Język współczesnej polskiej polityki
Kazimierz Ożóg
Sažetak
The year 1989 was both in Poland and in many other European countries, which were in the sphere of the Soviet influences, the beginning of revolutionary changes: political, economie, social and cultural ones. They also influenced the Polish language of politics which has changed radically for the last 20 years. An important reason for a variety of styles and registers is the instability of the Polish political scene, the abundance of political parties, constantly forming new parliamentary groups and government coalitions, and the disappearance of the others. In the language of the contemporary politics the lexis is particularly extensive and includes thousands of words referring to the public life of the Poles. The major point of the article is the claim that the language of contemporary politics is getting poorer, loses its elegance and becomes more and more primitive. The author sees the reasons for this pauperization in the trends of contemporary culture. He shows the main features of the phenomenon: a turn towards commonness and informality, an emotionality of expressions, a hermetic vision of the world, an impossibility of a dialogue and an increase in populist attitudes.
Ključne riječi:
politics, discourse, register, style, pauperisation##submission.citations##
Bajerowa I., 2003, Zarys historii języka polskiego 1939-2000, Warszawa.
Google Scholar
Batko-Tokarz B., 2006, Perswazja w dyskursie sejmowym (wybrane zagadnienia), pracadoktorska, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Google Scholar
Borkowski I., 2003, Świt wolnego słowa. Język propagandy politycznej 1981-1995, Wrocław.
Google Scholar
Bralczyk J., 1999, O używaniu języka w polskiej polityce w latach dziewięćdziesiątych. - Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, red., W. Pisarek, Kraków 1999, s. 197-217.
Google Scholar
Bralczyk J., 2003, O języku polskiej polityki lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, Warszawa.
Google Scholar
Bralczyk J., 1990, O języku Wałęsy, „Teksty Drugie”, z. 4, s. 60-81.
Google Scholar
Bralczyk J., 1999, Język polityki w latach dziewięćdziesiątych. - Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, red., W. Pisarek, Kraków, s. 198.
Google Scholar
Czyżewski M., 2003, Jazgot polityczny, „Tygodnik Powszechny”, z dn. 19 lipca.
Google Scholar
Czyżewski M., Kowalski S., 1990, Retoryka Wałęsy, „Teksty Drugie”, z. 4, s. 82-92.
Google Scholar
Czyżewski M., Kowalski S., Piotrowski A., 1997, Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego, Kraków.
Google Scholar
van Dijk T.A., Badania nad dyskursem. - Dyskurs jako struktura i proces, red. T. A. van Dijk, Warszawa 2001, s. 9-43.
Google Scholar
Dubisz S., 1992, Język i polityka. Szkice z historii stylu reklamowego, Warszawa.
Google Scholar
Dubisz S., Sękowska E., Porayski-Pomsta J., 2005, Leksykalny kod polityczny we współczesnej komunikacji językowej. - Polska polityka komunikacyjnojęzykowa wobec wyzwań XXI wieku, red., S. Gajda, A. Markowski, J. Porayski-Pomsta, Warszawa, s. 151-165.
Google Scholar
Frankowska M., 1994, Frazeologia i metaforyka w tekstach politycznych lat 1989-1993. — Język polityki a współczesna kultura polityczna, red., J. Anusiewicz, B. Siciński, Wrocław, s. 15-20.
Google Scholar
Fras J., 2001, Język polityki. - Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Język polski, red., S. Gajda, Opole, s. 318-350.
Google Scholar
Gajda S., Adamiszyn Z., red., 1994, Przemiany współczesnej polszczyzny, Opole.
Google Scholar
Gajda S., red., 2001, Język polski, seria: Najnowsze dzieje języków słowiańskich, Opole.
Google Scholar
Głowiński M., 1990, Nowomowa po polsku, Warszawa.
Google Scholar
Głowiński M., 2006, Pisomowa, czyli o wolnoamerykance językowej, „Polityka” nr 50, dodatek: Niezbędnik Inteligenta.
Google Scholar
Głowiński M., 2006, Dramat języka. Uwagi o mowie publicznej IV RP, „Przegląd Polityczny”, nr 78, 2006.
Google Scholar
Język polityki a współczesna kultura polityczna, 1994, t. 11: Język a kultura, red. J. Anusiewicz, B. Siciński, Wrocław.
Google Scholar
Język Polityka Społeczeństwo. Słownik pojęć politycznych i społecznych krajów Europy Środkowej i Wschodniej, 2004, red. S. Dubisz, J. Porayski-Pomsta, E. Sękowska, Warszawa.
