Styl urzędowy

EWA MALINOWSKA

doi:10.25167/Stylistyka35.2025.5

Opublikowane: 2025-08-07

Tom 35 (2025)

Styl urzędowy

EWA MALINOWSKA

Stylistyka

Dział: STYLISTYKA POLSKA Polish stylistics

https://doi.org/10.25167/Stylistyka35.2025.5

Abstrakt

Three variants of the official style can be distinguished: the official-legal, the office-documentary, and the rhetorical style. Researchers have so far concentrated primarilyon legal texts, which aim to create model legal situations and regulate the behaviour of a given community’s members. Fewer studies have addressed the office-documentary variety, which includes numerousspeech genres,ranging from simple acts (such as summonses, invitations, and reminders) to more complex forms (such as business letters, minutes, and reports). In these cases, the primary focus has been on textual correctness. Genres within the rhetorical sub-variety, especially those involving negotiation and mediation, remain largely undescribed from a linguistic perspective. Another important issue requiring further study is how the model of institutional communication is changing with the rise of electronic documents (e-government). Researchers of official Polish agree that its basic features are directive, impersonal, precise, and standardized. These characteristics are closely interrelated, mutuallyconditioned, and interpenetrating, making it difficult to establish a clear hierarchy
among them. Their intensity is gradable, being highest in official-legal genres and lower in clerical texts.

Inne teksty tego samego autora

Ewa Malinowska, Maria Wojtak, Styl i stylistyka w biografii naukowej Profesora Stanisława Gajdy , Stylistyka: Tom 25 (2016): Gajda i stylistyka
EWA MALINOWSKA, MARIA WOJTAK, Profesor Anna Starzec (1948–2018) , Stylistyka: Tom 27 (2018): Styl i aksjologia
EWA MALINOWSKA, BOŻENA ŻMIGRODZKA, TESTAMENT JAKO GATUNEK TEKSTU, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nr 1698, Katowice 1997, 105 , Stylistyka: Tom 7 (1998): Stylistyka Słowiańska
Ewa Malinowska, Pamięć wspólnotowa a tradycja konstytucyjna , Stylistyka: Tom 28 (2019): Styl i pamięć
Ewa Malinowska, Andrzej Malinowski, Polski język prawny. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Wydawnictwo Lexis Nexis, 2006, 306 s. , Stylistyka: Tom 15 (2006): Styl i kultura
Ewa Malinowska, Polszczyzna urzędowa i jej warianty , Stylistyka: Tom 18 (2009): Styl i kreatywność - Style and Creativity
Ewa Malinowska, Irena Szczepankowska, dyskurs i języki, teksty i konteksty. Wybór rozpraw, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2015, 212 s. , Stylistyka: Tom 25 (2016): Gajda i stylistyka
Ewa Malinowska, Jerzy Ziomek, Retoryka opisowa, Wrocław: Ossolineum, 1990, 341 s. , Stylistyka: Tom 1 (1992): Stylistyka dziś
Ewa Malinowska, Aksjologiczny wymiar Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej , Stylistyka: Tom 27 (2018): Styl i aksjologia
Ewa Malinowska, Maria Wojtak, Analiza gatunków prasowych, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2008, 171 ss. , Stylistyka: Tom 18 (2009): Styl i kreatywność - Style and Creativity

1 2 3 > >>

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

MALINOWSKA, E. (2025). Styl urzędowy. Stylistyka, 35, 113–123. https://doi.org/10.25167/Stylistyka35.2025.5

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Biel Ł., 2014, Lost in the Eurofag: The Textual Fit of Translated Law, Frankfurt am Main: Peter Lang.
Google Scholar

Boniecka B., Panasiuk J., 2004, By wyjść poza standard (życiorys, podanie, list motywacyjny). – Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 2: Tekst a gatunek, red. D. Ostaszewska, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Buttler D., 1982, Miejsce języka potocznego wśród odmian współczesnej polszczyzny. – Język literacki i jego warianty, red. S. Urbańczyk, Wrocław: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 17–28.
Google Scholar

Dunin-Dudkowska A., 2010, Akt notarialny jako gatunek wypowiedzi, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Edukacja językowa Polaków. II Forum Kultury Słowa, 1998, red. W. Miodunka, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Gajda S. (red.), 1995, Przewodnik po stylistyce polskiej, Opole: Uniwersytet Opolski – Instytut Filologii Polskiej.
Google Scholar

Gajda S., 2004, Język administracyjno-prawny w perspektywie językoznawczej i prawoznawczej. – Język – prawo – społeczeństwo, red. E. Malinowska, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 19–32.
Google Scholar

Jabłońska-Bonca J., 2002, Prawnik a sztuka negocjacji i retoryki, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
Google Scholar

Jadacka H., 1995, Co wpływa na zrozumiałość tekstu, „Biuletyn Rady Legislacyjnej URM”, nr 6.
Google Scholar

Jadacka H., 1996, Język naszych ustaw. Styl tekstów prawnych na tle innych odmian polszczyzny, „Przegląd Legislacyjny”, nr 3.
Google Scholar

