ślizowska, Herstories. Digital social archives as a space for building memory about women (presentation of the research area) , Stylistyka: Tom 28 (2019): Styl i pamięć
- Ewa Biłas, Katarzyna Sujkowska, Wielojęzyczność kłótni -poszukiwanie uniwersalności wzorca gatunkowego (na przykładzie tekstów potocznych, literackich i muzycznych) , Stylistyka: Tom 12 (2003): Wielojęzyczność a styl - Multilingualism and Style