Google Scholar
Język Wartości Polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych, 2006, red. J. Bartmiński, Lublin.
Google Scholar
Kamińska-Szmaj I., 2001, Słowa na wolności. Język polityki po 1989 roku, wypowiedzi, dowcip polityczny, słownik inwektyw, Wrocław.
Google Scholar
Kłosińska K., 2003, Elementy retoryki romantycznej i retoryki liberalnej w polskich tekstach politycznych po roku 1989, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LIX, s. 125-137.
Google Scholar
Kłosińska K., 2006, „Układ’ lekiem na całe zło. Rozmowa z dr Katarzyną Kłosińską, językoznawcą, „Gazeta Wyborcza”, z dn. 20 listopada.
Google Scholar
Kochan M., 1994, „Przyklejanie etykietekf czyli o negatywnym określaniu przeciwnika. -Jeżyk polityki a współczesna kultura polityczna, red. J. Anusiewicz, B. Siciński, Wrocław, s. 85-89.
Google Scholar
Kołodziejek E., 1994, Językowe środki zwalczania przeciwnika, czyli o inwektywach we współczesnych tekstach politycznych. - Język polityki a współczesna kultura polityczna, red. J. Anusiewicz, B. Siciński, Wrocław, s. 69-74.
Google Scholar
Laskowska E., 2004, Dyskurs parlamentarny w ujęciu komunikacyjnym, Bydgoszcz.
Google Scholar
Matkowski M., 2006, Sport a język współczesnego dyskursu publicznego, rozprawa doktorska, Uniwersytet Opolski.
Google Scholar
Matuszczyk B., 2001, Komunikacja, ale jaka? Kilka uwag o języku polskiej polityki (na przykładzie tekstów wicepremiera Leszka Balcerowicza), „Materiały. Konfemecje”, nr 64, Uniwersytet Szczeciński, s. 33-45.
Google Scholar
Mosiołek-Kłosińska K., 1999, Siady polskich przemian po roku 1989 w słownictwie ogólnym. — Polszczyzna w komunikowaniu publicznym, red., W. Gruszczyński, J. Bralczyk, G. Majkowska, Warszawa, s. 37-61.
Google Scholar
Ożóg K ., 2001, Polszczyzna przełomu XXIXXI wieku. Wybrane zagadnienia, Rzeszów.
Google Scholar
Ożóg K., 2004, Język w służbie polityki. Językowy kształt kampanii wyborczych, Rzeszów.
Google Scholar
Ożóg K., 2005, „O roku ów!” — rok 1989 w historii języka polskiego. - Spotkanie. Księga jubileuszowa dla Profesora Aleksandra Wilkonia, red., M. Kita, B. Witosz, Katowice, s. 494-502.
Google Scholar
Ożóg K., 2005, O dyskursie populistycznym w języku polityki III Rzeczpospolitej.-Język trzeciego tysiąclecia, t. III: Tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny, red., G. Szpila, Kraków, s. 225-234.
Google Scholar
Ożóg K., 2004, Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia, Rzeszów.
Google Scholar
Pisarek W., red., Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, Kraków 1999.
Google Scholar
Poprawa M., 2005, Polski dyskurs publiczny (na przykładzie debat telewizyjnych polityków), rozprawa doktorska, Uniwersytet Wrocławski.
Google Scholar
Przemiany współczesnej polszczyzny, 1994, red. S. Gajda, Z. Adamiszyn, Opole.
Google Scholar
Siewierska-Chmaj A., 2006, Język polskiej polityki. Politologiczno-semantyczna analiza expose premierów Polski w latach 1919-2004, Rzeszów.
Google Scholar
Skarżyńska K., 2001, Jak porozumiewają się politycy: język ostrych kategoryzacji; psychologiczne przyczyny i konsekwencje. - Zmiany w publicznych zwyczajach językowych, red., J. Bralczyk, K. Mosiołek-Kłosińska, Warszawa, s. 119-127.
Google Scholar
Walczak B., Co to jest język polityki?. - Język polityki a współczesna kultura polityczna, red., J. Anusiewicz, B. Siciński, Wrocław 1994, s. 15-20.
Google Scholar
Zieliński W., Status etyki w kulturze ponowoczesnej, Toruń 2001.
Google Scholar
##libcom.authors##
Kazimierz Ożóg##libcom.statistics##
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##submission.license##
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