Jadacka H., 2002, Poradnik językowy dla prawników, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Google Scholar

Jadacka H., 2004, Wymierne i niewymierne koszty niejasności tekstów prawnych. – Język – prawo – społeczeństwo, red. E. Malinowska, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 151–157.
Google Scholar

Kurkowska H., Skorupka S., 1959, Stylistyka polska. Zarys, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Lizisowa M.T., 1998, Norma prawna jako wypowiedź ograniczona w tekście prawnym (na przykładzie materiału językowego staropolskiego). – Tekst. Analizy i interpretacje, red. J. Bartmiński, B. Boniecka, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Lizisowa M.T., 2000, Język Kodeksu Olszewskiego (1550). Z recepcji staropolskiego języka prawno-sądowego w Wielkim Księstwie Litewskim w szesnastym wieku, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Lizisowa M.T., 2002, Model komunikacji językowej w konstytucjach Rzeczypospolitej (relacja nadawca – odbiorca), „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, t. LVIII.
Google Scholar

Lizisowa M.T., 2004, Polska tradycja stylistyczna tekstów prawnych. – Język – prawo – społeczeństwo, red. E. Malinowska, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 113–130.
Google Scholar

Lizisowa M.T., 2005, Język prawny w obiegu społecznym. – Polska polityka komunikacyjnojęzykowa wobec wyzwań XXI wieku, red. S. Gajda, A. Markowski, J. Porayski-Pomsta, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Lizisowa M.T., 2006, Funkcjonalna sprawność polszczyzny w pismach urzędowych. – Język w urzędach i sądach, red. M.T. Lizisowa, Kraków: Wydawnictwo Collegium Columbinum.
Google Scholar

Lizisowa M.T., 2007, Tekst – kontekst – interpretacja. W poszukiwaniu semiotyczno-dyskursywnych wzorców konkretyzacji języka, Kraków: Wydawnictwo Collegium Columbinum.
Google Scholar

Lizisowa M.T. (red.), 2008, Język w urzędach i sądach, t. II, Kraków: Collegium Columbinum.
Google Scholar

Malinowska E., 1995, Język administracyjny. – Przewodnik po stylistyce polskiej, red. S. Gajda, Opole: Uniwersytet Opolski – Instytut Filologii Polskiej, s. 431–447.
Google Scholar

Malinowska E., 1999, Komunikatywność wypowiedzi urzędowych. – Mowa rozświetlona myślą, red. J. Miodek, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Malinowska E., 2000, O stałości i zmienności gatunków urzędowych. – Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 1: Piękno mowy wielorakie, red. D. Ostaszewska, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Malinowska E., 2001, Wypowiedzi administracyjne. Struktura i pragmatyka, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar

Malinowska E., 2002, Język urzędowy a obraz świata, „Studia Slavica”, t. V, s. 25–32.
Google Scholar

Malinowska E., 2004, Wzorzec tekstowy oferty pracy, „Studia Slavica”, t. VIII.
Google Scholar

Malinowska E., 2005a, List urzędowy jako makroakt mowy. – Współczesne analizy dyskursu, red. M. Krauz, S. Gajda, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Google Scholar

Malinowska E., 2005b, Współczesny dyskurs urzędowy. – Polska polityka komunikacyjnojęzykowa wobec wyzwań XXI wieku, red. S. Gajda, A. Markowski, J. Porayski-Pomsta, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Malinowska E., 2006, Style konwersacyjne w listach instytucjonalnych. – Style konwersacyjne, red. B. Witosz, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Malinowska E., 2007, Czas w tekście urzędowym, „Stylistyka”, t. XVI, s. 331–341.
Google Scholar

Malinowska E., 2008, Polski dyskurs prawnoustrojowy na tle europejskiej kultury prawnej. – Język polski w europejskiej przestrzeni kulturowo-językowej, red. S. Gajda, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 247–282.
Google Scholar

Malinowska E., 2009, Polszczyzna urzędowa i jej warianty, „Stylistyka”, t. XVIII, s. 55–64.
Google Scholar

Malinowska E., 2010, Szablonowość wypowiedzi urzędowych. – Słowa-kładki, na których spotykają się ludzie różnych światów, red. I. Burkacka, D. Zdunkiewicz-Jedynak, R. Pawelec, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Malinowska E., 2011a, Język uzasadnień decyzji administracyjnych. – W poszukiwaniu dobra wspólnego. Księga Jubileuszowa Profesora Macieja Zielińskiego, Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 853–865.
Google Scholar

Malinowska E., 2011b, Style preambuł konstytucyjnych. – Odmiany stylowe polszczyzny dawniej i dziś, red. U. Sokólska, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 141–151.
Google Scholar

Malinowska E., 2012, Konstytucja jako gatunek tekstu prawnego, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar

Malinowska E., 2016, Dyskurs urzędowy w Internecie. – Dyskurs i jego odmiany, red. B. Witosz, K. Sujkowska-Sobisz, E. Ficek, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Malinowska E., Nocoń J., Żydek-Bednarczuk U. (red.), 2013, Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej, Kraków: Universitas.
Google Scholar

