Styl Kongresu futurologicznego Stanisława Lema jako konstrukcja lingwistyczna

TADEUSZ PIOTROWSKI

doi:10.25167/Stylistyka34.2024.3

Published: 2025-02-20

Vol. 34 (2024)

Styl Kongresu futurologicznego Stanisława Lema jako konstrukcja lingwistyczna

TADEUSZ PIOTROWSKI

Stylistyka

Section: Articles

https://doi.org/10.25167/Stylistyka34.2024.3

Abstract

This paper deals with the linguistic devices that constitute the style of Stanisław Lem’s 1971 The Futurological Congress, with the focus on neologisms and their functions. As a result of a computer analysis of the text, all words that are not recorded in
lexicographic descriptions of Polish were identified, and their contribution to Lem’s style was discussed, in particular what role particular word-formation patterns have in creating its style. Previous descriptions of Lem’s neologisms discussed their meanings
and classified them, not taking into account the functions of neologisms in the text in all their varieties. This paper, therefore, fills in this gap. It starts with a brief presentation of Lem’s main styles, followed by previous stylistic models of The Star Diaries, to which The Congress thematically belongs. It goes on to discuss methods of computer analysis used in the study, then a presentation
of the neologisms and their stylistic functions follows. The paper stresses the fact that some neologisms, or their models, are repeated, and can be considered keywords, and that some words or specific letter sequences are used to create the style of the work. It concludes by saying that a synthesis of research on neologisms in Lem’s work should be produced.

Keywords:

Stanisław Lem, neologisms, stylistic functions, computer analysis

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

PIOTROWSKI, T. (2025). Styl Kongresu futurologicznego Stanisława Lema jako konstrukcja lingwistyczna. Stylistyka, 34, 45–64. https://doi.org/10.25167/Stylistyka34.2024.3

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Bachtin M., 1975/1965, Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowieczai renesansu, Kraków: Wydawnictwo Literackie (Творчество Франсуа Рабле и народная культура средневековья и Ренессанса, Москва 1965: Художественная литература; https://imwerden.de/pdf/bakhtin_rable_1990.pdf).
Google Scholar

Bereś S., red., współpraca red. K. Batorowicz-Wołowiec, 2022, Lem: reaktywacja. Kongres lemologiczny, Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Warstwy.
Google Scholar

Eder M., 2022, Głos w dyskusji, Lem i polszczyzna. – Lem: reaktywacja. Kongres lemologiczny, red. S. Bereś, współpraca red. K. Batorowicz-Wołowiec, Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Warstwy, s. 142–172.
Google Scholar

Gesche J., Gesche J., 2010, Nazwy środków farmakologicznych w opowiadaniu Stanisława Lema Kongres futurologiczny. Strategie przekładu na języki niemiecki i szwedzki. – Lem a tłumacze, red. E. Skibińska, J. Rzeszotnik, Kraków: Księgarnia Akademicka, s. 151–165.
Google Scholar

Kieraś W., Woliński M., 2017, Morfeusz 2 – analizator i generator fleksyjny dla języka polskiego, „Język Polski”, XCVII, nr 1, s. 5–83. DOI: https://doi.org/10.31286/JP.97.1.7
Google Scholar

Kott J., 1949, Przedmowa. – J. Swift, Podróże Gulliwera w różne kraje dalekie, przekład osiemnastowiecznego Anonima do druku przysposobił i wstępem opatrzył J. Kott, Warszawa: Książka i Wiedza, s. V–XIX.
Google Scholar

Krajewska M., 2006, Polsko-rosyjski słownik lemowych neologizmów, Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu.
Google Scholar

Majewski P., 2022, Wstęp. – S. Lem, Pamiętnik znaleziony w wannie i inne utwory, wstęp i opracowanie P. Majewski, wydanie I elektroniczne, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich (w formacie epub, https://ebookpoint.pl/ksiazki/pamietnik-znaleziony-w-wannie-i-inne-utwory-stanislaw-lem,e_3f2u.htm).
Google Scholar

Moździerz T., 2020, Długość przeciętnego polskiego wyrazu w tekstach pisanych w świetle analizy korpusowej, „Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, 27, s. 177–192. DOI: https://doi.org/10.18778/0860-6587.27.09
Google Scholar

Piotrowski T., 2015, Lem – nowator językowy?, „Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego”, 37–38, nr 3–4, s. 179–186. DOI: https://doi.org/10.19195/quart.2015.0.65455
Google Scholar

Potocka‑Woźniak A., 2017, Różnorodność neologizmów w opowiadaniu Stanisława Lema pt. Kongres futurologiczny. – Socjolekt – idiolekt – idiostyl: historia i współczesność, red. U. Sokólska, Białystok: Prymat, s. 249–258 (https://repozytorium. uwb.edu.pl/jspui/handle/11320/9717).
Google Scholar

Rabelais F., 1923, Gargantua i Pantagruel, księgi I–II, tłum. T. Boy-Żeleński, Warszawa: Bibljoteka Boy’a (https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/gargantua-ipantagruel. html).
Google Scholar

Sałtykow-Szczedrin M., 1953, Dzieje pewnego miasta, tłum. S. Pollak, Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar

Swift J., 1949, Podróże Gulliwera w różne kraje dalekie, przekład osiemnastowiecznego Anonima do druku przysposobił i wstępem opatrzył J. Kott, Warszawa: Książka i Wiedza (elektroniczna wersja z 1971 roku wydawnictwa PIW: https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/podroze-guliwera.html, brak nazwiska Jana Kotta, zmieniona pisownia Gulliwer na Guliwer).
Google Scholar

Szymanek B., 2010, A Panorama of Polish Word-Formation, Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar

Wołk M., 2017, Nie być Indiotą. O Dziennikach gwiazdowych Stanisława Lema. –Od Lema do Sienkiewicza (z Ingardenem w tle). Prace literaturoznawcze ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Stoffowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. D. Brzostek, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 225–244 (https://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/6110/Nie_byc_Indiota._O_Dziennikach_gwiazdowy.pdf?sequence=1).
Google Scholar

Салтыков-Щедрин М.Е., 1869/1969, История одного города. „Собрание сочинений в двадцати томах. Том 8: Помпадуры и помпадурши. История одного города”, Москва: Художественная литература (za: http://az.lib.ru/s/saltykow_m_e/text_0010.shtml).
Google Scholar