Humor jako mobilizace psychiky, potencialita, zmarňowání, přesah a nebezpečí (Sedmý životopis Oty Filipa a jeho předchůdci)
Ivo Pospíšil
Abstrakt
The author of the present study deals with the wider understanding of humour going back to Hippocrates ‘conception of four humours in human body and to its English Renaissance interpretation (Ben Jonson’s humoral theory). Humour was understood as the phenomenon leading to the mobilisation of psychic qualities of man which could demonstrate either joy and laughter or pain, spleen and tears, both comic and tragic aspects of human life; this conception was, therefore, much wider than that of comism and caricature.
The author of the study seeks this wider conception of humour in Shakespeare’s “bitter comedies” and in some plays written by the 19th-century Russian dramatists {A. S.Griboyedov, A. V. Suchovo-Kobylin, M. Ye. Saltykov-Shchedrin} reflecting similar approaches in Gogol’s short storie and in his Dead Souls; later it appeared in the short stories of F. M. Dostoevsky and F. Kafka. This kind of humour arises from the confrontation of the usual and tolerable and the unusual and intolerable; it always means ambiguity and uncertainty. Humour has two faces like fire: it can be a good servant, but a bad master, as well as medicine has a double substance (the means leading to health or a poison leading to death). Such paradoxical and surprising features of humour can be found in Kafka’s novels, especially in The Castle (“inverted romance”) or in the Czech émigré writer Egon Hostovsky.
The author of the study presents the case of the latest novel written by the Czech- German novelist Ota Filip (bom 1930), a sort of a confession interopreting his collaboration with the Czechoslovak communist secret police (the revelation of this fact led Ota Filip’s son to suicide in Germany). The novel called The Seventh Curriculum Vitae represents a special kind of a confessional chronicle in which the traces of a wider conception of humour as the means of the mobilisation of human psychology were being liquidated by the general skeptical understanding of the history of mankind. The author of the study manifests Filip’s “humour” by several passages concerning his favourite reading (Camus’ novels), the contrast of sex and politics reminding us of Yu. Bondarev and of M. Kundera’s Joke, and the ridiculous introduction of the Russian game “gorodki” into communist Czechoslovakia after 1948.
The theoretical aspect of the present study reveals the fact that humour and its manifestations are closely associated with the general generic frame of the artifact, in this case with the confessional chronicle evoking the tragedy of the individual under the impact of history.
Reference
Filip O., 2000,, Sedmy zivotopis, Brno: HOST.
Jungmann M., 2001, Básen a pravda, “Literami noviny“ Ć. 14, 4, Dubna, s. 9.
Kautman F., O literature a jejich tvurcich [Studie, ùvahy a stati z let 1977-1989), Praha 1999.
Kautman F., E M. Dostojevskij - veccny problem cloveka, Praha 1975.
Krbller Viz E.-M., 1976, Kafka's Castle as Inverted Romance, “Neohelicon“ IV, 3-4, Budapest.
Mann:J., 1987, Vpoiskach zivoj dusi, Moskva.
McLean H., 1959, Gogol's Retreatfrom Love. Toward an Interpretation of Mirgorod, American Contributions to the Fourth International Congress ofSlavists, The Hague.
Passage Ch., 1963, The Russian Hoffmannists, The Hague.
Poggioli R., Gogol's Old-Fashioned Landowners. An Inverted Eclogue, “Indiana Slavic Studies“ III, Bloomington 1963.
Pospisil I., 1998, Genologie apromëny literatury, Brno.
Pospisil I., 1998, Genologie a promëny literatury, Brno.
Tynjanov J., 1921, Dostojevskij i Gogol'. K teoriiparodii, Petrograd.
Stribrnÿ Y, 1987, Dëjiny anglické literatury 1, Praha.
##libcom.authors##
Ivo Pospíšil##libcom.statistics##
Stažení
Licence
Copyright (c) 2001 Stylistyka
Tato práce je licencována pod Mezinárodní licencí Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0.
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Nejaktuálnější články stejného autora (stejných autorů)
- Ivo Pospišil, Literaturovedčeskaâ slavistika i novye metodologičeskie impulʹsy dlâ slavânskoj poètiki , Stylistyka: Vol 11 (2002): Stylistyka a poetyka