Markowski A., 1992, Polszczyzna końca XX wieku, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Nęcki Z., 1996, Negocjacje w biznesie, Warszawa: Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu.
Google Scholar

Piekot T., Poprawa M., 2010, Nowy język władzy – sprawozdanie z badań tekstów o Funduszach Europejskich. – Poznawać. Tworzyć. Komunikować. Dyskursy komunikacji medialnej, red. A. Filipczak-Białkowska, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Pieńkos J., 1999, Podstawy juryslingwistyki. Język w prawie – prawo w języku, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Piętkowa R., 2000, Gatunki stylu urzędowego – wzorce i realizacja. – Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 1: Piękno mowy wielorakie, red. D. Ostaszewska, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Poprawa M., 2012, Kancelaryjna rutyna czy niezamierzona propaganda? – rozmywanie się wzorców gatunkowych i stylistycznych we współczesnej komunikacji administracyjnej. – Język a kultura, t. 23: Akty i gatunki mowy w perspektywie kulturowej, red. A. Burzyńska-Kamieniecka, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Rutkowski M., 2015, Rozmowa urzędowa. Analiza konwersacyjno-dyskursywna, Waszawa: Wydawnictwo Oświatowe.
Google Scholar

Rzeszutko M., 2003, Rozprawa sądowa w świetle lingwistyki tekstu, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Siuciak M., 2005, Od szesnastowiecznych konstytucji sejmowych do współczesnej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej – czyli o przeobrażeniach stylu prawno-urzędowego. – Współczesne analizy dyskursu, red. M. Krauz, S. Gajda, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Google Scholar

Siuciak M., 2011, Przejawy dyskursu publicznego w dawnych tekstach prawnych, „Język Polski”, z. 1, s. 50–57.
Google Scholar

Stadniczeńko S.L. (red.), 2006, Prawno-psychologiczne uwarunkowania mediacji i negocjacji, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar

Szczepankowska I., 1999, Perspektywa badań lingwistycznych nad językiem prawnym, „Poradnik Językowy”, z. 5–6.
Google Scholar

Szczepankowska I., 2004a, Język prawny I Rzeczypospolitej w „Zbiorze praw sądowych” Andrzeja Zamojskiego, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar

Szczepankowska I., 2004b, Akty obrazy słownej – problem językoznawczej i prawniczej interpretacji wypowiedzi. – Język – prawo – społeczeństwo, red. E. Malinowska, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 87–100.
Google Scholar

Szczepankowska I., 2006, Rola łaciny w kształtowaniu terminologii prawa polskiego w okresie od XVI do XVIII wieku. Problemy transferu pojęć i nazw. – Język w urzędach i sądach, red. M.T. Lizisowa, Kraków: Wydawnictwo Collegium Columbinum, s. 75–90.
Google Scholar

Szczepankowska I., 2007, Prawodawczy akt mowy – konwencja stylistyczna i ewolucja wypowiedzi w języku polskim, „Stil”, nr 6.
Google Scholar

Szczepankowska I., 2008, Wpływ intencji perswazyjnej nadawcy na styl dawnej i współczesnej wypowiedzi prawodawczej w języku polskim. – Styl a semantyka, red. I. Szczepankowska, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 411–426.
Google Scholar

Wilkoń A., 1987, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Wojciechowska A., 2013, Protokół jako świadectwo komunikacji wspólnotowej w drugiej połowie XIX wieku. Studium genologiczne, Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski.
Google Scholar

Wojtak M., 1988, Elementy stylu urzędowego w Ortylach magdeburskich, „Język Polski”, z. 4–5, s. 221–230.
Google Scholar

Wojtak M., 1993, Styl urzędowy. – Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław–Lublin: Wydawnictwo
Google Scholar

„Wiedza o Kulturze” Fundacji dla Uniwersytetu Wrocławskiego i Instytut Filologii
Google Scholar

Polskiej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 247–162.
Google Scholar

Wojtak M., 1999, Polityka językowa w administracyjno-prawnej sferze komunikacyjnej. – Polska polityka językowa na przełomie tysiącleci, red. J. Mazur. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Wojtak M., 2001, Pragmatyczne aspekty analiz stylistycznych tekstów użytkowych. – Stylistyka a pragmatyka, red. B. Witosz, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Wojtak M., 2004, Gatunki urzędowe na tle innych typów piśmiennictwa użytkowego – zarys problematyki. – Język – prawo – społeczeństwo, red. E. Malinowska, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 131–142.
Google Scholar

Wyrwas K., 2002, Skarga jako gatunek mowy, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Zieliński M., 2004, Język prawny, język administracyjny, język urzędowy. – Język – prawo – społeczeństwo, red. E. Malinowska, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 9–19.
Google Scholar

Żmigrodzka B., 1997, Testament jako gatunek tekstu, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. I Kongres Języka Urzędowego, 30–31 października 2012, 2013, Warszawa: Wydawnictwo Kancelarii Senatu.
Google Scholar